Adana tren garı 138 yıldır tarihe tanıklık ediyor
Türkiye genelinde birbirine benzeyen tren garları arasında görsel etkileyiciliğiyle öne çıkan Adana Tren Garı, tamirhaneleri, lojmanları, lokali, peronlarıyla birlikte 450 dönümlük bir alanda 1886'dan bu zamana hizmet vermeye devam ediyor.
Çukurova’nın tarım ürünlerini Mersin limanına taşımak amacıyla 1883 yılında İngiliz demiryolu şirketi imtiyazında inşasına başlanan Adana-Mersin tren hattı 1886 yılında tamamlandı. 1903 yılında İstanbul-Bağdat Demiryolu projesinin Almanlara verilmesiyle, Adana-Mersin hattını da Almanlar satın aldı ve iki hat 1911 yılında birleştirildi.
1886 yılında inşa edilen eski Adana Tren garı yeterli bulunmayarak, şehrin kuzeyinde 450 bin mekalerelikbir alanda yeni tren garı inşa edildi. Lojmanları, bakım-tamir atölyeleri ve dökümhanesi ile büyük bir kampüs şeklinde tasarlanan ve Alman Doyçe Oryant Bankası (Deutsche Orient Bank- DOB) tarafından finanse edilen gar, 1912 yılında tamamlandı 20. 09. 1912 tarihinde Almanların imtiyaz/işletmesinde faaliyete giren gar, 27.04.1933 yılında kamulaştırıldı.
1886 yılında İngilizler tarafından kurulan ve Osmanlı Devleti’nin ilk demiryolu projelerinden biri olan 67 km uzunluğundaki Adana-Mersin demiryolu, Konya’dan gelen İstanbul Bağdat demiryolu ile birleşmiştir. Bu güzergâhta yer alan Adana İstasyonu, 450 00 m lik alanda, garı, lojmanları, sağlık, güvenlik, sosyal aktiviteler ve çeşitli bakım-onarım binaları ile dönemin “modern” söylemine örnek oluşturacak bir yerleşke şeklinde tasarlanmıştır.
1902 yılında Konya’dan Yenice’ye kadar olan demiryolu ve 1912 yılında Adana Fevzipaşa hattı Alman Doyçe Oryant Bankası (Deutsche Orient Bank- DOB) tarafından yapılmıştır.
TREN YOLU İNŞAATINDA ÇALIŞANLARA MADALYALAR VERİLDİ
II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) ünlü Anadolu- Bağdat demiryolu hattı da yine aynı kurum olan Doyçe Oryant Bankası tarafından yaptırılmış fakat Toros ve Amanos sıradağlarını doğal engeller karşısında aşmak çok zor olmuştur.
Bu yapımda çalışan insanlara altın, gümüş ve bakır madalyalar verilmiştir. Madalyaların bir yüzünde Ayyıldız ve Alman kartalı figürleri ile “AMANUS TUNNEL 4905 M DURCHSLAG-Juli 1915” yazılıdır.
Tren garının bulunduğu konum, Adana şehrinin Erken Cumhuriyet dönemi şehir planına yön verdi ve şehrin imarı gar binasına göre tasarlandı. Birinci Ulusal Mimarlık üslubunda, karkas ve taş malzemeler kullanılarak, yığma yapım tekniği ile inşa edildi.
Pencereleri ve köşe taşları dışarıya taşırılan yapı, beyaz kesme taşlarla dekore edilerek, sarı boyalı serpme ile sıvandı. Eğimden yararlanılarak yapılan bina, güneyden üç kat, kuzeyden ise iki kat olarak görülmektedir. İlk olarak orta kısmı tek katlı ve yandaki kule bölümleri üç katlı olarak tasarlanan binanın, bir süre sonra orta kısmına bir kat daha ilave edildi.
Binanın planında girişte iki katlı büyük bir bekleme salonu, yan kısımlarda gişeler, danışma, emanet gibi bölümler bulunurken, girişin sol üst katında, harekât memurluğu, gar müdürlüğü, güvenlik ve sağlık birimi, VIP salonu ve bir büfe yer almaktadır.
Gar kampüsü içerisinde ise iki adet ATM, lojmanlar, sosyal tesisler, misafirhane, bakım şefliği ve Adana Demirspor takımının müzesi bulunmaktadır. Gar binasının önünde bulunan meydan, yerleşkenin dikkat çekici öğelerinden biridir. Bu meydan, resmi ve özel günlerde çeşitli açık hava toplantılarının yapıldığı bir alan olarak tasarlandı.
Adana merkez ilçesi Seyhan’a bağlı, Kurtuluş Mahallesi Uğur Mumcu Meydanı’nda bulunan gar binası, şehir merkezine iki kilometre, en yakın metro istasyonuna 400 metre Adana Şehirlerarası Otobüs Terminali'ne altı, Şakirpaşa Havaalanı’na dört kilometre uzaklıktadır. İstasyon’da duran trenler; Erciyes Ekspresi, Fırat Ekspresi, Toros Ekspresi, Adana-Mersin Treni, Mersin-İskenderun Treni ve Mersin-İslâhiye trenleridir.
Devlet Demiryolları Altıncı Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Adana Tren Garı’nda bulunan üç perondan yük ve yolcu olmak üzere günde yaklaşık 90 sefer yapılırken, bunun 60’ı Adana-Mersin hattında gerçekleşmektedir. Devlet Demiryolları Bölge Müdürlüğü ve bağlı birimler personeli hariç, gar binasında yaklaşık 30 personel görev yapmaktadır. Adana Tren Garı'nın günlük yolcu kapasitesi özel günlerin dışında 12-15 bin civarında seyretmektedir.