Sahte güzellik
Türkiye’de taklit, korsan ve kaçak ürün ticaretinin büyüklüğü 17 milyar $’ı aşarken, en büyük sahtekarlık kozmetikte görüldü. Denetlenen 6.070 adet kozmetik ürünün yüzde 90’a yakını sahte veya kaçak çıktı. Yasadışı ticarette cazip fiyat etkili oluyor.
Ülke ekonomilerinin yanı sıra tüketici sağlığını da tehdit eden taklit, korsan ve kaçak ürün ticaretinin 1 trilyon dolara ulaşan dünyadaki büyüklüğü en büyük 16’nci ekonomi olan Endonezya’yı solladı. Türkiye’deki taklit, korsan ve kaçak ürün ticareti pazarı ise 17 milyar doları aştı. Marka Koruma Grubu’nun 26 Ocak Dünya Gümrük Günü nedeniyle yaptığı açıklamaya göre, kaçakçılıkla mücadelede gümrük kapılarında alınan yeni önlemler faydalı oldu. Nükleer madde dedektörleri, uzaydan araç takip, kapalı devre plaka okuma gibi birçok modern sistem devreye sokuldu. Bu ve benzeri adımlar mücadeleye katkı sağladı. Ancak kaçakçılar da kendilerine yeni yöntemler, yeni pazarlar yaratıyor. Açık tütün satışının yaygınlaşması, kaçak içki nedeniyle yaşanan ölümler bu durumu açıkça ortaya koyuyor.
Araç bile kaçırılıyor
Araştırmalara göre, dünya gümrüklerinde yakalanan kaçak ürünlerle Türk gümrüklerinde yakalananlar arasında büyük farklılık var.
Türkiye’de araç ve akaryakıt kaçakçılığı ilk 3’te yer alırken, dünyada ilk sıraları yüzde 29 ile aksesuar, yüzde 27 ile saat, yüzde 12 ile elektronik ürünler ve yüzde 8 ile giyim eşyası aldı. Türkiye’de 2014’te yakalanan ürünlerde ise yüzde 45 ile elektronik eşya öne çıktı. Bu ürünü yüzde 22 ile araç, yüzde 9.8 ile akaryakıt, yüzde 5.9 ile kimyevi madde, yüzde 4.1 ile tütün-alkol izledi. Sahtekarlıktan kadınlar da ciddi etkileniyor. Türkiye’de 2014’ün ilk 6 ayında denetlenen 6 bin 70 adet kozmetik ürünün, 5 bin 375’i sahte/ kaçak çıktı. Kaçak ürünlerin tüketiciye ulaşımı, konteynır, havayolu, TIR, demiryolu ve posta ile sağlanıyor. Sahte parfüm, şampuan, deterjan, diş macunu, ped, çocuk bezi gibi ürünler cazip fiyatlarıyla kolayca alıcı buluyor.
Türkiye’de yasa dışı ürün pazarı 17.2 milyar dolar
Marka Koruma Grubu Sözcüsü Dr. Ali Ercan Özgür, Türkiye’de yurt içi taklit piyasasının büyüklüğünün 5.4 milyar dolar, ithalat veya diğer yollarla ülkeye giren korsan veya taklit ürünler de hesaba katıldığında yasa dışı ürün pazarının tahmini büyüklüğünün 17.2 milyar dolara ulaştığını bildirdi. Bu nedenle ülke ekonomisinin büyük vergi kaybına uğradığına işaret eden Özgür, şunları kaydetti: “Örneğin kaçak akaryakıt ve sigara nedeniyle her yıl milyarlarca lira ÖTV kaybı yaşanıyor. Ayrıca kamu sağlığı için risk oluşuyor. Terör örgütlerinin kaçakçılıkla kaynak sağlaması ise ülke güvenliğini tehdit ediyor. Fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi sonucu da, ülkenin yatırım cazibesi azalıyor. Yabancı sermaye kaçışı ve istihdam kaybı gibi zincirleme reaksiyonlara yol açıyor. Fikri mülkiyet haklarının korunmasında yüzde 1’lik iyileştirme, yatırımlarda 1.9 milyar artış sağlıyor.”
