Merkez Maliye’nin kıskacında

5 milyar liranın üzerinde varlığı olan ve eski Merkez Bankası çalışanlarına 31 bin liraya kadar maaş ödeyen Merkez Bankası Vakfı, Maliye’nin kıskacından kurtulamıyor. Kurumlar Vergisi’nden muaf olma özelliğini kötüye kullandığı iddia edilen vakfa sadece 2002-2003 dönemi için 724 milyon liralık vergi ve ceza kesildi. Sonraki dönemlere ilişkin ise incelemeler devam ediyor.

Maliye Bakanlığı Gelirler Kontrolörleri’nin vergi incelemelerinde Merkez Bankası Vakfı’nda 1 milyar 881 milyon lira gelir kaçağı bulundu. Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesindeki Gelirler Kontrolörleri, 2008 yılı içerisinde 2 bin 351 vergi incelemesi yaptı. Bu incelemelerde 6 milyar 906 milyon 461 bin 687 liralık beyana karşılık, 190 milyar 481 milyon 501 bin 203 lira tutarında gelirin devletten kaçırıldığı ortaya çıkarıldı. Kontrolörler, denetim programı kapsamında vakıf ve dernekleri de büyüteç altına aldı. Vakıf denetimi, Merkez Bankası Vakfı nezdinde gerçekleşti. Gelirler Kontrolörleri, Yardım Sandığı şeklinde kurulan Merkez Bankası Vakfı’nın 2002 ve 2003 hesaplarıyla faaliyetlerini inceledi. İnceleme sırasında, vakfın, ticari kazanç elde eden bir fon işletmesi haline dönüştüğü, fon alıp sattığı, sigorta işlemleri yaptığı, ticari kazanç sağlanan bu işlemler için de vakfın kurumlar vergisinden muaf olduğu iddiasıyla tek bir kuruş gelir beyan etmediği tespitinde bulunuldu.

Uzlaşma talebinde bulundu

Kontrolörlerin düzenlediği raporlarda, sadece 2002 ve 2003’te vakıfta 2.5 milyar liraya yakın gelirin devletten kaçırıldığı yer aldı. Gelir vergisi ve mahsup işlemleri sonucu net tutarın 1 milyar 881 lira olduğu belirtildi. Bu çerçevede, Merkez Bankası Vakfı’na 362 milyon 194 bin 377 lira vergi tahakkuk ettirildi. Vakfa vergi kaçırdığı için de ayrıca 362 milyon 195 bin 807 lira ceza uygulandı. Vakıfla ilgili vergi işlemi, isim vermeden Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Faaliyet Raporu’ndaki sektör incelemeleri içinde de yer aldı. Merkez Bankası Vakfı, vergi ve ceza için tarhiyat işlemi sonrasında, Maliye’ye uzlaşma için başvurdu. Yetkililer, Merkezi Uzlaşma Komisyonu’nun uzlaşma günü belirleyeceğini ve talebin burada ele alınacağını ifade etti.

Öte yandan Gelirler Kontrolörleri, 2004 ve sonraki dönemin de incelenmesini kararlaştırdı. Yetkililer, ön incelemede 2004 ve takip eden yıllarda da vakfın fon ve sigorta işletmesi faaliyetlerinin sürdüğünün anlaşıldığını, vakfa bu yıllar için de yüklü bir vergi ve ceza çıkarılmasının beklendiğini söyledi.

Çar ilk temas için Brüksel’de

Ekonomide süper yetkilerle donatıldığı için yabancı ajansların “Ekonominin Çarı” olarak gösterdiği Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, AB ekonomi ve maliye bakanlarının aday ülkelerle diyalog toplantısına katıldı. Babacan’a Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz eşlik etti. Toplantıda, Türkiye’nin AB’ye sunmak için hazırladığı Katılım Öncesi Ekonomik Program’da belirlenen hedefleri ve Türk ekonomisindeki son gelişmeler ele alındı.

En yüksek maaş Törüner ve Usta’ya

T.C. Merkez Bankası Mensupları Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Sandığı Vakfı, Merkez Bankası mensupları tarafından 1987‘de kuruldu. Banka mensupları adına o zamanki Başkan Rüşdü Saraçoğlu kurucular arasında yer aldı. Üyelerince tahsis edilen 100 milyon TL sermaye ile kurulan vakfın 3 bin 805 çalışan, 5 bin 81 emekli olmak üzere toplam 8 bin 886 üyesi bulunuyor.

Vakfın Temsilciler Kurulu Başkanlığı‘nı ise Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz yapıyor. Vakıf, kamu sosyal güvenlik kuruluşları tarafından sağlanan temel emeklilik gelirine ek olarak çalışanların gönüllü katkılarına ve bireysel tasarruf hesaplarına dayalı bir emeklilik fon sistemi. Üyelerin maaşlarına ciddi anlamda katkı sağlıyor. Örneğin yaklaşık 13 bin YTL maaş alan Merkez Bankası başkanının maaşı fondan gelen para ile 25 bin YTL‘ye kadar çıkıyor.

Özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişiliği haiz bir kuruluş olan vakfa üyelik gönüllü katılım esasına bağlı. Vakıf’tan en yüksek maaşı eski Merkez Bankası Başkanı Yaman Törüner’in 31 bin 544 TL ile aldığı dikkati çekiyor. Yaman Törüner’i, 31 bin 114 TL ile Nedim Usta, 22 bin 964 TL ile de Bediz Demiray izliyor.

BSMV’de 1 liraya karşı 109 lira gizleniyor

Gelİrler Kontrolörleri’nin vergi incelemelerinin sektörel dağılımı da ilginç sonuçlar verdi. Kontrolörler, 25’in üzerinde sektörde vergi denetimi yaptı.

Mükelleflerin banka hareketlerine dönük 181, bankalar için 151, sigorta acenteleri için 123, inşaat sektörü için 65, akaryakıt firmaları için 43, akaryakıt firmalarında intifa hakları için 34, madencilik işletmeleri için 21, akaryakıt kaçakçılığı için 20 vergi raporu düzenlendi. İncelemelerde BSMV’ye konu banka işlemlerinde beyan edilen her 1 liraya karşı 109, mükelleflerin banka hareketlerinde ise beyan edilen her 1 liraya karşı 2 liranın gizlendiği anlaşıldı. Sigorta acentelerinde 1’e karşı 7, Hazine bonosu incelemelerinde 1’e karşı 24, madencilikte 1’e karşı 7, akaryakıtta da 1’e karşı 2 gelir kaçağı belirlendi.