Araba alacaklar dikkat! Otomotiv sektöründe dengeler şaştı: İkinci el, sıfır araç fiyatlarını geçti

Otomotiv sektörü pandemiyle birlikte fiyat dengesinin en çok bozulduğu sektörlerden birisi oldu. Uzun bir dönem bayilerde liste fiyatının üzerinde satışlar gerçekleşti. Bugünlerde ise Avrupa’daki emisyon geçişi ve azalan talep gibi sebeplerle bayiler adeta sıfır otomobille dolup taşıyor. Yeni oyuncuların pazara girmesiyle artan rekabet ortamı da, markaların araç fiyatlarını liste fiyatının çok altında satmasını sağlıyor. Gerçek bir örnek; bugün liste fiyatı 1 milyon 407 bin TL olan giriş donanımlı Volkswagen Polo’yu bayiden 950 bin TL’ye teslim alabiliyorsunuz. Ancak, pandemiden beri işlerin yolunda gitmediği bir piyasa var; ikinci el araç piyasası. Hürriyet'ten Taylan Özgür Dil'in haberine göre; bayilerde liste fiyatının çok altında satılan sıfır araçların aynısı, hatta biraz kilometre yapmış olanları ikinci el araç platformlarında reel fiyatının çok üzerinde satışa çıkarılıyor. Tabi ki bu araçlar, yüksek fiyatlardan zorla satılmıyor ancak söz konusu siteler “referans” alındığı için ikinci el araç piyasasında balonu şişirmeye devam ediyor. Diğer yandan, fazla araştırmadan tüketicilerin yüksek fiyattan ikinci el satın almasına neden olarak mağduriyetler yaratabiliyor. Uzmanlara göre, yaşanan sorun hem markaların internet sitelerine koyduğu liste fiyatlarında hem de piyasayı geriden takip eden ikinci el araç platformlarında. Biz de geçen hafta İstanbul’daki bayileri dolaşıp sıfır araçlar için fiyat teklifleri aldık ve sonrasında bunları ikinci el araç platformlarıyla karşılaştırdık. Ortaya çıkan farkın büyüklüğü şaşırtıcı oldu. 1 milyon 480 bin TL fiyat verilen bir otomobilin (Opel Astra GS) aynısı ikinci el araç platformunda 1.5 milyon TL’den 1 milyon 730 bin TL’ye kadar ilana konulmuş durumda. Yine, bayide en üst donanımı 1 milyon 270 bin TL’den satılan başka bir otomobilin (Opel Corsa GS) kilometre yapmasına rağmen ikinci el fiyatı 1.3 milyon TL’den 1.4 milyon TL’ye kadar ikinci el araç platformunda ilana konuluyor. Farklı markalarda da durum benzer. Bayide 1 milyon 370 bin TL’den satılan bir otomobilin (Toyota Corolla Vision Plus) fiyatı ikinci elde 1.4 milyon TL’den başlıyor 1.5 milyon TL’ye kadar uzanıyor. Ticaret Bakanlığı, sıfır ve ikinci el araç piyasasındaki fiyat dengesizliklerinin ve tüketici mağduriyetlerinin önüne geçmek için önemli düzenlemeler getirdi. Bir otomobilin sıfır liste fiyatının üzerinde ikinci el araç sitelerinde ilana konulması yasak. Ancak, artık sorun tam bu noktada başlıyor. Çünkü, uzun süredir bayilerde liste fiyatında araç satılmıyor. Fiyatlar markaların açıkladığı resmi fiyatların çok altında alıcı buluyor. İkinci ele ise liste fiyatları yazıldığı için makas giderek açılıyor. Hatta bugünlerde pek çok bayi araçların başına fiyatını bile koymuyor. Tabi ki, bayiler kârlılıklarından feragat ederek fiyatları düşürüyor ancak ortaya çıkan 200, 300 hatta 400 bin TL’lik büyük farklar hem tüketicide hem de ikinci el piyasasında ciddi bozulmalar yarabiliyor. Bu noktada bayilerin liste fiyatı belirlerken daha şeffaf bir aralık belirtmeleri gerekliliği doğuyor. Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Dr. Naim Çetintürk, “Şahıslar piyasayı takip etmediği için aracını satışa koyarken liste fiyatlarını referans alıyor. Ancak araçlar artık genellikle liste fiyatının altında satılıyor. Burada markalar ile bayiler arasında belirli bir marj var. Sakarya’da aldığın fiyatla İstanbul’da aldığın fiyat bile farklı oluyor. Dolayısıyla artık liste fiyatları gerçekliği yansıtmıyor. Markalar bu noktada araç fiyatlarıyla ilgili daha şeffaf olmalı. Örneğin, aylık bazda aracın satıldığı fiyat aralığını verebilirler” dedi. İkinci el araç fiyatlarının hala sıfır kilometre araçlardan yüksek olmasının 3 temel sebebi olduğunu belirten Cardata Genel Müdürü Hüsamettin Yalçın, “Sıfır araç fiyatlarındaki kampanya etkisi ve ikinci el satıcılarının piyasa güncellemelerine geç adapte olması, bu fiyat dengesizliğini doğuruyor. Ancak, piyasadaki arz-talep dengesi zamanla ikinci el fiyatlarının da daha gerçekçi seviyelere gelmesini sağlayacaktır” dedi. Yalçın, ortaya çıkan dengesizliğin 3 temel sebebini ise şöyle sıraladı: 1- Kampanyalar ve gerçek satış fiyatları: Markalar, sıfır kilometre araçlarda çeşitli kampanyalar düzenliyor ve liste fiyatının çok altında satışlar gerçekleşiyor. Ancak ikinci el ilan verenler, bayide pazarlıkla elde edilen düşük fiyatları değil, liste fiyatlarına yakın rakamları baz alarak ilan oluşturuyor. Bu durumda, sıfır kilometrede oluşan gerçek fiyat ile ikinci el fiyatları arasında ters bir fark ortaya çıkıyor.2- Liste fiyatlarının referans alınması: İkinci el ilan sitelerinde, sıfır km liste fiyatının üzerinde ikinci el fiyatı yazmak yasal olarak mümkün değil. Ancak, liste fiyatları artık gerçeği yansıtmadığı için yüksekte kalıyor. Aracını satmak isteyenler de bu fiyatları ikinci el olarak referans alıyor. Aynı otomobil bayide liste fiyatının 200 bin TL altına, 1.2 milyon TL’ye satılırken ikinci elde 1.4 milyon TL’ye ilana konuluyor.3- Tüketici algısı ve fiyat güncellenmemesi: İkinci el araç satanlar, fiyatlarını piyasanın güncel dinamiklerine göre sık sık revize etmeyebiliyor. Sıfır araçlara yönelik kampanyalar ve hızlı fiyat değişimleri nedeniyle, ikinci el fiyatları bir süre daha yüksek kalabiliyor. Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Albert Saydam, yaptığı yazılı açıklamada Türkiye’nin 2025 yılında otomotiv ihracatında yüzde 10’luk bir kayıp yaşayabileceğini belirtti. Saydam, “Otomotiv sektörü, toplamda 37.2 milyar dolarlık bir ihracat geliri elde ederek olumlu bir performans sergilese de bunun sürdürülebilirliği bir tehdit noktası olarak karşımızda duruyor. Avrupa Birliği’nin regülasyon değişiklikleri ve ana sanayilerden yeni platform ve projeler alamamamız nedeniyle 2025 yılı ihracatımızda yüzde 10’luk bir küçülme olacağını ön görüyoruz” dedi.İç pazarda yüzde 70’i bulan ithalat oranının yerli üretim için tehdit oluşturmaya devam ettiğini belirten Saydam, “Çözüm olarak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknoloji yatırımlarını artırmak ve katma değerli üretime yönelmek gerekiyor. Ayrıca, yerli üretimin iç pazardaki payını artırmak için devlet destekli teşvik programları ve ithalatı dengeleyici düzenlemeler hayata geçirilmeli. Küresel regülasyonlara uyum sağlamak adına Ar-Ge yatırımları artırılmalı ve firmaların dijitalleşme süreçleri desteklenmelidir. Eğer Türkiye olarak daha rekabetçi olmak istiyorsak, 1.5 milyon adetlik iç pazar hedefi ve yüzde 70 yerlilik oranını yakalamalıyız. Şu anki tablo, bizim için büyük bir uyarı niteliği taşıyor” ifadelerini kullandı. Şubat ayı ile birlikte 2025 model yılına ait sıfır kilometre otomobiller Türkiye’de satışa çıkmaya ve bayilerden teslim edilmeye başladı. Neredeyse her model yılı geçişinde yıllık enflasyon, işçilik, kur tahminleri, üretim ve parça maliyetleri gibi sebeplerle yeni modellere uygulanan yüzde 5-15’lik artışlar bu sene görülmedi. Yapılan zamlar enflasyonun altında kalınca aslında reel fiyatlar gerilemeye devam etmiş oldu. Düşük ve orta segmentte model yılı kaynaklı fiyat artışlarının bu sene çok sınırlı kaldığı görüldü. Türkiye’de en çok satılan sıfır kilometre otomobillerde 2025 model yılı fiyat farkı yaklaşık yüzde 3 olarak gerçekleşti. Hatırlanacak olursa 2025’in ocak ayında otomotivin de bulunduğu ulaştırma grubu enflasyonu yüzde 7.8 olarak açıklanmıştı.