Borsada rüzgar tersine döndü! Yatırım yapacaklar dikkat, fırsat olarak görülüyor
Borsa İstanbul'da 2023 yılında rekor sayıda halka arz gerçekleştirildi. İlk kez işlem gören 54 şirketin halka arz toplam büyüklüğü 79,3 milyar TL'ye ulaştı. En son 2021 yılında 52 şirket halka arz edilerek rekor kırılmıştı. BIST 100 Endeksi yıllık bazda yaklaşık yüzde 35 artış kaydetti. Borsa İstanbul'un 2023 yılı, güçlü performans, çeşitlenmiş sektörlerdeki halka arzlar ve artan bireysel yatırımcı katılımı ile dikkat çeken bir yıl oldu. Borsa ve Finans Uzmanı Burhan Yılmaz Türkiye’de son yıllarda yaşanan halka arz rüzgarının Dünya’da aynı ölçüde ilerlemediğini ifade ederek borsada giderek artan halka arz rüzgarını ve küçük yatırımcıyı bekleyen tehlikeleri değerlendirdi.
2023 halka arzlarda dikkat çeken bir yıl oldu. 2022 yılında 40 şirketin halka arzı gerçekleştirilirken, 2021 yılında 52, 2020 yılında 8, 2019 yılında 6, 2018 yılında 11, 2017 yılında 3, 2016 yılında 2, 2015 yılında 6, 2014 yılında 14, 2013 yılında 20, 2012 yılında 47, 2011 yılında 26, 2010 yılında ise 22 şirket ilk kez Borsa İstanbul'a geldi. 2023 yılında ise rekor kırıldı, 54 şirket halka arz oldu. Son bir yıl içerisinde borsada yatırımcı sayısı 5 milyon kişi arttı. Borsa İstanbul'da bu yıl rekor sayıda şirket halka arz olurken, toplam yatırımcı sayısı 8 milyon 573 bin kişiye ulaştı. Halka arz rüzgarı devam ederken, geçtiğimiz günlerde Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) yeniden değerlemeye tabi tutarlara 2024 yılı için güncelleme yaptı.
Yeniden değerleme ile birlikte halka arz şartları da değişti. Buna göre payları ilk defa halka arz edilecek ortaklıkların ek satış hariç halka arz edilecek payların halka arz fiyatı baz alınarak hesaplanan piyasa değerinin 500 milyon liranın altında olması durumunda halka arz edilecek payların yüzde 25'i ortakların yeni pay alma hakkı tamamen kısıtlanarak satışa hazır bekletilecek. Borsa ve Finans Danışmanı Burhan Yılmaz, SPK tarafından halka arzlarda belirlenen yeni ölçütleri değerlendirirken Yılmaz, “Bazı sektörlerde bu ölçütlerin karşılanma imkânı yok. Ölçütlerin sektörlere göre belirlenmesi gerekir” ifadelerini kullandı ve halka arzlarda belirlenen ölçütlerin küçük yatırımcıyı nasıl etkileyeceğine dair açıklamalarda bulundu.
Türkiye’de son yıllarda yaşanan halka arz rüzgarının Dünya’da aynı ölçüde ilerlemediğini ifade eden Yılmaz, hem halka arzların dolar cinsinden büyüklüğü hem de halka arza çıkan şirketlerin sayısının dünya çapında geçtiğimiz yıla göre azaldığına dikkat çekerek “Türkiye’de diğer gelişmekte olan ülkelere benzer bir şekilde hem büyüklük bakımından hem de şirket sayısı bakımından bir artış gözlemleniyor” dedi.
Büyüme oranları yüksek olan şirketler faaliyetlerini genişletmek ve yatırımlarına fon sağlamak amacıyla halka arz edilirken, finansal problem yaşayan şirketlerin de yatırımlar yapabilmek ya da borçlarını ödeyebilmek için halka arz edildiğini belirten Yılmaz, “Türkiye’de yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren şirketlerin büyüme sonucu, bu şirketlerin fon sağlamak amacıyla halka arza açılıyor tabi her sektörde böyle bir büyümeden söz edemeyiz, Türkiye’de halka arza karşı artan yatırımcı talebini şirketler birer fırsat penceresi olarak görüyor” ifadelerini kullandı ve yatırımcıları uyardı.
Küçük işletmelerin çok fazla halka arzlara girmesi nedeniyle yatırımcıların daha seçici olması gerektiğine vurgu yapan Yılmaz, yatırımcıların halka arza çıkan şirketlerin yaptığı işleri, faaliyet sektörlerini ve güvenilirliğini sağlam bir şekilde araştırmadan yatırımlarını yönlendirmemeleri gerektiğini söyledi ve dedikodulardan ziyade ön araştırmanın önemli olduğunu kararların buna göre verilmesi gerektiği uyarısında bulundu.
Halka arzlarda yaşanan kâr oranlarının da düştüğüne dikkat çeken Yılmaz, küçük yatırımcıların eskisi kadar avantajlı olmadığını da ifade ederek "Bir hisse satın alırken kendinize şu soruyu sorun; imkânınız olsa tüm şirketi satın alır mıydınız" önerisiyle yatırımcılara seslendi.
HALKA ARZDA İÇİN 750 MİLYON TL CİRO
Borsada yatırımcı sayısını 9 milyonun üzerine taşıyan halka arzlarda, SPK'nın yılbaşından itibaren geçerli olacak şekilde belirlediği yeni ölçütleri de değerlendiren Yılmaz, bu düzenlemelerin halka arz şartlarını giderek zorlaştırdığını vurguladı ve “SPK’nın yaptığı yeni düzenlemeye göre, halka arz yapan şirketlerin 2023 sonunda 750 milyon TL ciroya ve 1,5 milyar TL aktif büyüklüğe sahip olması gerekiyor.” dedi.
Yılmaz, özellikle farklı sektörlerdeki şirketlerin kârlılık oranlarına göre ölçütlerin belirlenmesi gerektiğini de söyledi."Sigorta ve bilişim sektörlerinde yeni belirlenen ölçütleri karşılamak çok zor olacak" ifadelerini kullanan Yılmaz, düzenlemelerin etkisiyle gayrimenkul sektörü ve yüksek borçlu şirketlerin halka arzlarda daha sık görüleceğini belirtti. Ayrıca, yüksek teknoloji üreten şirketlerin halka arzlara katılmasının zorlaştığına da vurgu yaptı.