Adana’da yakılan milli mücadele ateşinden bağımsızlığa giden yol! Düşman işgalinden kurtuluşunun 103. Yıldönümü

Çanakkale Savaşı’ndaki ruh Kurtuluş Savaşı döneminde Adana’da canlanmış, Adanalı esaret altında kalmayı reddederek, yapılan bütün zulümlere başkaldırıp, 5 Ocak günü düşmana karşı başlattığı bağımsızlık mücadelesini kazanmıştır. Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesinde, Adana’nın çok önemli bir yeri vardır. Mustafa Kemal Atatürk, 15 Mart 1923 tarihinde devlet reisi olarak Adana’yı ziyaret ettiğinde Kurtuluş Mücadelesi kararını Adana’da aldığını, ‘Bende bu vakanın ilk hiss-i teşebbüsü, bu memlekette vücut bulmuştur.” sözü ile belirtmiştir. Zulme boyun eğmeyen ve direnişin sembolü olan Adanalılar, birçok kahramanlık hikâyesinin öznesi oldu. Adanalı Nene Hatun, Nezahat Onbaşı, Kara Fatma, Tayyar Rahime, Saim Bey, Ali Yaver, İbo Osman, Şeyh Cemil,Süleyman Cerdun, Doğan Bey, Arap Ali, Gizik Duran, Zeynep Hatun, Adile Hanım, Karaisalı Müftüsü Hacı Mehmet ve Şerife Bacı gibi binlerce yurtsever gözlerini kırpmadan canlarını feda etti. I. Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından Osmanlı Devleti çökmüş, toprakları parçalanmış ve anayurt içinde bile düşmanlar görülmekte ve düşman istilası altında kalmıştı. İstila altında olan şehirlerden biri de Adana'ydı. O dönemde Osmanlı Devleti, Mondros Ateşkes Antlaşması ile topraklarının birçoğunu düşmana bırakmış ve çekilmişti. Tam da bu dönemde Suriye cephesinde bulunan Türk birliği, Yıldırım Orduları Komutanı olarak bulunan Mustafa Kemal idaresinde Halep'e çekilerek tamamen yok edilmekten kurtarılmıştı. Bütün bu bu mücadelenin sürdüğü esnada Mustafa Kemal Atatürk, 31 Ekim 1918'de Adana'ya gelmiş ve burada üç gün kalmıştı. Liman Von Sanders Paşa’nın Yenildik, bizim için her şey bitti sözüne karşılık, yetkiyi teslim alan Mustafa Kemal Paşa Savaş müttefikler için bitmiş olabilir ama bizi ilgilendiren savaş, kendi istiklalimizin savaşı, ancak simdi başlıyor karşılığını vermiş mücadeleye ne olursa olsun kaldığı yerden devam etmişti. Mustafa Kemal Atatürk on bir gün kaldığı Adana'yı incelemiş, etrafı ve halkın durumunu gerekli mevkilere bildirmişti. Fakat ne yazık ki Adana'dan İstanbul'a gönderilen bu telgrafların hiçbir olumlu etkisi olmamıştı ve üstüne üstlük kısa bir süre sonra Yıldırım Orduları Grubu ve Mustafa Kemal Paşa İstanbul'a çağrılmıştı. Kısa bir süre sonra işgal kuvvetleri Mersin Limanından Çukurova’ya girmesiyle birlikte tüm kilit noktaları kontrol altına alınmış ve sonra Adana işgal edilmişti. Bu işgal sırasında Türklere ait bütün sembol, arma, işaret ve levhalar yok edilmiş ve sistemli şekilde Türk Halkının soykırımı yoluna gidilmişti. 1918-1919 yıllarında Adana’da tam bir terör ve cinayet dönemi yaşandı. Bunlar arasında Abdiağa çiftliği olayları, şehir içi cinayetleri, Taşköprü’de Türklerin çarmıha gerilişi ve kırbaçlanarak işkence yapılması gibi çok acı, kolay kolay unutulmayacak olaylar oldu. Bunca terör ve baskı arasında Adana ve yöredeki Türkler, örgütlenerek Kilikya Milli Kuvvetler Teşkilatı'nı oluşturdular. Çukurova, bölgelere ayrılarak, her bölgeye milis kuvvetleri ve komutanı atamış ve tüm yöre bu milli direnme ve mücadele teşkilatının denetimine girmişti. Şubat 1920’den itibaren milli kuvvetler düşmana karşı zaferler kazanmaya başlamış ve her zafer daha iyi bir örgütlenme ve daha yüksek bir moral kuvveti sağlamıştı. Bütün zorluklara karşın işgale direnmiş ve sonuçta kendisinden silah, teçhizat ve donanım olarak kat kat üstün düşman kuvvetlerini yıldırmıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı esnasında gösterdiği diplomatik başarı sonucu yapılan 20 Ekim 1921 tarihli Ankara Anlaşması ile 5 Ocak 1922 tarihinde Fransızlar Adana ve çevresinden çekilmek zorunda kalmıştır. Büyük Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk, 15 Mart 1923 tarihinde devlet reisi olarak Adana'yı ziyaretlerinde, Kurtuluş Mücadelesi kararını Adana'da aldığını, Bende bu vakayiin ilk hiss-i teşebbüsü, bu memlekette, bu güzel Adana'da vücut bulmuştur diyerek Adana'nın kurtuluşunun bütün bir Türkiye'nin kurtuluşu olduğuna vurgu yapmıştır.