BES'te flaş değişiklik! Üst limit arttı
Bireysel Emeklilik Sistemi'ne katılanların sayısı her geçen gün artıyor. Devlet BES katılımcılarına büyük destek sağlıyor. Sistemde en az 10 yıl kalanlar 56 yaşında emekli maaşı alma şansına sahip oluyor. Öte yandan Bireysel Emeklilik Sistemi katılımcılarına pek çok avantaj sağlanırken, 2023 yılı ile birlikte devlet katkısında değişiklik oldu.
Bireysel Emeklilik sistemi (BES) yılın son aylarında yüzde 30'luk devlet teşvikinden faydalanmak isteyenlerin akınına uğradı. Bir yandan BES fonlarının getirisinin iyi olması diğer yandan devletin verdiği yüzde 30'luk teşvik, önceki yıllarda görülmeyen bir yatırımcı kitlesini BES'e çekti. Devlet tasarrufları artırmak için her 100 lira biriktirene 30 lira teşvik veriyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) 2023 yılı ile birlikte devlet katkısında çok şey değişti. Asgari ücretle birlikte devlet katkısının üst limiti arttı. Son yapılan değişiklikle de BES’e toplu para yatırmak avantajlı hale getirildi, yatırılan tüm tutar için devlet katkısı alınmasına imkân tanındı. Peki, devlet katkısında neler değişti, kimler, nasıl yararlanacak? Noyan Doğan Hürriyet^teki köşesinden en çok merak edilen soruları yanıtladı.
Devlet katkısının üst limiti değişti mi?
2023 yılı yeni asgari ücretle birlikte BES’te devlet katkısı tutarı da arttı. En yüksek yararlanacağınız devlet katkısı tutarı, yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30’u ile sınırlı. Asgari ücretin brüt tutarı 10.008 lira ve aylık yararlanacağınız devlet katkısı tutarı 3.000 lira. Sisteme aylık 10.008 lira yatırırsanız, en yüksek devlet katkısı tutarı olan 3.000 lirayı hak edersiniz. Yıllık 120 bin lira yatırırsanız, devlet de sizin için yıllık 36 bin lira katkı öder.
Kendi adıma iki ayrı BES sözleşmem var, ayrı ayrı devlet katkısı alabilir miyim?
Alabilirsiniz, ancak tüm sözleşmelerden alacağınız katkı tutarı asgari ücretin brüt tutarının yüzde 30’unu geçemez. Örneğin, üç ayrı sözleşmeniz var ve her birine aylık 1.000 lira yatırıyorsunuz. Toplam yatırdığınız tutar 10.008 lirayı aşmadığı için her bir sözleşmeniz için devlet 300’er lira katkı yapar.
Eşim ve çocuğum adına BES yaptırırsam, hepsine ayrı devlet katkısı alır mıyım?
Katkı payı ödeyen kişinin katılımcının kendisi olması gerekmiyor. Öyle ki, eşiniz için sisteme 10 bin lira, çocuğunuz için 10 bin lira, kendiniz için de 10 bin lira aylık katkı payı yatırırsanız; eşiniz 3 bin lira, çocuğunuz 3 bin lira, kendiniz de 3 bin lira devlet katkısı alabilirsiniz. Böylece 2023 yılı için aile olarak alacağınız devlet katkısı 108 bin lirayı bulur. 18 yaş altı çocuklara da kendi adlarına BES yaptırma imkânı tanındığından, 18 yaş altı çocuğunuz da devlet katkısından yararlanır.
İşyerinde BES yaptırdılar, benim de ayrı BES’im var, ikisinden katkı alabilir miyim?
İşverenleri tarafından çalışanların BES’e dahil edildiği otomatik katılım sistemindeyseniz hem otomatik katılım sözleşmeniz hem de kendi BES sözleşmeniz için ayrı ayrı devlet katkısı alabiliyorsunuz.
BES’e toplu para yatırırsam devlet katkısından nasıl yararlanacağım?
Son yapılan düzenleme ile sisteme toplu para yatırmak avantajlı hale geldi. Örneğin, sisteme 2023 yılı için 120 bin lira yatırırsanız, en yüksek devlet katkısı tutarı olan 36 bin liraya hak kazanırsınız. 2022 yılında BES getirileri diğer tüm yatırım enstrümanlarının getirisinden çok yüksek olduğu için sisteme çok kişi toplu para yatırdı. Öyle ki, evini, aracını satanlar birikimlerini değerlendirmek için BES’e toplu para yatırdılar. Son açıklanan rakamlara göre geçen sene bu şekilde 40 milyar liraya yakın BES’e toplu para yatırıldı.
Toplu para yatırdığımda devlet katkısı limitini aşan kısmı ne olacak?
Geçen sene sonuna kadar limiti aşanlar, aşan kısmı için devlet katkısı alamıyorlardı. Yeni yapılan düzenleme ile bu sorun çözüldü. Limiti aşan kısmı gelecek seneye aktarılabilecek ve devlet katkısı alınabilecek. Örneğin, bu yıl sisteme 200 bin lira yatırdınız, bunun 120 bin lirası için 36 bin lira devlet katkısı alırsınız, kalan 80 bin lira için de gelecek yıl devlet katkısı alabileceksiniz.
Devlet katsını ne zaman hak edeceğim?
Sistemde en az 3 yıl kalırsanız yüzde 15’ini, 6 yıl kalırsanız yüzde 35’ini, 10 yıl kalırsanız yüzde 60’ını hak ediyorsunuz. Emekli olmanız, vefat etmeniz ya da maluliyetiniz halinde yüzde 100’ünü alabiliyorsunuz.
Sigorta şirketi müdürü Gökhan Uçar ise şu soruların yanıtını verdi;
Bireysel Emeklilik Sistemi BES nedir?
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) emekliliğiniz için güvenli bir şekilde tasarruf yapmanızı ve bu tasarruflarınızı yatırıma dönüştürmenizi sağlayan özel bir sistemdir. Yatırımlarınızla elde ettiğiniz birikimi emeklilikte ister toplu para, ister emeklilik maaşı olarak almanızı sağlar.
Bireysel Emeklilik Sistemi sosyal güvenlik sistemine ek olarak ikinci bir emeklilik geliri sağlayan, fonların, uzman portföy şirketleri tarafından yönetildiği bir sistemdir. Devlet tarafından vergi avantajı ve devlet katkısı ile desteklenir. Sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı bir sistemdir. Bu sisteme katılım sosyal güvenlik kuruluşlarından farklı olarak isteğe bağlıdır.
BES’te kaç yaşında emekli olunur?
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne giriş tarihinizden itibaren en az 10 yıl sistemde bulunmak koşuluyla 56 yaşınızı tamamladıktan sonra emekliliğe hak kazanırsınız. BES hesabınızdaki birikiminizi dilerseniz toplu para olarak alabilirsiniz.
İsterseniz de sistemde kalıp birikimlerinizden getiri elde etmeye devam edebilir ve belirleyeceğiniz program dahilinde aylık veya farklı aralıklarla ödeme alabilirsiniz. Sistemde emekliliğe hak kazandıktan sonra birikimlerinizin bir kısmını toplu para bir kısmını düzenli maaş şeklinde almanız da mümkündür.
BES’e giriş ve çıkış şartları nelerdir?
2021 yılında yeni çıkan kanunla birlikte, 18 yaş altı dahil herkes Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılabilir. Çalışma hayatının içinde olma zorunluluğu yoktur. Çocuklar, öğrenciler, ev hanımları veya emekliler de sisteme dahil olabilir. BES sözleşmesi ilk ödemeyle birlikte yürürlüğe girer.
Emeklilik planınızı bir yılda azami 4 kez değiştirebilirsiniz. Sistemden istediğiniz zaman çıkabilir ya da ara verebilirsiniz. Sistemden belirlediğiniz süreden erken ayrılmanız durumunda getiriniz üzerinden sadece stopaj tutarı düşülerek birikimleriniz iade edilir.
BES’te devlet katkısı ne kadardır?
Devlet katkısı, bireysel ya da gruba bağlı bireysel sözleşmenize ödediğiniz katkı paylarının %30’u oranında devlet tarafından ödenen tutardır. Örneğin ayda 1000 TL katkı payı ödeyen bir katılımcı için devlet katkısı 300 TL’dir. Yani, siz 1000 TL ödeyerek 1.300 TL birikim yaparsınız.
Bununla birlikte, bir katılımcı bir takvim yılı içerisinde ilgili yılın belirlenen brüt asgari ücret tutarı toplamına kadar yapmış olduğu katkı payı ödemeleri için devlet katkısından yararlanabilir. 2023 yılı devlet katkısı üst limitinden yararlanabilmek için ödenmesi gereken katkı payı tutarı 120.096 TL’dir.
Anılan sınırı aşan katkı payları için, Bakanlığın uygun görüşüyle, kurumca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, ilgili katkı payının ödendiği yılı takip eden takvim yıllarında da devlet katkısı hesaplaması ve ödemesi yapılabilir. İşvereniniz tarafından adınıza yapılan katkı payı ödemeleri için devlet katkısı ödenmez
BES’e katılabilmek için minimum tutar nedir?
BES’e katılım için ödemeniz gereken minimum tutar şirketlere ve bireysel emeklilik planlarına göre değişiklik göstermektedir. Genelde, katılımcılar, aylık gelirlerinin %10-%20 si arasında bir ödeme tutarı belirler.
Bu tutar sizin katkı payınız olarak tanımlanır. Katkı payınızı önceden belirleyeceğiniz şekilde 3 aylık, 6 aylık veya yıllık dönemlerde toplu olarak ödeyebilirsiniz.
Devlet katkısı ve birikimleriniz yatırdığınız rakamla doğru orantılı olarak artacağı için imkanlarınız dahilinde ödeyebileceğiniz en fazla tutarı BES’e ayırmanız tasarruflarınızda o oranda artış sağlar.