Paralar emekli, ev hanımı, dul, yetim, işsiz ve engelli vatandaşlara iade ediliyor! 5 yıl şartı...

Para iadesi yapılıyor. 5 yıl şartı bulunuyor. Ev, arsa, arazi, tarla, işyeri gibi gayrimenkul sahipleri Emlak Vergisi’ni ödemekle yükümlü. Ancak muaf olan ve muaflığını bilmeyen büyük bir kesim de var. Muafiyeti bilmeden ödeme yapıldıysa 5 yıllık geriye dönük iade alınabiliyor. Bunun için belediyeye başvurmak yeterli. Ancak bazı belediyeler geriye dönük ödemede zorluk çıkarıyor. Bu durumda vatandaşın hakkı nedir?

BELEDİYEDEN İSTEYİN

Vergi Usul Kanunu’na göre, nakden veya mahsuben tahsil edilen ancak fazla veya yersiz tahsil edildiği anlaşılan vergilerin iadesine imkan tanınıyor. Bu kapsama Emlak Vergisi de giriyor. Emlak Vergisi’nden muaf olduğunu bilmeden ödeme yapanların, ilgili belediyenin emlak birimine başvurup, Vergi Usul Kanunu Madde 120’yi dayanak göstererek yersiz ödediği vergilerin iadesini talep etme hakkı bulunuyor.

TALEP REDDEDİLİYOR

İade talebinde bulunmak için belediyelerin emlak birimine ‘düzeltme dilekçesi’ verilmesi gerekiyor. Bu başvuru sonrasında belediyelerin beyanın doğruluğunu araştırıp, mükellefe cevap vermesi zorunlu. Ancak vergiler belediyenin gelir kaynağı olduğu için çoğu belediye, vatandaşı ya sözlü olarak reddedip dilekçesini bile işleme koymuyor ya da talebini çeşitli gerekçelerle reddetme yolunu seçiyor.

DAVA AÇILABİLİR

Düzeltme talebinin reddi halinde bu defa belediye başkanlığına aynı şekilde şikayet başvurusu yapılması gerekiyor. Hak sahiplerinin geri ödeme talebinin belediye başkanlığı tarafından da reddedilmesi üzerine yapılması gerekenleri Avukat Hanife Emine Kara anlattı. Kara, “Bu muafiyetten yararlanmak için taşınmazın bulunduğu yerdeki ilgili belediyeye bir dilekçe ile başvurulmasına rağmen talebin yazılı olarak reddedilmesi yahut 30 gün içinde herhangi bir cevap verilmemesi halinde mükelleflerin dava açma hakkı mevcuttur” dedi.

KİMLER MUAF?

Hiç geliri olmadığını belgeleyenler (ev hanımları veya işsiz kalanlar), gelirleri sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıkla (emekli, dul, yetim, ölüm ve maluliyet aylığı gibi) sınırlı olan yani sadece emekli maaşı olan kişiler, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri ve engelli vatandaşlar emlak vergisinden muaf tutuluyor. Ancak bunun için bazı şartları yerine getirmeleri gerekiyor.

İDARİ İŞLEMİN İPTALİ

Talep yazılı olarak reddedilirse 30 gün içerisinde dava açma hakkının olduğunu ifade eden Kara, taşınmazın bulunduğu yerdeki Vergi Mahkemesi’nde idari işlemin iptali davasının açılabileceğini söyledi. Kara, belediye sözlü olarak yanıt verir ya da talebe hiç cevap vermezse, talebin zımni olarak reddedilmiş sayılacağını ve 30 günün sonunda dava açma süresinin başlayacağını belirtti.

KDK’YA BAŞVURULABİLİR

Yersiz ödenmiş Emlak Vergisi’ni iade etmeyen belediyelere yönelik yapılacaklar arasında Kamu Denetçiliği Kurumu’na (KDK) başvuru da var. KDK, zaman zaman gelen şikayetleri inceleyip tavsiye kararı alıyor. Örneğin 2019 yılında verilen bir kararda, herhangi bir işte çalışmayan, yaşadığı evden başka bir mülkü de bulunmayan kadının, geçmişe dönük 5 yıllık Emlak Vergisi’nin iadesi talebinin reddedilmesi üzerine KDK, son 5 yılda ödenen Emlak Vergisi’nin başvurucuya ödenmesini tavsiye etti.

TEK EV ŞARTI VAR

Vergiden muaf olabilmek için en önemli şart tek ev. Bu kişiler, Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskene veya tek meskende hisseye sahip olmaları halinde (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) sıfır oranlı vergi hakkından yararlanabiliyor. Hisse ile bile olsa, birden fazla eve sahip olanlar muafiyetten yararlanamıyor. Bu şartları taşıyanların ilgili formu doldurup bağlı bulundukları belediyeye vermeleri yeterli oluyor.

KİMLER EMLAK VERGİSİ MÜKELLEFİDİR?

Konut, bina veya arazinin sahibi, varsa intifa (kullananlar) hakkı sahipleri emlak vergisi mükellefi kabul ediliyor. Her ikisi yoksa bina veya arazide malik gibi tasarruf eden kişiler bu kapsama giriyor. Paylı mülkiyet durumunda sahip olanlar hisseleri oranında mükellef sayılıyor.

EMLAK VERGİSİ BEYANI KAÇ YILDA BİR VERİLİYOR, ÖDEMELER NE ZAMAN YAPILIYOR?

Her yıl iki taksit halinde ya da tek seferde ödeniyor. Emlak Vergisi Kanunu'na göre mülkü, genişliği, türüne göre değişen emlak vergisi birinci taksit ödemeleri yılda iki eşit taksit halinde ödeniyor. İlk taksiti mart, nisan, mayıs aylarında, ikinci taksit de kasım ayında yatırılıyor.

2021'DE KONUT SATIN ALAN VERGİSİNİ AYNI YIL MI ÖDEMEYE BAŞLIYOR?

Evini yeni satın alan emlak vergisini taşındıktan bir yıl sonra ödemeye başlar. 2021'de alınan gayrimenkulün vergisi gelecek yıl yatırılmaya başlar. Her yıl taksit ödeme aralıklarının kontrol edilmesi yararlı olur. Ödeme tarihinin geçirilmesi halinde gecikme zammı işlemeye başlar. Bu yıl için satın alınan mülk için sahip olunan tapu bedeli, kimlikle birlikte bulunulan ilçe belediyesine beyanda bulunulması gerekiyor.

BU YIL EMEKLİ OLANLAR EMLAK VERGİSİNİ YATIRIYOR MU?

Bu yıl emekli olanların emlak vergisini yatırması gerekiyor. Muafiyet emekli olunan tarihi izleyen yıl itibariyle başlıyor. Bu yıl bildirimde olan emekliler gelecek yıl itibariye vergiden muaf olacak.

EMEKLİ OLUP İKİ EVİ OLAN EMLAK VERGİSİ ÖDER Mİ?

Hem kendisinin hem de eşinin evi varsa emlak vergisi ödemez. Bu haktan yararlanacak emeklinin üzerinde sadece bir konut olması gerekiyor.

EMLAK VERGİSİ BORCU OLAN EV SATILABİLİR Mİ?

Satacak kişinin tapu devri işleminden önce emlak vergisini yatırması gerekiyor. Alım-satımda emlak vergisi dahil tüm borçlara satıcıya ait olup satış sırasında ödeme yapılabilir.

MUAFİYET KAPSAMINDA OLUP DA TİCARİ, KONUT YA DA MEVDUAT GELİRİ OLANLAR DA FAYDALANABİLİYOR MU?

Bu kapsamdakilerin ticari, ücret, tarımsal ve mesleki faaliyet, konut ya da işyeri, mevduat, faiz gelirinin olmaması gerekiyor. Ancak bu yıl için sayılan bu gelirlerin 49 bin lirayı geçmemesi durumunda tek konut için muafiyetten yararlanılabilir.
YENİ ALINAN KONUTUN EMLAK BEYANNAMESİNİN NE ZAMAN VERİLMESİ GEREKİYOR?

Tapu alındıktan sonra en geç içinde bulunulan yılın sonuna kadar beyanname verilmesi gerekiyor. Örneğin bu yıl şubat ayında ev aldıysanız 31 Aralık 2021 tarihine kadar emlak vergisi bildirimi yapmanız gerekiyor.

EMLAK VERGİSİ ORANLARI NASIL HESAPLANIYOR?

Her mükellef emlak vergisi için farklı oran, bedellerde vergi öder. Konutların emlak vergisi büyükşehir sınırlarında binde 2, işyeri dükkân binde 4, diğer belediyelerde konut binde 1, işyeri, dükkân binde 2 olarak hesaplanıyor. Yine büyükşehirdeki bir arazinin vergi oranı binde 2, arsanın oranı binde 6, diğer belediyelerde de arazi binde 1, arsa binde 3 oranıyla belirleniyor.

MUAFİYET HAKKI OLDUĞUNU BİLMEDEN ÖDEME YAPAN PARASINI GERİ ALABİLİR Mİ?

Beş yıllık geriye dönük iade hakkı bulunuyor. Belediyeye "düzeltme dilekçesi" başvurusu gerekiyor.

TEK BİR YAZLIĞI OLAN EMEKLİ DE EMLAK VERGİSİ ÖDER Mİ?

Yılın sadece bir döneminde oturulan yazlık, yayla evi gibi konutlar emlak vergisi muafiyeti kapsamında yer almıyor. Ancak emekli olup sürekli ikamet edilen tek bir yazlık için muafiyet söz konusu. Vergiden muaf olanların bir evi bir de yazlığı varsa ikisi için ödeme yapması gerekiyor.

EMLAK VERGİSİ BİLDİRİMİ YAPILMAMASI DURUMUNDA NE TÜR BİR YAPTIRIM UYGULANIYOR?

Bildirim süresinde yapılmazsa Vergi Usul Kanunu kapsamında ceza kesilir. Kesilecek ceza tutarı zarara uğratılan emlak vergisinin bir katı olarak hesaplanır.

BİR EVİ OLUP DA KİRAYA ÇIKAN DA MUAFİYET LİSTESİNDE YER ALIYOR MU?

Tek konutunu kiraya verip kirada oturanlar da kapsamda yer alıyor. Ancak tek evini kiraya verip başka evde kira vermeden oturanlar muafiyetten yararlanamıyor.

EVDEN BAŞKA GAYRİMENKULÜ OLANLAR MUAFİYETTEN YARARLANABİLİR Mİ?

Muafiyet sadece tek konuta sahip emekli aylığından başka geliri olmayan ya da geliri olmayan, ev hanımı, şehit yakını, gazi, engelli vatandaşlar için sağlanan kolaylık. Tek konutun yanında gelir getirmeyen arsa, arazi, işyeri varsa muafiyetten yararlanılıyor.