Para iadesi kararı! Yüz binlerce çalışan için geçerli, başvurular...

Yüz binlerce kişiyi ilgilendiriyor. Çalışanların kazançlarında vergilendirme yapılıyor. Belirlenen tutar aşılırsa beyanname verilmesi zorunlu. Geçmişe dönük inceleme yapılıyor. Beyanname doldurmamış kişilerden vergi farkı cezasıyla birlikte alınıyor. Ancak bu uygulamada sadece borç çıkacak diye bir şey yok. Vergi iadesi de alabilirsiniz. İşte detaylar...

Ücretle çalışanlardan alınan gelir vergisi konusunda hem uygulamada, hem de mevzuatta son iki yılda önemli değişiklikler yapıldı. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç'ın yazısına göre uygulamaya ilişkin değişiklik aslında öteden beri var olan, ancak Hazine Maliye Bakanlığı’nın 2019 yılından itibaren hassasiyet gösterdiği düzenlemeden kaynaklanıyor. Yıl içinde birden fazla işverenden ücret alanlara vergi dairelerinden tebligat gönderilerek, beyanname vermeleri isteniyor. Vergide son 5 yıl için geriye dönük inceleme yapılabildiğinden, beş yıl önce birden fazla işverenden ücret geliri elde ettiği için beyanname doldurması gerektiği halde doldurmamış olanlar vergi sürpriziyle karşı karşıya kalabiliyorlar. Bunlardan hem ödemeleri gereken vergi, hem de vergi ziyaı cezası faiziyle alınıyor.

İŞ DEĞİŞTİRENLER DE BU GRUPTA

Çok daha geniş bir kesimi ilgilendirdiği için önce bunun üzerinde durmak istiyorum. Çünkü bu uygulama sadece aynı anda birden fazla işverenden ücret alan dar bir kesimi kapsamıyor. Yıl içinde iş değiştirenler de bu gruba giriyor. Hatta uygulamada çok karşılaşılan, yıl içinde aynı işverene ait A şirketinden çıkış, B şirketine giriş yapılanlar da beş yıl sonra bile vergi dairesinden sarı zarf alabilirler.

ÖDENECEK VERGİ ORANLARI

Çalışanların ücret gelirleri, işverence o yılki gelir vergisi tarifesi üzerinden kesinti yapılmak suretiyle vergilendiriliyor.

2020 yılında 22 bin TL’ye kadar olan ücret gelirleri yüzde 15 oranında;

22.000 – 49.000 TL arasındaki ücretler yüzde 20;

49.000 – 180.000 TL arasındaki ücretler yüzde 27;

180.000 – 600.000 TL arasındaki ücretler yüzde 35

ve 600.000 TL’yi aşan ücretler ise yüzde 40 vergiye tabi tutuldu. Tek işverenden ücret alanların ödemeleri gereken vergiler işverence kesilerek vergi dairelerine yatırıldı.

İş değişikliği yapan veya aynı anda birden fazla işverenden ücret alanların vergileri de birinci vergi diliminden başlayarak vergilendiriliyor. Bundan dolayı, ikinci işverenden alınan ücret tutarı o yıl için belirlenen ikinci vergi dilimini aşanların ertesi yıl mart ayında beyanname doldurmaları isteniyor. Bu nedenle, geçen yıl ikinci ve sonraki işverenden elde ettikleri ücret toplamı 2020 için belirlenen ikinci vergi dilimi olan 49 bin TL’yi aşanların bu ayın sonuna kadar beyanname vermesi gerekiyor.

NASIL HESAPLANIYOR?

Birden fazla işverenden ücret geliri elde edenler, birinci işverenin hangisi olduğunu kendileri serbestçe belirleyebilir. Burada takvim sırasının bir önemi bulunmuyor. Örneğin A işvereninden 2020’de 90 bin TL, B işvereninden 40 bin TL, C işvereninden de 20 bin TL ücret alan kişinin durumunu inceleyelim.

Burada söz konusu olan rakamlar brüt ücret tutarıdır. İkinci ve sonraki işverenden alınan brüt ücretlerden yüzde 14 sosyal güvenlik primi ve yüzde 1 işsizlik sigortası primi kesildikten sonra kalan tutar 2020 yılı için 49 bin lirayı aşarsa bu yıl beyanname verilecek. Örneğimizdeki kişinin B ve C işvereninden aldığı brüt ücretler 40.000 + 20.000 = 60.000 TL’dir. Bundan yüzde 15 oranındaki sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi olan 9000 TL düşüldüğünde, kalan tutar 51 bin lira olduğu için bu kişinin mart ayının sonuna kadar beyanname doldurması gerekir.

KAZANÇLARI 600 BİN TL’Yİ AŞANLAR İÇİN BİR İLK

Buraya kadar anlattıklarımız mevzuatta öteden beri var olan ancak 2019 yılına kadar üzerinde pek durulmayıp o yıldan itibaren Hazine Maliye Bakanlığı’nın geriye dönük inceleme yapmaya başlaması nedeniyle ücretle çalışan herkesi ilgilendirmeye başlayan bir düzenlemedir.

Ayrıca, 2019 yılında yapılan yasa değişikliği uyarınca, 2020 yılında elde edilen kazançlar için uygulanmak üzere ikinci bir beyanname sınırı hayatımıza girdi. Buna göre, tek işverenden veya birden fazla işverenden alınan toplam ücret tutarı 600 bin lirayı aşanlar bu yıldan itibaren beyanname dolduracaklar. Daha önce tek işverenden alınan ücret tutarı ne olursa olsun hiç beyanname verilmiyordu.

İlk bölümde anlattıklarımızla birleştirirsek beyanname uygulaması şöyle olacak:

Tek işverenden veya birden fazla işverenden alınan ücret toplamı 600 bin TL’yi aşanlar beyanname dolduracak.

Toplam ücret 600 bin lirayı aşmasa bile ikinci ve sonraki işverenlerden alınan ücret tutarı 2020’de 49 bin TL’yi aşanlar da beyanname doldurmak zorunda olacak.

Tek işverenden 599 bin TL ücret elde eden kişi beyanname doldurmayacak.

VERGİ İADESİ DE ALABİLİRSİNİZ

Beyanname doldurulması herkes için vergi borcu çıkacağı anlamına gelmiyor. Ücretliler, normalde gider olarak gösteremedikleri bazı harcamalarını, beyannamede gider olarak gösterme hakkı elde ediyorlar. Beyan edilen brüt gelirin yüzde 10’una kadar eğitim ve sağlık harcamaları ile brüt gelirin yüzde 15’ine ve yıllık asgari ücrete (2020 için 35.316 TL’ye) kadar olan hayat ve şahıs sigorta primleri kazançlardan indirilebiliyor.

Bu şekilde yapılan indirim sonrası, kazancı 600 bin lirayı aşanlar için vergi iadesi hakkı doğuyor. Kazancı 600 bin liranın altında kalanlar için ise söz konusu harcamalar indirildikten sonra kalan kazanç üzerinden ödemeleri gereken vergi hesaplanıyor. Bu vergiden, 2020 yılında işverenlerce yapılan vergi kesintileri mahsup ediliyor.

VERGİ İADESİ İÇİN BAŞVURU YAPILMASI GEREKİYOR

Mahsuplaşma sonunda ödenmesi gereken vergi çıkarsa, mart ve temmuz aylarında iki eşit taksitte ödeniyor.

Geçen yıl ödediği vergi miktarı, harcamalar indirildikten sonra hesaplanan vergi tutarından fazla olanlara ise iade yapılıyor. Çalışmaya devam edenlerin bu yılki ödemeleri gereken vergiden mahsup edilmek suretiyle iade işlemi gerçekleştirilecek. Çalışmaya devam etmeyenlerin ise iade için ilgili vergi dairesine başvurmaları gerekiyor.