Türkiye'de alarm! Doğalgazda zam şoku

Rusya, 1.9 milyar dolar borcu yüzünden Ukrayna’nın vanasını kapatacak. Bu durum en ucuz fiyata doğalgaz aldığımız Batı Hattı’nın da kapanmasına neden olacak ve fatura kabaracak.

Ukrayna ile Rusya arasındaki krizin giderek derinleşmesi enerji yönetimi ve özel sektörü kaygılandırıyor. Moskova yönetiminin 1.9 milyar dolarlık doğalgaz borcunun ödenmemesini gerekçe göstererek, Ukrayna’da gaz akışını keseceğini açıkladı. Bu açıklama Türkiye’de de alarm zillerinin çalmasına neden oldu.

Türkiye geçtiğimiz yıl 45 milyar metreküp doğalgaz ithal etti. Bunun 26 milyar 600 milyon metreküplük bölümü Rusya’dan temin edildi. Rus doğalgazı Anadolu’ya 2 ana boru hattı üzerinden taşınıyor. Bunlardan ilki Karadeniz’i denizin altından kat ederek gelen ve yılda 16 milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasitesine sahip Mavi Akım Hattı. Diğeri 14 milyar metreküp kapasiteli Romanya-Bulgaristan üzerinden gelen Batı Hattı. Türkiye her yıl Batı Hattı’ndan 10 milyar metreküp doğalgaz ithal ediyor. Bunun tamamı özel sektör tarafından getiriliyor. Bu şirketler Akfel Gaz, Bosphorus Gaz, Batı Hattı Doğalgaz ve Kibar Enerji Dağıtım Sanayi.

310 dolarla en ucuz gaz

Geçtiğimiz yıldan itibaren bu hat üzerinden gelen gaz Türkiye açısından giderek önem kazanmaya başladı. Çünkü özel şirketler Gazprom’la masaya oturdu ve gaz için son derece uygun bir fiyat aldı. Enerji Bakanlığı’na yakın kaynaklardan edinilen bilgilere göre, özel şirketler 1.000 metreküp Rus doğalgazı için yaklaşık 310 dolar ödüyor. Botaş ise Mavi Akım’la gelen Rus doğalgazına 440 dolar veriyor.

Rus doğalgazının ortalama fiyatını aşağıya çeken tek hat olan Batı Hattı’nın durumu hem arz güvenliği hem de fiyat açısından büyük önem arz ediyor. Dolayısıyla Gazprom’un Ukrayna’ya verdiği ‘1 Nisan’a kadar ya borcunuzu ödersiniz ya da gazınızı keserim’ ültimatomu tüm doğalgaz abonelerini yakından ilgilendiriyor.

Batı Hattı üç ülkeden geçiyor

- Batı Hattı, Rus doğalgazını Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan üzerinden Türkiye’ye taşıyor.

- Batı Hattı’ndan 2013 yılına kadar sadece Botaş gaz çekebiliyordu.

- 2013’te 4 özel şirket Batı Hattı’ndan yılda 6 milyar metreküp doğalgaz ithal etme izni aldı.

- Şirketlerin daha önce aldıkları 4 milyar metreküpte bu hatta eklendi.

Azeri gazından bile ucuz

Türkiye en ucuz doğalgazı Azerbaycan’dan alıyor. Azeri doğalgazının ortalama fiyatı 340 dolar seviyesinde. Ancak Türkiye teknik sorunlar yüzünden yakın bir zamana kadar Azeri doğalgazını az tüketip, aşırı pahalı olan İran (488 dolar) ve Rus doğalgazını (440 dolar) daha fazla alıyordu. Rusya ve İran’ın toplam tüketim içindeki payı yüzde 76’lara kadar çıkıyor. Bu iki ülkeye doğalgaz için ortalama 464 dolar ödeniyor. Bu da Türkiye’nin doğalgaz faturasının oldukça kabarmasına sebep oluyor. Ankara bu sorunu çözmek için Tahran yönetimini Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne şikayet etmişti.