Asgari ücretliye güzel haber! Yüzde 20 zam...
Asgari ücret tartışmaları bu yıl erken gündeme gelse de, asıl pazarlık aralıktaki ilk toplantıyla başlayacak. Bu yıl artış oranının yüzde 20'nin üzerinde olması beklenirken, yapılacak artış tüm çalışanları etkileyecek.
Çalışma hayatında aralık ayı çalışanların merakla beklediği asgari ücretin belirlendiği aydır. Bu yıl asgari ücretle ilgili gündem biraz erken başladı. Peki asgari ücret nasıl, hangi yöntemle ve neye göre belirleniyor. Bugün bu soruların cevapları çerçevesinde asgari ücret maratonunu açıklamaya çalışacağız.
1- ASGARİ ÜCRETİ KİM BELİRLİYOR?
Asgari ücret, asgari ücret tespit komisyonu tarafından belirleniyor. Bu komisyonda devleti temsilen beş kişi yer alıyor. Bünyesinde en çok işçiyi bulunduran en üst işçi kuruluşunun değişik iş kolları için seçeceği beş temsilci, yani bu yıl için Türk-İş'ten beş temsilci, işçi tarafını temsilen, bünyesinde en çok işvereni bulunduran işveren kuruluşunun değişik işkolları için seçeceği beş temsilciden, yani TİSK'ten beş temsilcinin yer aldığı komisyon asgari ücreti belirliyor. Komisyonda devlet, işçi ve işveren eşit temsilciyle yer alıyor.
2- NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Asgari ücret, günlük ihtiyaçlar üzerinden belirleniyor ve yalnızca çalışan kişi baz alınıyor. Asgari ücret bir kişinin ihtiyaçlarına göre belirlenen bir ücret. Asgari ücretli çalışanlar çoğu kez bu ücretle aile geçindiriyor ancak kural olarak aile değil, çalışan kişinin ihtiyaçları temel alınıyor. Diğer yandan asgari ücret ülkenin içinde bulunduğu sosyal ve ekonomik durum, ücretliler geçinme indeksleri, fiilen ödenmekte olan ücretlerin genel durumu ve geçim şartları göz önünde bulundurularak belirleniyor.
3- ASGARİ ÜCRET NELERİ DEĞİŞTİRİYOR?
65 yaş aylığı için gelir kriteri, gelir testi sınırı, gündelikçi için ödenen prim, bireysel emeklilik devlet katkısı tutarı gibi parametreler de asgari ücrete endeksli. Asgari ücret artınca bütün bu parametreler de değişecek. Asgari ücretteki artışla işgücü piyasasındaki ücret seviyesi de değişime uğruyor. Asgari ücrette 2016'daki yüzde 30'a varan artış sonrası, ortalama ücretler de artmıştı. Bu yıl da benzer bir durum yaşanabilir. Bu nedenle artış bütün çalışanları ilgilendiriyor.
4- BU YIL TALEPLER NE DÜZEYDE?
Asgari ücretin miktarından daha çok bu miktarla satın alınabilen mal ve hizmetlerin miktarı önemli. Bu çerçevede piyasalardaki oynaklık nedeniyle bu yıl asgari ücretin miktarıyla birlikte belki tekrardan yıllık yerine altı aylık belirlenmeye geçilmesi söz konusu olabilir. Diğer yandan asgari ücretin vergi dışı bırakılması, damga vergisinin kaldırılması, asgari ücretlilere ulaşım, ısınma, barınma gibi konularda destek sağlayacak önlemlerin hayata geçirilmesi de söz konusu olabilir. Konfederasyonların talepleri ilk toplantıdan sonra netleşecek. TİSK tarafı ise asgari ücretteki artışla işveren maliyetlerinin belirli bir kısmının da karşılanmasına dair öneriler ortaya koyacaktır. Ancak asgari ücretteki vergi yükü konusunda işçi ve işveren tarafının ortak bir söyleminin olması önemli. Öte yandan bu yıl artış oranının yüzde 20 seviyesinin üzerinde olacağını bugünden öngörmek mümkün.
5- NE ZAMAN NETLEŞİYOR?
Asgari ücret tespit komisyonu ilk toplantısı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğinde yapılıyor. İkinci toplantıya Türk-İş, üçüncü toplantıya ise TİSK ev sahipliği yapıyor. Bu toplantılardaki istişareler sonrası son toplantı yine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın ev sahipliğinde yapılarak asgari ücret rakamı belirleniyor. Bu toplantılar aralık ayında başlayacak ve yıl bitmeden asgari ücret rakamı belirlenecek. (Akşam / Okan Güray Bülbül)