Son dakika! Tüketici kredilerine yeni düzenleme

BDDK tarafından yapılan açıklamada, finansal istikrarın güçlendirilmesi ve makroekonomik dengelenme sürecinin desteklenmesi kapsamında, kredi kartı taksit sayısı ve ihtiyaç kredileri vade sınırlarına ilişkin yönetmeliklerde değişiklik yapılmasını içeren taslakların hazırlandığı bildirildi.

Açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Hane halkının bilinçli tüketiminin ve basiretli borçlanmasının teşvik edilmesi amacıyla, kredi kartlarında uygulanan taksit sayılarına ve ihtiyaç kredilerindeki vade sınırlarına ilişkin olarak 'Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik', 'Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik' ve 'Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik'te değişiklik yapılmasını teminen makro ihtiyati düzenlemeleri içeren taslaklar hazırlandı. Söz konusu değişiklik taslakları bugün itibarıyla ilgili tarafların görüş ve değerlendirmelerine açıldı."

Bu arada "Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik"te yapılan değişiklik kapsamında, yeni madde şöyle belirlendi: "Mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak üzere, kredi kartları ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde taksitlendirme süresi 12 ayı geçemez.

Bu süre elektronik eşya alımlarında 3 ay, bilgisayar alımlarında, kulüp ve derneklere yapılan ödemelerde, havayolları, seyahat acenteleri, taşımacılık ve konaklama ile ilgili harcamalarda 6 ay, sağlık ve sosyal hizmetler ile ilgili harcamalarda ve sağlık ürünü alımlarında, vergi ödemelerinde 9 ay olarak uygulanır. Kredi kartlarıyla gerçekleştirilecek kuyum, telekomünikasyon, doğrudan pazarlama ile ilgili harcamalar, yurt dışında yapılan harcamalar ve, yemek, gıda, alkollü içecek, akaryakıt, kozmetik, ofis malzemesi ile hediye kart, hediye çeki ve benzeri şekillerde herhangi somut bir mal veya hizmeti içermeyen ürünlerin alımlarında taksit uygulanamaz."

Aynı yönetmelikte, kurumsal kredi kartlarıyla mal veya hizmet alımı sonrası belli bir ücret karşılığı borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak üzere gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımları ile nakit çekimlerinde taksitlendirme süresinin 9 ayı geçemeyeceği zorunluluğu getirildi.

"Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik" ile "Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik"lerinde yapılan değişiklikler kapsamında ise kredi tutarının taşıtın değerine oranı taşıtın nihai fatura değeri 100 bin liradan 120 bin liraya çıkarıldı.

Böylece ilgili madde, yönetmeliklerin taslaklarında şu şekilde yer aldı:

"Tüketicilere, binek araç edinimi amacıyla kullandırılacak taşıt kredilerinde ve taşıt teminatlı kredilerde veya yapılacak finansal kiralama işlemlerinde, kredi tutarının taşıtın değerine oranı taşıtın nihai fatura değeri 120 bin lira ve altında olanlar için yüzde 70'i aşamaz. Bu oran, nihai fatura değeri 120 bin lirayı aşan binek araçlarda, bedelin 120 bin liraya kadar olan kısmı için yüzde 70, 120 bin liranın üstünde olan kısım için yüzde 50 olarak uygulanır. İkinci el binek araçlarda taşıtın değerinin tespitinde kasko değeri esas alınır."

Ayrıca, bankaların kredi işlemlerine ilişkin yönetmelikte değişiklik öngören taslak kapsamında, kredilere yönelik madde şu şekilde belirlendi:

"Konut edinmeleri ve konut tadilatı kapsamında konutun bütünleyici parçası niteliğini haiz olacak şekilde mal veya hizmet alımı amacıyla tüketicilere kullandırılan krediler, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanması, diğer gayrimenkul alımı amaçlı krediler, eğitim ve öğrenim ücretinin finansmanı amacıyla kullandırılacak krediler ve kamu kurum ve kuruluşlarına olan borçların finansmanı amacıyla doğrudan ilgili kurum veya kuruluşun hesabına ödeme yapılmak şartıyla kullandırılan krediler ile bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kullandırılan krediler hariç olmak üzere, tüketici kredilerinin vadesi 36 ayı, taşıt kredileri ile taşıt teminatlı kredilerin vadesi 48 ayı, cep telefonu, tablet ve bilgisayar alımı amacıyla kullandırılan kredilerin vadesi 12 ayı aşamaz."

Söz konusu yönetmelik taslağına ayrıca, "Bu maddenin birinci fıkrasında yer alan tutar, 1 Ocak 2019'dan itibaren her yıl enflasyon sepetinde yer alan dizel ve benzinli otomobil fiyatları ortalamasının yıllık artış oranının gerektirdiği tutarlar üzerinden uygulanır." maddesi eklendi.

BDDK'NIN UYGULAMASI YERİNDE

Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu yeni düzenlemeye ilişkin yaptığı açıklamada "BDDK gecikmeli de olsa yerinde bir uygulamada bulundu. Özellikle cep telefonu alımları için kullanılan tüketici kredisini 12 ayla sınırlandırması isabetli bir karar oldu. Daha önce kredi kartıyla taksitli cep tellerine yasak gelmesinden sonra büyük elektronik ürün satan mağazalar anlaşmalı bankalarla çözüm yoluna gitmişti" dedi.

Aydın Ağaoğlu, açıklamasının devamında ise şunları kaydetti: "Tüketici kredilerinde 48 aya kadar vade imkânı tanındığı için, daha önce kredi kartı ile taksitli cep telefonuna getirilen yasak, tüketimi önleme açısından amacına ulaşamamıştır. Burada en büyük zararı da küçük esnaf yaşamıştır; Anadolu’dan pek çok küçük esnaf, beni arayarak 'kepenk kapatmak zorunda kaldıklarını' ifade ettiler. Ayrıca bu yeni düzenlemede önemli bir boşluk dikkat çekiyor; tüketici kredisi ile azami vade 12 ay olmasına rağmen, cep telefonu operatörü (GSM) ve internet servis sağlayıcılar (İSS) tarafından cep telefonu, tablet gibi elektronik ürünlerin 48 ay vadeyle satışı sürdürülmekte, böylelikle mevzuat delinmektedir.

Yani yapılan düzenleme amacına ulaşamamakta ve tüketiciler tasarruf edememektedir. Bu noktada Ticaret Bakanlığı veya BTK’nın da bir yasal düzenleme ile önlem getirmesi lazımdır. Örneğin daha önce cep telefonu veya tablet taksitleri sonlanmamış tüketicilere aynı ürünlerle ilgili taahhütlü cihaz verilmesi yasaklanarak azami 12 ay taksit imkanı tanınmalıdır. Zaten aboneliklerin, bir yıldan uzun süreli yapılması halinde, 6502 sayılı kanunun 52. maddesinin 4. fıkrasına göre; tüketiciler dilediği anda, herhangi bir gerekçe göstermeksizin aboneliği cezasız iptal edebiliyorlar.

Bu yüzden bazı açıkgöz tüketiciler, 36 ay gibi vadeyle taahhütlü abonelik sözleşmesi imzaladıktan sonra, taksitli cihazı da alıp ertesi gün aboneliği iptal ederek cihazın taksitlerini ödemeyi sürdürebiliyorlardı. Bunu öngören GSM operatörleri ve İSS'ler taksitle cihaz verme yöntemiyle tüketicileri kendilerine abone ederken, cihazın bedeline vade farkını fazlasıyla ekleyerek yine de kazanç sağlayabiliyorlar.