Negatif faize piyasalardan pozitif tepki!

Avrupa Merkez Bankası (ECB) düşük enflasyon ile mücadele etmek ve Euro Bölgesi ekonomisini desteklemek için geniş kapsamlı önlemler alarak faizleri düşürürken, bankalara uzun vadeli kaynak sağlayacağını açıkladı. ECB, Euro Bölgesi’nin Japonya gibi deflasyon riski ile karşı karşıya kalmaması ve euronun değer kaybetmesi için ana faiz oranlarını tarihi düşük seviyelere indirdi. Politika faizini 10 baz puan düşürerek yüzde 0.15’e indiren ECB, mevduat faizini eksi yüzde 0.1’e düşürdü.

Nicel gevşeme olarak bilinen geniş kapsamlı doğrudan tahvil alımları gibi bir programı henüz başlatmayan ECB Başkanı Mario Draghi, ihtiyaç duyulması halinde yeni önlemler alınacağını söyledi. Draghi, stres testleri dolayısıyla şirket ve işletmelere kredi vermekten çekinen euro bölgesi bankalarına dört yıl içinde 400 milyar euro kaynak sağlayacak bir programın da çerçevesini çizdi. Draghi, faiz indirimlerinin ardından düzenlenen basın toplantısında “Artık tümüyle farklı bir dünyadayız” diyerek koşulları “düşük enflasyon, ekonomide güçsüz toparlanma ve zayıf para ve kredi dinamikleri” şeklinde özetledi. Draghi, ECB yönetim kurulunda oybirliğiyle kabul edilen önlem paketi ile bankaların “reel ekonomiye” verdiği kredileri artırmayı hedeflediklerini söyledi. Bunlara ek olarak alınan önlemler arasında euro bölgesindeki bankalara sınırsız ucuz kaynak sağlayan ihalelerin süresinin uzatılması, geçen yıllarda devlet tahvilleri alımı (SMP) için kullanılan 170 milyar euro kaynağın bankalara geri verilmesi ve küçük ölçekli işletmeleri desteklemek için varlığa dayalı menkul kıymet alımları için hazırlık yapılması bulunuyor.

ECB’nin faiz indirimlerine bir de bankalara 400 milyar euroluk yeni bir uzun vadeli yeniden finansman imkanı (LTRO) sunacağı duyurması piyasaları tam anlamıyla bayram yerine çevirdi. Borsa İstanbul yüzde 2’nin üzerinde yükselerek 80 bin puanı aşarken dolar 2.10 TL’nin altına geriledi. Bono faizleri ise yüzde 8.20 ile son 7 ayın dibine indi. ECB Başkanı Mario Draghi’nin açıklamalarının ardından euro, dolar karşısında hızla değer kaybetti. Açıklamalar öncesinde 1.3615 seviyelerinde bulunan euro/dolar paritesi 1.3550’ye kadar geriledi.

Para Türkiye’ye gelir mi?

Gün içinde 80.308 puana kadar çıkan Borsa İstanbul günü yüzde 1.81’lik artışla 79.802 puandan tamamladı. Dolar 2.1020 TL’den kapandı.

ECB’nin dünkü radikal kararlarında Ukrayna’da yaşanan çalkantının bir türlü çözülememesinin de etkili olduğu söyleniyor. Ukrayna’daki krizin derinleşmesi halinde ekonomide yaşanacak tahribatın şimdiden alınan önlemle bir miktar düşürülmesinin istenmiş olabileceği belirtiliyor. Parasal genişlemenin ABD’dekinin aksine krediler yoluyla yapılacak olmasının ekonomik büyüme açısından daha etkili olması bekleniyor. Öte yandan 400 milyar euroluk parasal genişlemenin ABD’dekinin aksine krediler yoluyla bankalara kullandırılacak olmasının gelişmekte olan piyasalara doğrudan bir kaynak girişi sağlamayacak olması nedeniyle bu kararın Türkiye’deki piyasalarda bir miktar abartıldığı düşünülüyor.

Negatif mevduat faizi nedir?

ECB’nin mevduat faizini sıfırın altına çekmesiyle “negatif faiz nedir?” tartışmaları başladı. Aslınca ECB’nin mevduata uyguladığı faizin bilinen mevduat faizlerinden fazla bir farkı yok. Nasıl vatandaşlar ellerindeki parayı belli bir faiz geliri elde etmek için bankalara yatırıyorsa, bankalar da topladıkları kaynağın bir bölümünü merkez bankalarında mevduat olarak tutuyor. ABD Merkez Bankası (Fed) kendisine para yatıran bankaların mevduatlarına yüzde 0.25 faiz verirken ECB dünkü indirim öncesinde yüzde 0.10 faiz uyguluyordu. ECB dün aldığı kararla yüzde 0.10 olarak uyguladığı mevduat faizini eksi yüzde 0.10’a çekti. Peki ECB mevduat faizini negatife çekerek ne yapmak istiyor? Mevduat faizlerini değiştirmek merkez bankalarının bankaların rezervlerini nasıl harcayacaklarını etkileyecek bir araç. Eğer bankalar paralarını bir merkez bankasına yatırarak sağlıklı bir kazanç elde edebilecekse bunu yaparlar. Eğer kazanç elde edemeyeceklerse nakitlerini başka bir yere aktaracaklardır, örneğin hane halkına ya da iş dünyasına kredi verebilirler. Bunun da genel olarak ekonomiye faydası daha fazla olur. Onun için mevduatta faizleri negatife çekerek merkez bankaları riskten kaçınan bankaların paralarını bir yere bağlamasının da önüne geçmeye çalışıyor. Bu uygulama bankaların rezervlerini ECB’de park etmelerinin cazibesini azaltacak.