ORA’ntısız kredi!

Hem iktidar hem muhalefet partisi milletvekilleri, Türkiye bankacılık tarihinin tek kalemde verilen ve batan kredisi için Ziraat Bankası’nı topa tuttu.

Ziraat Bankası’nın 2010 yılında Ora Alışveriş Merkezi için verdiği ve geri dönmeyen 270 milyon euroluk Türkiye tarihinin tek kalemde batan en büyük kredisi TBMM’de topa tutuldu.

TBMM KİT Komisyonu, Ziraat Bankası’nın 2011 yılı hesaplarını ele alırken şu anki mevcut Genel Müdür Hüseyin Aydın, Ora AVM ile ilgili gelen sorular ve eleştiriler karşısında terledi. Önceki genel müdür Can Akın Çağlar döneminde verilen ve geri dönmeyen kredinin akıbeti sorulurken Hüseyin Aydın, “Her şeye rağmen ben umutluyum. İstanbul gibi bir yerde orta ve uzun vadede bu kredinin geri döneceğine inanıyorum, pozitif düşünüyorum. İyi bir yönetim olursa tahsil edilebilir” açıklamasını yaptı.

İki farklı istihbarat raporu

CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, asli görevi çiftçiyi ve tarımı korumak olan bir bankanın ilgi alanı dışında neden bu kadar büyük bir kredi verdiğini sordu. Erdoğdu, söz konusu proje için verilen kredinin, Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük batık kredisi olduğunu savundu. Erdoğdu, söz konusu kredi için iki farklı istihbarat raporu olduğuna da dikkat çekti ve “Birinci raporda projenin fizıbıl olmadığı dolayısıyla kredi verilmemesi gerektiği belirtilmiş. Ancak 4 ay sonra hazırlanan ikinci raporda varsayımlar değiştirilmiş ve proje fizıbl gösterilmiş” dedi.

Ora’ya giden görürdü

Ak Parti İstanbul Milletvekili Mehmet Domaç da özel bir banka ile devlet bankaları arasında değerlendirme farkı bulunduğuna işaret ederek, “Bu AVM’nin orada fizibl olmayacağını oraya giden herkes görür” diye konuştu. Kredinin AVM sektörünün geriye gitmeye başladığı bir dönemde verildiğini dile getiren Domaç, “Görülen o ki iyi hesap yapılmamış” dedi.

Domaç, Garanti Bankası’ndan kredi bulamayan firmaya kredi verildiğini hatırlatarak, şunları söyledi:

“Başka bir bankadan gelmiş firmaya sormadınız mı niye bize geldiniz diye. İstanbul Bayrampaşa’da o kadar çok AVM var ki, bunun fizıbl olmayacağını orayı gören herkes anlar. Bölgenin ekonomik durumu, milli gelirden aldığı pay, yaşam biçimi belli. Görünen o ki iyi hesap yapılmamış yeterli teminat alınmamış.”

‘Projenin sahibi deneyimsiz biz de fazla iştahlıymışız’

Batan krediyle ilgili soruları yanıtlayan Hüseyin Aydın, bu konuda hiç bir deneyimi olmayan bir grubun söz konusu AVM projesini yaptığını ve sadece arsayı özkaynak olarak koyduğunu belirtti. Proje başladıktan sonra, firmanın artırıma gittiğini, ilk krediyi veren bankanın da ilave özkaynak istediğini anlatan Aydın, bunun üzerine firmanın yeni kreditör arayışına girdiğini söyledi. Aydın, “Bizim bankanın risk iştahı daha yukarıdaymış, bu iş yapılmış. Böyle mi yapılmalıydı? Bu konuda bir yorumda bulunmak istemiyorum” dedi. Söz konusu kredinin bir proje finansmanı olduğuna dikkati çeken Aydın, proje finansmanın da ‘Teminatı getir, krediyi verelim’ demenin mümkün olmadığını söyledi. 700 milyon liralık alacağın bir şekilde tahsil edilmesi gerektiğinin altını çizen Aydın, söz konusu AVM’nin çalıştırılabileceğini, alacağın da orta ve uzun vadede tahsil edilebileceğine inandığını kaydetti. Aydın, buna rağmen Ziraat Bankası’nın sorunlu kredi rasyosunun sektörden daha kötü durumda olmadığını sözlerine ekledi.

ORA’ya 400 milyon dolarlık yatırım yapıldı

2008 yılında inşasına başlanıp 29 Ekim 2011’de kapılarını açan Ora İstanbul’a yaklaşık 400 milyon dolarlık yatırım yapıldı. İçinde temalı oyun parkı, 235 mağazadan oluşan AVM ve iki de otel barındıran kompleks yıllık 13.5 milyon ziyaretçi hedefi ile yola çıktı.

Fakat bir türlü istenen randımanı yakalayamadı. Yeterince ilgi çekmemesinin sebebi olarak ise TEM Vatan Caddesi bağlantısı üstünde Metris-Otogar bağlantı kavşağında ve Esenler Otogarı’na çok yakın bir yerde olmasına rağmen ters bir noktada bulunduğu, aşırı rüzgar aldığı belirtildi. Ziyaretçi sayısı istenen seviyede olmayınca AVM’de mağaza kiralayan firmalar birer ikişer mağazaları boşaltıp projenin yatırımcısını da zor duruma düşürdü. Bayrampaşa’da 70 bin metrekarelik arazi üstünde 2008 yılında yapımına başlanan Ora İstanbul’un yüklenici firması Ora Gayrimenkul, kredi görüşmelerine ilk olarak Garanti Bankası’yla başlamış, 118 milyon euroluk kredi anlaşmasını kabul eden Garanti, firmanın mali yapısını yetersiz bulunca projeden çekilmişti. Bunun üzerine Ziraat Bankası ile 285 milyon euroluk bir anlaşma yapan Ora Gayrimenkul, iki yıllık geri ödemesiz sürecin bitmesinden sonra bile kredi taksitlerini ödeyemedi ve iflas erteleme talebinde bulundu. Ziraat de Ora için verdiği krediyi batık kredi kalemlerinde takip etmeye başladı ve durumu BDDK’ya da bildirdi.