TL mevduatına kur farkı nasıl olacak? Uzmanlar detayları canlı yayında anlattı
Cumhurbaşkanı Erdoğan, TL mevduatları için yeni bir düzenleme getirdiklerini belirterek, "İnsanlarımızın bankadaki TL varlığını, mevduat kazancı kur artışından yüksekse bu getiriyi elde edecek. Kur getirisi mevduat kazancının üstünde ise aradaki fark doğrudan vatandaşımıza ödenecek bu kazanç stopaj vergisinden muaf tutulacak." ifadelerini kullanmıştı. Peki bu yeni model nasıl olacak? Prof. Dr. Sefer Şener, Dr. Tolga Dağlaroğlu ve CNN Türk muhabiri Gülşen Coşkun yeni düzenlemenin detaylarını aktardı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, döviz kurundaki dalgalanmaya ve fahiş fiyat artışlarına karşı yeni ekonomi destek paketlerini açıkladı. Konuyla ilgili son gelişmeleri aktaran CNN Türk muhabiri Gülşen Coşkun şu ifadeleri kullandı:
"Kur getirisine ilişkin olarak farkın TL mevduata ilişkin ödenmesidir. Kur getirisi bankadaki TL varlığının mevduat kazancından yüksekse fark ödenecek. Stopaj vergisinden de bu miktar muaf olacak. İhracatçılara yönelik bir adım var ileri vadeli kur rakamı verilecek. BES katkısı yüzde 30 seviyesine çıktı.
MEVDUAT DÜZENLEMESİ NASIL OLACAK?
TL mevduatında kur farkına bakıldığında 100 bin liralık bir hesap açıldı bankada. Örneğin 1 aylık getiriye baktığımızda 2 bin lira kazanç sağlanmış olsun toplamda para 102 bin lira oluyor. Dövizde olsaydı bu para ne kadar değerlenecekti. 3 bin lira diyelim. 2 bin liradan 3 bin liraya çıkmış oluyor ve aradaki fark bin lira. Bu aradaki kur farkı ekleneceği için 103 bin lira alınmış olacak. Detayların kısa süre içerisinde netleşmesi bekleniyor."
"MAZERET KALMAMIŞ OLDU"
Prof. Dr. Sefer Şener konuşmasında şu ifadeleri kullandı: "Uzun süredir biz söylüyorduk önemli mesajların verilmesi lazım bu algıyla alakalı bir durum piyasalara güven vermek gerekir diye söylüyorduk. Sayın Cumhurbaşkanı nezdinde bu pozitif algının topluma yayıldığını görüyoruz. Türkiye’deki toplam mevduatların yüzde 63 seviyesindeki kısmı dövizde tutuluyor şu anda 2.2 trilyon dolar seviyesindeki mevduatlarda.
Yapılan düzenleme ile şunu görmek lazım öncelikle bir stopaj avantajı var siz alacağınız gelirden bir vergi ödüyordunuz. Bu kalkmış durumdadır diğer taraftan siz TL’nizi götürüp bankada değerlendirmeye kalksanız bugünkü kur ile sizin vade sonundaki elde edeceğiniz fark kadar bir gelir elde edeceksiniz. 100 bin liranıza karşı 2 bin lira alıyorsanız stopajınız kalkmış oldu. Dövizde tutsaydınız bu 5 bin lira olsaydı aradaki farkta ödenmiş olacaktı.
Hem dövize bir alternatif oluşturmuş oluyor hem de dövize endeksli bir mevduat ortaya konulmuş oluyor aslında. Bankalarda olan 235 milyar dolarda bu şekilde bir mazeret kalmamış oldu. Artık bunu döviz olarak tutmanıza gerek yok TL olarak tuttuğunuzda aynı getiriyi elde edeceksiniz.
DOLAR KURUNDA DÜŞÜŞ SÜRER Mİ?
Bunun bir oranı var 235 milyar dolar ile 250 milyar dolar aralığında dönemsel olarak değişiyor bu rakam. Bunun 143 milyar doları bireysel hesaplardır sizlerin bizlerin hesabıdır. Geriye kalan kısmı 95 milyar dolarlık kısım da şirket hesaplarından oluşuyor. Döviz hesaplarının çok büyük bir kesimi özel kesimin elindedir. Şirketlerin elindeki kısım daha azdır.
Bu kadarlık kısım bize şunu gösteriyor vatandaşlar da TL’nin getirisine dönük bir tereddüt oluşmuştur. Enflasyon karşısında kendini korumasıyla ilgili bir tereddüt oluşmuş. Bu giderildiği ve enstrüman ortaya atıldığı için bu olayı sadece mevduat açısından değerlendirmek doğru değil paket içerisindeki yeniliklere de değinmek lazım. Bankalardaki mevduatların kısa vadeli olmasıyla bu iş çabuk çözülüyor. 1 aylık vadeye yatırmışsınız 1 ay sonra vade bittiğinde kur kaç lira oldu. Kur 11 lira kur 12 lira ise bu alçağınız faiz 1 liralık artıştan daha yüksekse herhangi bir şey yapılmayacak.
HAZİNE BU KAYNAĞI NEREDEN BULACAK?
Eğer bu işi Hazine ödeyecekse bütçe kaynaklarından karşılayabilir. İkincisi ek bir vergi ile karşılayabilir ancak ben ek bir vergi getirileceğini düşünmüyorum. Bunun en mantıklı çözümü yüksek ihtimalle aradaki fark normal bütçeden karşılanacak farklı enstrümanlar da ortaya konulabilir. İlave borçlanma da yapılabilir. Hazine tarafından karşılanacaksa üç yolu var. Ben yeni vergi getirilme olasılığın sıfır olarak görüyorum.
Ya Hazine gelirleriyle ya da Hazine borçlanmalarıyla karşılanır. Ne tarafından bakarsanız bakın iyi bir modelleme aslında. Burada negatif yönlü odaklanmamak lazım. Kurun geldiği noktayı görüyoruz o zaman bunun pozitif tarafına odaklanmamız lazım. Hükümet bunu açıkladığına göre bunun finansmanını sağlayacak güçtedir. Hükümet bir karşılığını koymasa dahi siz mevduata yatırdığınızda zaten karşılığını alacaksınız. Bunun kaynağını araştırmaktan ziyade pozitif düşündüğünüzde zaten kur aşağı doğru gidiyor. Faiz getiriniz kuru aşacak. Aşağı yönlü gerileme devam ederse ek kaynağa da ihtiyacınız kalmayacaktır. Aradaki fark ödenecek zaten ve bir kısmı da stopajdan vazgeçilmiş olacak.
Sizin ilave yapacağınız kısım büyük oranda olacak bir kısım değildir. Kurda bu istikrar devam ettikçe hiç ilave bile yapmamanız gerekebilir. Dün akşama göre bile 1 lira aşağıda kur siz 1 ay sonra aynı rakamı gördüğünüzde o zaman Hazine’den bir kaynak çıkmayacaktır. Ben bunun nereden karşılanacak diye sorun oluşturacağını düşünmüyorum ilave vergi olarak bir ihtimal olmaz diye düşünüyorum.
DÜŞÜŞ SEYRİ NE ZAMANA KADAR DEVAM EDER?
Dr. Tolga Dağlaroğlu ise yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: Açıklanan paket önemlidir. Kurdaki seyrin yukarı yönlü olduğunu söyleyebiliriz bunu anlamamız açısından önemli. Burada açıkçası kısa vadeli tedbirler maalesef kur tarafında evet bir düşme var ama uzun vadede yine dolar tarafında ABD Merkez Bankası tarafına baktığımızda burada olan önlemlerin dolar tarafının güçlü kalacağını bekleyebiliriz.
Açıklanan paket önemli bir pakettir. Biz bunun benzerini 67 yılında uyguladık 72’de yüksek enflasyon nedeniyle kaldırıldı. Ne kadar uzun süreli uygulanabilir yurt içi tasarruflar TL cinsine dönüştürülebilir burada soru işareti söz konusu. Umarım başarılı olur burada bazı noktalar tabi soru işareti. Aradaki farkın döviz çevrilebilmesine baktığımızda 20 tane banka ile sözleşme imzalanmış şimdi kaç banka ile sözleşme yapılacak? Döviz kurundaki ve TL’deki artış nedeniyle ne kadarlık bir ödeme yapılacak bunların hepsi soru işareti. Bunlar yapılan açıklama ile giderilecektir. Burada parasal genişleme söz konusu olacaktır bunların etkilerini izlememiz gerekiyor. Olağanüstü bir süreç ve tahmin etmede güçlük çektiğimiz bir süreçten geçiyoruz.
