Rusya'da Türk malı kalmadı
Rusya’nın türkiye’ye yönelik yaptırımları sonucu büyük marketlerde Türkiye'ye ait sebze ve meyve kalmadı. Şimdi Türk domateslerinin yerini tezgahlarda İsrail, İran, Azerbaycan domatesleri aldı. Üzüm Sırbistan ve Özbekistan'dan, mandalina ise Mısır ve Fas'tan geliyor.
Komsomolskaya Pravda gazetesinde yer alan haberde bir market zinciri temsilcisinin açıklamaları şu şekilde yansıtıldı:
"Yaptırımların uygulanacağı Kasım ayında açıklandı, bu yüzden biz de yasaklar hayata geçinceye kadar yeni üreticiler bulmaya çalıştık. Bu geçiş sürecinin üzerinden geldik. Fakat fiyatlar artıyor. Bu bir yandan dolar kurunun artışından da kaynaklanıyor."
Marketlerin aksine Moskova'nın pazarlarında hala Türk ürünleri satılıyor. Preobrazhenski pazarında gezen Muhabir, mandalinaların etiketlerinde Fas, Abhazya ve Çin'e ait olduklarına dikkat ediyor.
Satıcı Alina, "Türk mandalinalarını Yeniyıl'dan önce getirtmiştik. Türk ürünlerinden sadece sultani üzüm var. Kalanları kilosu 100 rubleye satıyorum. Mandalinanın fiyatı son haftalarda çok hızlı artışa geçti. Aralık ayında Türk mandalinalarını 100 rubleye satarken şimdi en ucuzu 150 rubleden satılıyor. Salatalık ve domateslerim eskiden Türkiye'den geliyordu. Şimdi onların yerini Azerbaycan ürünleri aldı. Ama onları daha pahalıya satmamız gerek. Eskiden 400 rubleyken şimdi 600 ruble oldu" diye konuştu.
Muhabir diğer satıcılara yaklaşıp, "Türk mandalinası var mı?" diyor. Satıcı ise "Evet. Çok az kaldı. Son tırları satıyoruz. Elmalarım da eskiden Türkiye'den geliyordu şimdi ise Moldava ürünü" dedi.
Kievski tren istasyonunun yanındaki Dorogomilovski pazarı diğer pazarlara kıyasla daha pahalı. Muhabirin yanına gittiği bir satıcı, Türkiye'den tavuk eti sevkiyatına yaptırım uygulanmasının ardından fiyatların %15 oranında arttığını ifade etti.
Muhabir son olarak Butırski pazarına gidiyor. Burada satıcılar Türk ürünleri ile ilgili sorulara "Vardı ama bitti" şeklinde cevap veriyorlar. Fakat Rospotrebnadzor üç hafta içerisinde sıkı denetim uyguluyor.
Pazardan bir satıcı muhabirin neden Türk ürünleri ile ilgilendiğini sordu. Muhabirin bir denetleme organından geldiğini düşünen satıcı her ihtimale karşı, "Türk ürünü yok. Annemin üzerine yemin ederim!" dedi.
Uzmanların fikirleri
Rusya Bilimler Akademisi Ekonomi Enstitüsü Bilim uzmanı Boris Frumkin de konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:
"Bazı ürünlerde örneğin turunçgillerde Türkiye'nin payı çok büyüktü. Neredeyse %40'lara ulaşmıştı. Ayrıca, Türkiye'den çok sayıda domates tırları geliyordu. Her şey yoluna oturmuştu. Yaptırımlar uygulanmaya başlanınca diğer ülkelerden satıcı bulmak için belirli bir zamana ihtiyaç duyuldu. Çin, Azerbaycan, Mısır, Orta Asya. Çin'den ürün satın almak daha uzun zaman alıyor ve daha pahalı. Mısır'dan sevkiyatlar deniz yoluyla yapılıyor. Ayrıca yeni satıcılar hemen gerekli hacimlerde ürün göndermeye hazır değiller. Bu yüzden fiyatları arttırıyorlar. Tabi ki bizim satıcılarımız da biraz zam yaptılar. Şu anda yaşanan fiyat artışı sistemin yerine oturma çabasından kaynaklanıyor.
Avrupa'ya uygulanan yaptırımlardan sonra görülen diğer ülkeler üzerinden sahte belgelerle sevkiyat yapma durumu Türk ürünlerinde de görülebilir. Bunu Avrasya Ekonomi Birliği ülkeleri sınırlarından yapmak tabi ki daha kolay. Fakat bu durum fazladan zorluklar çıkartıyor ve çok çabuk tespit edilebiliyor. Rosselhoznadzor, Rospotrebnadzor ve gümrük servisleri çok iyi çalışıyor."
