ZAM yağmuru ahmak ıslatandan sağanağa dönüştü
Hükümet, zamlar konusundaki cimriliğini bir kenara attı. Şeker, doğalgaz, okul kitabı, muayene ücreti derken köprü ve otoyol ücretlerine yüzde 20 zam yapıldı. Köprüden geçiş otomobiller için 3 milyon lira oldu
Uzun süredir ekonomi sayfalarından uzak kalan zamlar saklandığı yerden çıktı. Hükümetin yüzde 12'lik enflasyon hedefine ulaşabilmek için özellikle temel ürünlerde zam yapmama direnci sonunda kırıldı. Bir yandan faiz dışı fazla hedefini tutturma gayreti, diğer yanda enflasyon hedefine ulaşma isteği ile bugüne kadar ertelenen zamlar, hükümetin IMF ile yürüttüğü gözden geçirme görüşmelerinin akabinde peş peşe gelmeye başladı.
Zam furyasından nasibini en son köprü ve otoyollar aldı. Köprüden geçiş dün geceyarısından itibaren 3 milyon liraya yükseldi. Köprülerden geçiş zamdan önce 2.5 milyon lira seviyesindeydi. Yeni tarifeye göre 3 akslı otobüs ve kamyonların köprü geçiş ücreti de 7 milyon lira oldu. 4 ve 5 akslı kamyonlar 21, römorklu kamyon ve treyler ise 25 milyon lira ödeyerek köprüden geçiş yapabilecekler. Otoyollar da ortalama yüzde 20 oranında zamlandı.
Zammın habercisi benzin ve şeker
Hükümetin zamlar konusunda politikasını değiştirdiğinin ilk sinyali benzinle geldi. 18 Mayıs'ta benzine uzun bir aradan sonra yüzde 4.92 ile 5.02 oranında zam yapıldı. Kurşunsuz benzinin litre şans fiyatı 1 milyon 795 bin liradan 1 milyon 885 bin liraya çıkti. Ancak dünyada petrol fiyatları 40 doların üzerinde seyrediyordu ve ekonomi çevreleri bu zammı bir haberci olarak algılamadı. İkinci zam dalgası ise aradan bir ay geçtikten sonra şekerle geldi. 18 Haziran'da Sanayi Bakanlığı "Pancar ve girdi maliyetlerindeki artışı" gerekçe göstererek fiyatlarda zorunlu yüzde 12'lik artış yapıldığını açıkladı.
29 Haziran'da ise benzine ikinci kez yine yüzde 4.62 ile 5.31 oranları arasında zam yapıldı. 95 oktan kurşunsuz benzinin fiyatı 1 milyon 885 bin liradan 1 milyon 982 bin liraya yükseldi. Oysa bu tarihte uluslararası piyasalarda petrol fiyati da düşüyordu ve zammın gerekçesi de bulunamadı. Akaryakıta yapılan zamların hemen ertesi günü LPG, tüpgaz ve otogaz fiyatları yenilendi. 12 kilogramlık tüpün fiyatı İstanbul'da 22 milyon 500 bin liradan 23 milyon 500 bin liraya çıktı.
Doğalgaz zammı herkesi şaşırttı
Enerji Bakanı Hilmi Güler, elektriğe ve doğalgaza zam yapılmayacağını üstüne basa basa söylerken benzin zammının hemen ertesi günü 30 Haziran'da bu kez doğalgaza zam geldi. Doğalgaz zammı konutlar için yüzde 6.5, sanayi için yüzde 5.7 olarak açıklandı. Zamların tüketiciye yansıması yüzde 5 civarında olacaktı. Bu temel girdi fiyatlarının yanı sıra 16 Haziran'da ders kitabı fiyatlarına yüzde 10 zam yapıldı.
En ucuz muayene ücreti 30 milyon oldu
Özel muayene tetkik, tedavi ve tahlil ücretlerine tüm illerde ortalama yüzde 5 zam yapıldı. Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi, 1 Temmuz-31 Aralık 2004 tarihlerinde uygulanacak asgari muayene ücretlerini belirledi. Yeni düzenlemeye göre gündüz muayene, katsayısı düşük illerde asgari 30 milyon lira, yüksek illerde 40 milyon liraya; gece muayene katsayısı düşük illerde 45 milyon, yüksek illerde 60 milyon liraya yapılacak. Muayene ücretleri en yüksek Ankara, İstanbul, Antalya, Elazığ, Ordu gibi illerde; en düşük Niğde'de uygulanacak.
