Türkiye altınını buharlaştırdılar

Dünya Altın Konseyi, Türkiye’nin altın rezervleri hesaplamasında yöntem değişikliğine gitti. Yeni yöntemle Türkiye’nin resmi altın rezervleri verisine Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) kapsamında tutulan 364 ton dahil edilmedi. Bu yüzden Türkiye’nin dünya sıralamasındaki yeri de 9 basamak birden geriledi.

Dünya Altın Konseyi’nin Temmuz 2018 verilerinden derlenen bilgilere göre, Türkiye’nin Temmuz itibarıyla 238.3 ton resmi altın rezervi bulunuyor. Oysa bu rakam Türkiye’nin toplam rezervlerinin yüzde 10.3’üne denk geliyor. Söz konusu 238.3 tonluk resmi altın rezervi ile Türkiye, dünya ülkeleri arasında 19’uncu sırada kendine yer bulabildi. Söz konusu rakam, bankaların ROM kapsamında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nda (TCMB) altın olarak tuttuğu rezervler kapsam dışına çıkarıldığı için oluştu.

Eşit karşılaştırma için

Konsey, daha önceki hesaplamalarda ROM kapsamında tutulan altın rezervlerini açıkladığı veriye dahil ediyordu. Mart itibarıyla 364 ton düzeyinde olduğu belirtilen Türkiye’de ROM kapsamında tutulan altın rezervlerinin eklenmesi sonucu Türkiye’nin resmi altın rezervleri 602.3 ton düzeyinde hesaplanıyordu.

Dünya Altın Konseyi’nin hesaplama değişikliği yapması ile Türkiye, altın rezervi miktarı açısından Şubat’ta Hindistan’ı geçerek elde ettiği dünya 10’unculuğu unvanını kaybederek 19’uncu sıraya geriledi. Öte yandan, resmi altın rezervi açısından da 364 tonluk bir değer veri kapsamına dahil edilmemiş oldu. Konuya ilişkin Dünya Altın Konseyi Piyasa İstihbarat Grubu’ndan Krishan Gopaul, “Türkiye’nin Uluslararası Para Fonu’na (IMF) raporladığı veri, TCMB’nin sahip olduğunun haricinde, rezerv rakamlarının artmasına yol açan bankaların ROM kapsamında tuttuğu altınları da kapsıyor. Biz TCMB’nin sahip olduğu rezervleri daha doğru yansıtması ve diğer ülkelerin altın rezervleriyle daha doğru bir karşılaştırma yapılmasını sağlaması açısından ROM kapsamında tutulan altınları veriye dahil etmeme kararı aldık” açıklamasını yaptı.

‘Bu hesaplama kurumu bağlar’

TCMB yetkililerince konuya ilişkin yapılan açıklamada ise uluslararası rezervler ve döviz likiditesi tablosunun, IMF metodolojisinde belirtilen tanım, kapsam ve sınıflandırmalara bağlı olarak hazırlandığı, her ay bankanın internet sayfasından yayımlandığı belirtildi. Hazırlanan uluslararası rezervler ve döviz likiditesi verilerinin IMF’ye aylık olarak raporlandığı aktarılan açıklamada, “Bu kapsamda, Türkiye’nin döviz ve altın cinsinden brüt rezervleri, ROM kapsamında bankalarca TCMB’de tutulan döviz ve altınları da içermektedir. Rezervlere ilişkin yapılan farklı analiz ve hesaplamalar, çalışmayı yapan kişi ve kurumları bağlamaktadır” ifadeleri kullanıldı.

Dövize uygulanırsa sıkıntı yaşanabilir

Merkez Bankası’nın rezervleri son verilere göre 100 milyar doların biraz üzerinde 101 milyar dolar olarak görünüyor. Ancak bu rezervler içinde yukarıda belirtildiği üzere bankaların döviz ve altın olarak Merkez Bankası’nda tuttuğu bir anlamda Merkez Bankası’na emanet olarak verilen rezervler de bulunuyor. Yine son verilere göre net uluslararası rezervler, 20 Temmuz ile biten haftada 28.4 milyar dolar olarak görünüyor. Yani bu demek ki 73 milyar dolara yakın rezerv aslında Merkez Bankası’nda emanet olarak tutulan rezerv. Bu rezervin bir bölümü altın bir bölümü de yabancı paradan oluşuyor. Türkiye uluslararası finans ve kredi derecelendirme kuruluşlarınca özellikle cari açığı ve bu açığın finansmanının kalitesizliği nedeniyle uyarılıyor. Yıllık bazda bu yıl 50 milyar doları geçmesi beklenen cari açığın finansmanı büyük problem olarak görülürken, Merkez Bankası rezervlerinin de daha düşük okunması, Türkiye için büyük bir tehdit olarak gündeme gelebilir.

R.O.M. NEDİR?

Rezerv Opsiyon Mekanizması, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nda bankalar tarafından bulundurulması gereken Türk Lirası karşılıkların belirli bir yüzdesinin döviz veya altın cinsinden tutulmasını sağlayan bir uygulama. Bu uygulama sayesinde bankalar ellerinde bulundurdukları paraya dönüştürülebilir varlıkların bir kısmını TCMB’ye aktarır. Bu zorunlu bir uygulamadır. Her banka bu kurala uymak durumundadır. Böylece piyasalarda esneklik sağlanmıştır ve TL’nin gücü artırılmıştır. Bu yüzden ROM ülkemizde ekonomik anlamda önemli bir yere sahiptir. Gerek döviz rezerv miktarlarının artırılması gerekse de likidite oranlarının artırılarak dengeleyici bir politika olması sayesinde Türkiye ekonomisinin güçlü bir yere gelmesini sağlamıştır. Ancak sözkonusu karşılık aslında Merkez Bankası’nın sahip olduğu bir rezerv değildir. Dolayısıyla net rezervlerinde değil brüt rezervlerinde görünür.