Türkiye için tarihi gün! Yeni dönem başlıyor, 10 yıl boyunca...

Uzmanlar ise bulunan doğal gaz rezervine ilişkin olarak açıklamalarda bulundu.

İşte uzman yorumları:

Mete Yarar – Güvenlik Politikaları Uzmanı: Dünya enerji savaşları veriyor. Doğal gaz keşfinin etkisi hemen başlar. Doğal gazları bulduğunuz andan itibaren size doğal gaz satan ülkeler, sizin üretim potansiyelinize bakarak çok ciddi fiyat kırmaları oluşabilir. Doğal gazı çıkartmadan da uzun vadeli anlaşma yapmak isteyen ülkeler çok aşağı fiyatlardan doğal gaz satmak isterler. Belki bir anda yansımaz ama uzun vadede etkiler. Bu işin içinde ismini zikretmek gerekirse Berat Albayrak var. Enerji Bakanı olduğu dönemde yaptığı girişimlerdir. 2014’teki girişimlerin meyvesini 2020’de aldık. Bunları araştıracak olan sismik gemiler var. 3 tane sondaj gemisi var. Dünyada 10 tane var 3’ü Türkiye’ye ait. Türkiye tarafından satın alınmış. En son aldığımız Kanuni’yi Güney Kore’den satın aldık. İhale yöntemiyle. Eğer bu gemileri almasaydık bu gemileri bugün bize vermezlerdi. Bu gemiler ilk alındığında farklı ülkelerden farklı finansman modelleriyle alındı. Enerji savaşları istihbarat savaşlarıyla beraber yürür. Bu gemileri biz aldık ama tecrübemiz yok. Bu gemileri işletme tecrübesi de yok. Yabancı şirketlerle anlaşıldı. İlk gelen ekip Hırvatistan’dan geldi. AB bu gemilerde çalışacaklara tutuklama emri çıkartmıştı. Büyük gizlilikle, çalışan personelin ismi gizlenerek çalışmalar yapıldı. Gemiye ziyarette “Asla personelin fotoğrafını çekmeyin” denildi. Oralardan buralara geldik. Bu dönemde TPAO kendi ekibini geliştirdi. Bugün gelinen noktada Türkiye birkaç şeyi de öğrenmiş oldu. Afrika ülkeleriyle Türkiye petrol ve maden çıkartmak için anlaşmalar yapıyor.

Uluç Özülker – Emekli Büyükelçi: Karadeniz’in 200 metre altına indiğinizde oksijen de yok. Buradan geçireceğiniz borular da pahalı olacaktır. Doğu Akdeniz’de en önemli kuyu, Güney Kıbrıs’ta İtalyanların açtığı kuyu 136 milyar metreküp. İşletme maliyetinden dolayı bıraktılar. Mısırlılar 860 milyar metreküplük rezervden bahseder. Daha ileri giden rakamlara ulaşacağımıza şahsen inanıyorum. 630 milyar metreküplük gazı İsrail yarısını kullanıp yarısını satmayı düşünüyor. 315 milyar metreküpten bahsediyoruz. İsrail, Yunanistan, İtalya ile anlaşmalar yapmak zorunda kalıyordu. 540 milyar metreküp ciddi bir rakamdır. Karadeniz’de siyasi yönden Doğu Akdeniz’den en büyük farkı hiçbir siyasi sorun yok. Biz burayı 6’ya böldük. Kendi aramızda tüm ülkeler kıta sahanlığı konusunda anlaşmaya vardı. Bizim şu anda kullanmakta olduğumuz bölge münhasıran Türkiye’nin bölgesidir ve kimse “Ne yapıyorsunuz” diyememiştir. Romanya yıllardan beri buradan doğal gaz çıkarmakta. Bizim bu bölgemiz Romanya’nın uzantısı olarak düşünülürken rezerv olarak daha güçlüdür. Romanya ile paylaşıyoruz ama büyük parçayı biz alıyoruz. Kırım biliyorsunuz haritaya da baktığınız zaman göreceksiniz, burası Ukrayna’dır. Kırım’ı da Ukrayna’nın toprağı olarak düşünülerek bölünen bir haritadır. Bu bölgeler itibarıyla Ukrayna ve Rusya ile yeni ihtilafların olabileceği bölge olarak bakmaktayım. Karadeniz’deki bölünme Rusya ile Ukrayna arasında paylaşım sorunu olarak ortaya çıkacak. Bizim siyasi yaklaşım ve tutumumuz Ukrayna’ya destek veren ve Kırım’ı da Ukrayna’nın toprağı olarak görmektir. 540 milyar metreküp Türkiye’ye avantaj sağlayacak konumdadır. Karadeniz’in doğusunda da aradık. Oradan bir şey çıkar mı şu ana kadar Gürcistan’da da aradılar, batılılar ama bulamadılar.

Dr. İbrahim Palaz - BOTAŞ Eski Genel Müdürü: 135 milyar metreküplük keşfin olduğunu duyduk. Bu Türkali-1 ve 2 kuyularına ilave yeni kuyudaki bulgulara istinaden keşif olduğu anlaşıldı. Sakarya sahasından farklı bir saha olarak mı değerlendiriliyor bu net değil. Yeni keşiften anlaşılan bu farklı bir saha olduğu konusunda. Toplam rezervin birleştirildiğini düşünüyorum. Bu kuyunun diğer kuyulardan uzaklığını değerlendirdiğimde tahmin edilen rezervin 135 milyar metreküp daha arttığını ve Sakarya sahasındaki rezervin 540 milyar metreküp olduğunu anlıyorum. Her iki halde de Türkiye için iyi bir haber. Bu haberin değerlendirilmesini teknik bilgileri bilmeden detaylı yorumda bulunmak gerçekten zor. En son kazılan kuyudaki veriler çok cesaretlendirici. Hepimiz için müjde ve iyi haber olarak yorumlayabilirsiniz. Şu andaki veriler son derece sınırlı. Tuna-1 kuyusundan sonra 3 tane kuyu kazılmış oluyor. Yeni keşfedilmiş bir sahanın tam manasıyla rezervinin tespit edilmesi için 6-7 adet teyit kuyusu açılması gerekiyor. 320’ydi, 405 oldu. Şimdi 540 oldu. İyimser olarak artabilir. Önümüzde 3-4 kuyu daha kazıldığı zaman 700 milyar metreküpe de çıkabilir, 300 milyar metreküpe de inebilir. 3 kuyu ile rezervlerin hesaplanması yaklaşık olarak bu kadar hesaplanıyor.

Murat Dilek Global Enerji Derneği Başkanı: Çok sevindirici bir haber. Enerji camiasında da büyük yankı uyandırdı. Bu rezervler ön yargıları da yıktı. Asıl odaklanmamız gereken şey bu keşifler art arda nasıl geliyor. Daha önceden bu gemileri kiralıyorduk fakat, Türkiye bu tertibatlı gemileri satın aldığı için keşiflerimiz de artmaya başladı. İlerleyen dönemlerde petrol keşiflerini de duyacağımızı düşünüyorum. Artık kendi mühendislerimizle arama faaliyetlerinde bulunuyoruz. Kendi imkanlarımız olmasaydı dışarıdan bu hizmeti alsaydık bir sondajın maliyeti 100 milyon doları buluyor. 540 milyar metreküplük doğalgaz bizlere çok büyük bir umut olacak. Karadeniz’de potansiyeli olan 4 kuyu daha açacağımızı düşünüyorum. Bununla ilgili yeni müjdeler de gelecektir.