Rekor fiyata Koç'un oldu

Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş'nin (TÜPRAŞ) yüzde 51'lik hissesinin özelleştirilmesine ilişkin nihai pazarlık görüşmelerinde, Koç-Shell Ortak Girişim Grubu, 4 milyar 140 milyon dolarlık rekor fiyatla en yüksek teklifi verdi.

9 grup ve konsorsiyumun yarıştığı ihalede ilk etapta 2 milyar 780 milyon dolarlık fiyat çıkınca, renkli ve çok çekişmeli bir ihale süreci yaşanacağı da belli oldu. Zira ilk ortaya çıkan rakam bile bugüne kadar konuşulan "5 milyar doları bulur. 6 milyar dolara çıkarsa sürpriz olur" yorumlarını tekzip edecek türdendi. Henüz açık artırma sürecine geçilmemişti ve bu süreçte çok daha farklı rakamların telaffuz edilmesi mümkündü.

Fiyat daha ilk turda 6 milyar doları aştı
Elemeli ilk turda fiyat bir anda 3 milyar 25 milyon dolara çıktı. Önce Zorlu-PKN ortak girişim grubu, ardından ENI ve Macar MOL elendi. Açık artırmaya ise 3 milyar 360 milyon dolarlık fiyatla başlandı. Henüz açık artırmanın başında Tüpraş'ın piyasa değeri 6 milyar 588 milyon dolara çıkmıştı. Oysa son olarak Tüpraş Cuma günü borsada 4.5 milyar dolarlık fiyat üzerinden işlem görüyordu. İhale sürecinde son turlara Oyak, Koç-Shell konsorsiyumu ve Indian Oil-Çalık konsorsiyumu göğüs göğüse girdi.

Oyak 4 milyar dolara kadar çıktıktan sonra pes etti. Koç'un kararlı tutumu son turda bile sürdü ve Indian Oil-Çalık Grubu 4 milyar 20 milyon dolar dedikten sonra Koç- Shell konsorsiyumu 20 milyon dolar değil, 40 milyon dolarlık artırımla 4 milyar 60 milyon dolara çıktı. Bu aslında rakiplere de gözdağı veren ve bu işte ne kadar kararlı olduğunu gösteren bir mesajdı. Ancak Hintliler pes etmeyip 4 milyar 80 milyon dolara çıktı. Koç düşünmeden 4 milyar 100 dedi. Hintliler blöf olup olmadığını anlamak için son bir gayretle 4 milyar 120 milyon dolara yükselttiler tekliflerini. Ancak bu fiyatı vermeden önce süre istemeleri sinirlerinin bozulduğunun da bir işaretiydi.

Koç tarafı yine gözünü kırpmadan 4 milyar 140 deyince, Hintliler ve Türk ortağı Çalık Grubu "Teşekkür ederiz hayırlı olsun" diyerek masadan kalktı.

21 ay önce değeri 2 milyar $ değildi
2004 Ocak ayında yapılan ve Tüpraş'ın yüzde 65.76'lık hissesi için yapılan ihalede en yüksek teklif 1.3 milyar dolar olmuştu. Yani Tüpraş'ın toplam değeri 1 milyar 979 milyon dolara gelmişti. Bu fiyat Zorlu-Tatneft tarafından verilirken, satış sonradan Danıştay tarafından iptal edildi.

Ardından ÖİB Tüpraş'ın yüzde 14.76'lık bölümünü 2005 Mart'ında İsrailli Ofer ailesine ait fonlara 446 milyon dolara sattı. Bu noktada ise toplam değer 3 milyar dolara gelmişti. (Meraklısına not: Ofer Ailesi son ihalede 3 milyar 720 milyon dolardan sonra yeni teklif vermedi. Ancak Ofer Ailesi'nin yüzde 14.76'lık hissesinin bugünkü değeri 1 milyar 200 milyon dolara denk geldi.)

İlk turda en yüksek teklifi Oyak verdi
İhalede ilk etapta 2 milyar 780 milyon dolarlık fiyat çıktı. Bu fiyatı Oyak'ın verdiği öğrenildi. Bu fiyat ihale sürecinin oldukça zorlu geçeceğinin ilk işaretiydi. Ardından elemeli ikinci tura geçildi. İkinci turda 3 milyar 25 milyon dolar dendi ve bu arada Zorlu-PKN konsorsiyumu ilk elenen grup oldu. İkinci turdaki en yüksek teklifin sahibi ise Hintliler oldu. Ardından İtalyan ENl ve Mol da 3 milyar 360 milyon dolara çıkan fiyata dayanamadı. Son turdan önce ortaya çıkan rakamın sahibi de yine Oyak oldu. Açık artırma da bu fiyattan başlarken, son ana kadar çekişenler yine ilk turlarda en yüksek teklifi veren iki grupla birlikte Koç oldu.

Biri çıkıp "5 milyar $" dese Koç 20 milyon daha artırırdı
Koç-Shell konsorsiyumuna bu ihale öncesi çok şans tanınmıyordu. Koç kanadından da bu ihale ile ilgili heyecanlı açıklamalar gelmemişti. Hatta Koç Holding Şeref Başkam Rahmi Koç bundan bir ay kadar önce Koç Grubu'nun gündeminde Yapı ve Kredi Bankası olduğunu Tüpraş özelleştirmesiyle o an için ilgilenmediklerini ifade etmişti.

Koç-Shell Ortak Girişim Grubu'nu temsil eden ve masadaki rahat tavrı ile rakiplerine adeta gözdağı veren Koç Grubu Enerji Grup Başkanı Erol Memioğlu, ihalede ortaya çıkan sonucun, Koç Grubu'nun Türkiye'ye ne kadar inandığının bir göstergesi olduğunu söyledi.

Türkiye'ye inancımızın bir göstergesidir
Bilkent Otel'deki ihale sonrası basın mensuplarına açıklamalarda bulunan Memioğlu, "Sonucu öncelikle çeşitli spekülasyonlara da neden olan bu ihalenin, ülkemiz için hayırlı olmasını istiyorum" dedi. Koç Topluluğu için pozitif ya da negatif görüşler olabildiğine işaret eden Memioğlu, "Bugünkü sonuç da, Koç Grubu'nun Türkiye'ye ne kadar inandığının bir göstergesi. Bu rakam bir yerde fedakarlıktır da. Tüpraş'ı eskisinden çok çok daha iyi yerlere getirerek, ülke için de çok yararlı bir kaynak oluşturmaya devam ettireceğimize inancımız sonsuzdur" şeklinde konuştu. Koç Grubu olarak, 'enerjinin' de büyümeyi hedefledikleri alanlardan biri olduğunu vurgulayan Memioğlu, Tüpraş'ta attıkları adımın 'büyük bir adım' olduğunu, bunun gerisinin geleceğini tahmin ettiklerini sözlerine ekledi.

İhalede kimsenin ummadığı bu fiyat nasıl ortaya çıktı?
1) Dünyada rafineri sıkıntısı var. Bu Tüpraş'ın stratejik değerini artırıyor.

2) İhaleye hepsi birbirinden iddialı 9 firma katıldı. ÖİB başarılı bir ihale süreci işleterek son kalan 6 firmanın 20'şer milyon dolarlık artırım yapmasını istedi. Yani her gruba tekrar sıra geldiğinde fiyat en az 100 milyon dolar daha artmış oldu.

3) Bakü-Ceyhan Boru Hattı'na yakınlığı nedeniyle ucuz hammadde temin etme imkanı bulunuyor.

4) Küçük yatırımcı için 'Çağrı Muafiyeti' uygulanacak. Yani Koç-Shell diğer hisseleri bu fiyattan almak zorunda değil.

5) Şirket AB standardına uyumlu petrol ürünleri için 2 milyar dolarlık yatırımını tamamlamış durumda.

İhaleden notlar
ÖİB Başkanı Kilci pazarlıkları gizli bölümden izledi
İhalenin yapıldığı salona gelen teklif sahipleri, ulusal ve uluslararası medya kuruluşları ve izleyicilerin gözleri, salonda Başkan Kilci'yi aradı. Ancak Kilci'nin salonda olmaması, İhale Komisyonu'nda yer almamasıyla açıklandı.

Başkan Kilci, kısa bir süre kala, ihalenin yapıldığı büyük salonun Simültane Odası'nın siyah camlarının arkasındaki yerini aldı. Salona bakan geniş ve siyah camların ardından görünmediğini bilen Kilci, ihaleyi de böylece gönül rahatlığı ve dikkatle izledi.

İhalenin, 4 milyar 140 milyon dolarlık fiyatla tamamlanmasıyla birlikte Kilci'nin de büyük bir sevinç yaşadığı ve Maliye Bakanı Unakıtan'ı arayıp bilgi verdiği öğrenildi.

Koç- Shell ortaklığının fiyatı 4 milyar 60 milyon dolara çıkarmasının ardından Oyak'ın çekildiğini açıklaması salonda büyük bir uğultuya neden oldu. Bazı izleyicilerden yüksek sesle şaşkınlık nidaları duyuldu.

İhalenin yapıldığı Bilkent Otel ve çevresinde büyük güvenlik önlemleri alındı. Otelin çevresini saran jandarma, giriş çıkışlarda da sıkı kontrol uyguladı. Jandarma, Otelin giriş çıkışına izin verdiği kapıyı da sık sık değiştirdi. Bilkent Otel'in yakınında az sayıda göstericinin olduğu gözlenirken, grubun Otele yaklaştırılmadığı dikkat çekti.

Tüpraş çalışanları ise dört rafineride de gösterilerle satışı protesto etti.

Haberin Devamı