Özel bankadan kredi çekerken vatandaş ne yapmalı? Tek tek anlattı...

Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi İktisatçı Akademisyen Prof. Dr. Sinan Alçın, CNN Türk'te canlı yayında açıklamalarda bulundu.

Alçın'ın sözlerinden öne çıkanlar şöyle:

"Bankacılık sistemi corona virüs sonrası dünya genelinde kendini korumaya çalışarak geçiriyor süreci. Sektörlerin tırnak için de böyle bir hakkı yok. Kamu bankaları 115 milyar TL kredi dağıtmış ancak özel bankalarda bu rakam 60 milyar TL düzeyinde. Başvurular sonrası özel bankalara yeni kredi türleri tanımlandı. 5 başvurudan bir tanesi olumlu cevaplanıyor. Başvuru rakamının yarısı kredi olarak açılıyor.

Bu tip durumlarda nakit akış probleminin olduğu, tedarikçilere ödenmesi gereken paralar olduğunu düşünürsek, kredi mekanizmasının sağlıklı biçimde çalışması lazım.

800 milyar TL'lik potansiyel...

800 milyar TL tartışılabilir. Ağırlıklı olarak bankalar nasıl kredi yaratır diye bakarsak, Merkez Bankası tuttuğu dışında kredi olarak açar ama asıl önemlisi sermaye yapısı. Bu tip dönemlerde bankalar biraz ketum davranıyor. Sermaye arttırımı konusunda da yabancı ortaklıklı bankaların daha yavaş davrandığı görünüyor. Bankacılık sisteminin Türkiye'de karı artmış durumda. Hangi sektör için biz bunu söyleyebiliriz?

Bu doğrudan piyasada doğrudan sektörlerin batması ve yaygın yoksulluğun ortaya çıktığı süreçte kredilerin çekildiğini görürüz ve bankaların da karlarını azaltır.

Özel bankaların geri planda olması

Özel bankalar sermaye artırımında gönülsüzler. Ticari bir işletme olarak banka 'verdiğim krediyi alabilecek miyim acaba' diyor. Ama 'kredi vermezsem bir daha kredi verebilecek miyim' diye bakmalı. Yerli sermayeli bankalarda daha fazla olsa da, yabancı bankalarda zaman alıyor.

Bankalar kredi verirsem alabilir miyim diyor ama kredi vermezse o kurum kapanacak. O işletme olmayacak bankadan kredi almak için, ya da işsiz yurttaş bankadan kredi almayacak. Uzun vadeli çıkarla, kısa vadeli çıkar arasında değiş tokuş yapılması lazım. Sektörlerle birlikte bankanın sağlıklı biçimde yaşama koşulları yaratacak durum.

Kredi çekmede sorun yaşayan vatandaşlar ne yapmalı?

BDDK'nın bir telefon hattı da var ama internet hattı daha iyi. Orada doğrudan bankalarla yaptıkları işlemlerde başvuruların 5'te 1'i olumlu yanıtlanıyor ama bu tabi kayda geçen kısım. Bir de kayda geçmeyen başvurular var. Mesela bankayı arıyorsunuz, sürekli çalıştığınız banka memuruyla konuşuyorsunuz mücbir sebep kapsamında.

O da size diyor ki 'Limitlerimiz doldu, isterseniz başka bankayla görüşün. Ya da kredi pek çıkar gibi görünmüyor.' deyip telefonu kapatıyor. Böylelikle de başvurmamış oluyoruz. Aslında başvurumuz reddediliyor.

Bunları mümkün mertebe kayıtlı yapmalı işletmeler. Mail üzerinden başvurular yapılsın banka da mail üzerinden resmi bir yanıt versin. Resmi cevabı BDDK'nın sitesinden yükleyebilirler. Her başvuruya numara veriliyor. Her başvuran istediği kadar kredi alır anlamına gelmez ama yazılı olmayan kurallarla karşı karşıya kalmamış oluruz.

İstif ekonominin baş düşmanıdır. Parada da yaratır. Para ile bir mal alıp satıyoruz. Bu kanalların açık tutulması gerekiyor. Kredi başvurusu yapan esnaf açısından değil aynı zamanda bankanın geleceği açısından kısa dönemli kazanç uzun vadeli yürütülebilir değil."