‘Üçüncü jenerasyon’ tezini çürüten torun

Merhum Mustafa V. Koç, Türkiye’nin en büyük gruplarından Koç Holding’in Yönetim Kurulu Başkanlığı’na geldiği 2003 yılıyla birlikte yatırım hamlelerini başlattı.

Koç Topluluğu’nun kurucusu dedesi Vehbi Koç, babası Rahmi Koç’tan sonra üçüncü kuşağı temsil eden Mustafa V. Koç, 13 yıllık başkanlığı süresince grubun en büyük yatırımlarına imza attı.

Tüpraş satın alması başta olmak üzere Ford Otosan, Tofaş ve Arçelik ile gerçekleştirilen stratejik yatırımlarla Koç Toplululuğu Türkiye ekonomisinin itici gücü oldu. Mustafa Koç’la katmadeğer yaratan ürünlere ve Ar-Ge faaliyetlerine büyük önem veren holding, sadece 2012-2014 yılları arasında 19 milyar lirayla tarihinin en büyük yatırımlarını gerçekleştirdi.

Temelleri 1926’da atılan Koç Holding, gösterdiği organik ve inorganik büyümeyle Türkiye’nin yanı sıra dünyanın en büyük gruplarından biri haline geldi. Koç Holding, dünya devlerinin yer aldığı ‘Fortune Global 500’ listesine giren tek Türk şirketi oldu. 2003’te 16 milyar liralık satış gelirine sahip olan Koç Holding, Mustafa Koç’un dümene geçmesiyle 2014 yılı bilançosuna göre 68.6 milyar TL konsolide ciroya ve 2.7 milyar lira net dönem kârına ulaştı. Grubun 2015’in 9 aylık satış gelirleri de 51.3 milyar lira olarak gerçekleşti.

Koç Topluluğu, 123.5 milyar lira kombine ciro yaratarak, Türkiye’nin milli gelirinin yüzde 8’ini, toplam vergi gelirlerinin yüzde 9.4’ünü, ihracatın yüzde 10’unu karşıladı. Koç Grubu’nun BIST’te işlem gören şirketleri borsanın toplam piyasa değerinin de yüzde 18’ine denk geliyor.

İhracat şampiyonu

2003’te 55 bin 700 olan çalışan sayısı 100 bini ulaştı. Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşları Koç’tan çıktı. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu sıralamasının ilk beşinde Tüpraş, Ford ve Arçelik yer alırken, bunlara ek olarak Tofaş ve Aygaz ilk 10’a giren Koç Grubu şirketleri oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), ‘2014 Yılı İlk 1.000 İhracatçı Araştırması’ndaki en yüksek ihracat yapan ilk 10 şirket içine 4 Koç Topluluğu şirketi girdi. Tüpraş ihracat şampiyonluğunu bırakmadı.

Türkiye’nin 4. zengini

Forbes dergisine göre Mustafa Koç 2.5 milyar dolarlık kişisel servetiyle Türkiye’nin dördüncü en zengin kişisiydi. 2015’te yayınladığı en zenginler listesine göre, Mustafa Koç’un 2.5 milyar dolarlık kişisel serveti bulunuyor ve dördüncü sırayı Doğuş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ferit Şahenk ile paylaşıyordu.

TÜSİAD’da sert çıkışlar

Merhum Mustafa Koç, 2005-2010 yılları arasında TÜSİAD’ın Yüksek İstişare Konseyi (YİK) Başkanlığı’nı yaptı. Koç, bu dönemde çıkışlarıyla dikkat çekti. Ancak iş dünyasının tüm ısrarlarına rağmen TÜSİAD Başkanlığı görevinden affını istedi. Vehbi Koç 1971-1979, Rahmi Koç 1990-1994 yılları arasında TÜSİAD YİK Başkanlığı yapmıştı.

Dev yatırım hamleleri

Tofaş’ın da Başkanı olan Mustafa Koç ve Rahmi Koç, Egea Sedan’ı ilk test edenler oldu. Mustafa Koç, Mart’ta Cenevre Otomobil Fuarı’na katılarak, Aegea projesininhatchback ve station wagon modellerini tanıtacaktı.

Otomotivde 1 numara

Mustafa Koç, otomotiv sektöründe grubun vites yükseltmesini sağladı. Ford Otosan, 2011-2014 yılları arasında 1.6 milyar dolara modelleri yenilerken, Yeniköy’de üçüncü tesis kuruldu. Ford Otosan, ABD’ye Transit ihracatını gerçekleştirdi. Tofaş da Fiat Doblo’yla yakaladığı başarıyı 2007’de Minicargo’yla bir üst seviyeye taşıdı. 2014’te yeni Doblo ABD’ye gönderildi. Tofaş, son olarak 1 milyar dolarlık yatırımla Aegea projesine start verdi. Sedan Egea yollara çıkarken, hatchback ve station wagon gün sayıyor. Koç Holding, otomotivde Türkiye üretiminin yüzde 45’ini, ihracatın da yüzde 43’ünü tek başına gerçekleştiriyor.

Tüpraş dönüm noktası

Koç Toplululuğu’nun dünya devine dönüşmesinde Mustafa Koç’un önderliğinde kritik şirket satın almaları ve yatırımlar etkiliydi. 2005 yılı grup için dönüm noktasıydı... Bunların en önemlisi 2005’te Tüpraş’ın 4.1 milyar dolara satın alınmasıydı. Enerji sektöründe Aygaz ve Opet’le yer alan Koç Holding, Tüpraş’la petrol rafinerisinde dünyanın en önemli şirketlerinden biri haline geldi. Tüpraş, 2014’te Türk özel sektörünün tek kalemde gerçekleştirdiği en yüksek sanayi yatırımı olan 3 milyar dolarlık Fuel Oil Dönüşüm Projesi’nin açılışını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla gerçekleştirdi. Şirket bu yatırımla enerji ithalatını yılda 1 milyar dolar azaltmayı hedefliyor.

Arçelik’le Afrika’yı keşfetti

Beyaz eşyada Arçelik’le fırsatları kollayan Koç Holding, 2011’de Güney Afrika’nın en büyüğü Defy’yi aldı. Mustafa Koç, Arçelik’in hızlı gelişme potansiyeli sunan Afrika kıtasında güçlü ve stratejik bir konuma sahip olacağını açıklamıştı. Arçelik’in 100’den fazla ülkede tüketicilerle buluşturduğu global markası Beko da Avrupa’nın 3 büyüğünden biri haline geldi, Barcelona’ya sponsor oldu. Arçelik, Tayland’a 100 milyon dolarlık yatırımla buzdolabı üretmeye başlayacağını açıklarken, 2002’de Arctic’i alarak girdiği Romanya’da yeni bir çamaşır ve bulaşık makinesi tesisi de kuracak.

‘Çok şükür’ dediği anlaşma

MUSTAFA Koç’un 2005’te ikinci büyük atağı İtalyan UniCredit ile Yapı Kredi’yi 1.5 milyar dolara satın almasıydı. 2005’te bir başka önemli gelişme Tansaş’ın Migros bünyesine girmesiydi. 2008’de enerji, otomotiv, beyaz eşya ve bankacılık sektörlerine odaklanma kararı alan holding, Migros’u sattı. Anılarında göreve gelmesinden sonra en zor operasyonun Yapı Kredi olduğunun altını çizen Koç, “Pazar günü sabah 11’de başlayıp gece 11’de çıktık. Bittiğinde büyük bir yük kalktı üzerimden” demişti.