Temizliğe gidiyordu 80 liraya kendi işini kurdu
Malatya’da ev temizliğine giderek kazandığı günlük 80 TL’yle istiridye mantarı sporları ve ekipmanlar alarak üretime başlayan Hayriye Duman, ayda 1.5 ton mantar elde etmeye başladı. Hayriye Duman, Halk Bankası Kadın Girişimciler Zirvesi’nde hikayesini öğrenen Emine Erdoğan’dan büyük takdir aldı. Halk Bankası Genel Müdürü Osman Arslan, “Entegre tesis kurmak istiyorum” diyen Hayriye Duman’a destek sözü verdi.
Hayriye Duman Edirne’nin Enez ilçesinde dünyaya geldi. Ortaokulu bitiremedi. Henüz 17 yaşındayken çalışmak için Alanya’ya gitti. İşe girdiği butikte eşi İhsan Duman’la tanıştı, evlenip Alanya’ya yerleşti. Kayınpederi 2007 yılında vefat edince, eşi memleketi Malatya’ya yerleşmek istedi. Hayriye Duman’a “5 yıllığına gidelim” dedi ama gidiş o gidiş. Akçadağ’daki Çobanuşağı Köyü’ne yerleşen Hayriye Duman çocuklarını büyüttü, inek baktı, kayısı topladı. Yazlarını köyde, kışlarını ise çocukların okulu için Malatya’da geçirdi. 2012 yılının kışı Hayriye Duman’ın hayatının baştan sona değiştiği bir viraj oldu. O kış o kadar soğuk olmuştu ki, ağaçlarındaki tüm kayısılar dondu. Artık yazın köyde yapacak işleri kalmamıştı.
İLK SATIŞ ÖĞRETMENLERE
Hürriyet'ten Fatma Aksu'nun haberine göre; Hayriye Duman bundan sonra yaşananları şöyle anlattı: “Köye gideceğim ama ne yapacağım? İnternette araştırırken istiridye mantarını gördüm. Nasıl yetiştirildiğini öğrendim. Şehirde çocukları okuturken, sadece kayısıyla geçinemeyeceğimizden arada evlere temizliğe gidiyordum. Bir gün temizliğe gittim 80 lira aldım. O parayla mantar sporları satın aldım. Köyde kayısıları koyduğumuz depoda ekim yaptım. 30 tane poşet oldu ilk yaptığımda. Hasat zamanıydı, İlçe tarım müdürümüz geldi köye. Ona ikram edince hoşuna gitti, o da bize destek oldu. O desteğin üzerine bu kez 60 torba alınca tekrardan yetiştirdik. Okullarda, çocuklarımın öğretmenlerine satmaya başladım. İlk tanıtımım bu şekilde oldu. Daha sona pazarlarda satmaya başladım. Tek başıma mücadele ettim. Valiliğe, il tarım müdürlüğüne gittim. Elimde kompostlarla gezip, ‘Bana destek verin, bir şeyler yapmak, bu işte ilerlemek istiyorum’ dedim.
30 BİN LİRA HİBE
Tarım Bakanlığı’nın ‘Genç Çiftçi Projesi’ çıktı 2016 yılında. Bu projeden 30 bin lira hibe alarak 100 metre kare mantar tesisi kurdum köyde. Ölen kardeşim ve oğlumun ismini koyduğum Bilgin mantar ünvanı alıp devam ettim. Danimarka’da yaşayan kayınbiraderimin desteğiyle de havaalanı yolu üzerinde yer aldık. Orada da 3 oda yaptık. Şu anda 4 odam var. Yani 400 metrekare yerim var. Bir de 100 metrekare kadar da kompost odam var. Her işimi kendim yapıyorum. Köye gidip geliyorum. Şehirde de bir dükkan açtım, orada da ekstra satış yapıyorum. Şu an 100 metrekarede 3 ton mantar alıyoruz 60 günde. Ayda 1.5 ton diyelim. Tesiste çocuklarımla birlikte çalışıyoruz. Köyden de imece usulü yardıma geliyorlar. Yazları üretim yapmıyorum. Şimdi başlayıp, Haziran’a kadar üretiyorum, 3 ay üretim yapmıyorum. Çünkü yazın kayısı işlerimiz var. Hem çok sıcak olduğu için millet mantar yemiyor, sebzeye ağırlık veriyor. Sebzeye göre, mantar biraz pahalı geliyor, ürün elimizde kalıyor. Entegre tesisi o yüzden, 12 ay üretim yapabilmek için istiyorum. Yoksa hiçbir kari kalmıyor, 3 ay dükkanları kapatıyorum.
HEDEFİM 12 AY ÜRETİM VE İHRACAT
Halk Bankası Kadın Girişimciler Zirvesi’nde yer alan Hayriye Duman, “Emine Erdoğan hanımefendi sergiyi gezerken benim olduğum standa da geldi. Entegre tesis kurup 12 ay üretim yapmayı, ürünleri kurutup ihraç etmeyi hedeflediğimi anlattım. Tebrik etti. Yanında Halk Bankası Genel Müdürü Osman Arslan bey de vardı. Osman Arslan bana dektek olacaklarını söyledi. Entegre kurma amacım şu. Mantar çok hassas bir ürün olduğu için, satış yapamadığımızda elimizde kalıyor. Yüzde 98 oranında su barındırdığı için hemen bozuluyor mantar. Kurutma tesisi kurmak istiyorum, satamadığımızı kurutabilmek için. Satsak bile 2-3 gün dayanıklı ömrü olabilmesi için soğuk hava deposuna ihtiyacım var. Entegre tesis kurabilirsem, üretiminden paketlenip çıkacak. Salamurasını da yapacağım” diye konuştu.
