Merkez Bankası'nın yeni faiz kararına uzmanlardan ilk yorum: 'Yeni düzenlemeler gelebilir'
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, yeni faiz kararını açıkladı. Para Politikası Kurulu (Kurul), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 8.5’den yüzde 15’e çıkarılmasına karar verdi. Merkez Bankası'nın yeni faiz kararına uzmanlar ne dedi? İşte ilk değerlendirmeler...
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Murat Ferman açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "2 ile 12 arasında bir olasılığa daha çok ihtimal vermiştik. Ortalama 6.5 olarak yakaladık. Çetinkaya’nın döneminde 600 bp’lik bir hareketi gözlemliyoruz. Bunları zaman içerisinde kestirmek mümkün ama tahmin ediyorum para politikası kurulu üyelerinin özellikle bu faiz oranının bu noktada tutulmasında etkili davrandıklarını düşünüyorum.
Cumhurbaşkanı ve Bahçeli hareket sahası açmaya yönelik beyanlarını vermişlerdi. Bugüne kadar 27 ay boyunca faizi önemli bir merkez bankacılığı aracılığı olarak imtina eden PPK’nın bu açılan yolda ihtiyatlı, güçlü bir sinyal etkisi verdiğini görüyorum.
FAİZ ARTIŞI GÖRÜR MÜYÜZ?
Evet ben bundan sonra zincirin halkalarının yukarı yönlü olarak birbiri ardına ilave edileceğini. Etki analizi yoluyla sonuçların da izleneceğini görüyoruz.
ENFLASYONUN DÜŞÜŞÜNE GÖRE Mİ HAREKET EDİLECEK?
Enflasyonun öngörülebilir bir iniş patikasına girip girmediğini görecekler. Burada çekirdek enflasyon önemli çekirdek enflasyonun da alt çekirdekleri önemli. Avrupa’da kaliteli çekirdek enflasyon gibi kavramlar var. Bu metinde çekirdek enflasyon kavramına yer verilmemiş. En önemli noktalardan bir tanesi deprem konusuna yer verilmemesi son metinde servet kaybının getireceği harcamanın milli gelir muhasebesi açısından büyümeye olumlu katkı yaratacağı ortadaydı. Bu netice itibarıyla serbestleştirici harcamaları artırıcı bir durumdur. Büyümeye pozitif etkide bulunurken enflasyonla mücadeledeki sıkılaştırmaya engel olucu bir metottur. Gaz-fren ayarı ile merkez bankası yoluna devam edecek. Kurumsal olarak bankaları ürkütmemek istediklerini görüyoruz.
"YENİ DÜZENLEMELER GELEBİLİR"
Merkez Bankası Başkanı hiçbir sinyalde bulunmayarak durumunu kuvvetlendirmek istedi. Onlar da kendi iç dengelerini kurmaya çalışıyorlar. PPK ve başkan yardımcılarında değişiklik yok. Bu çerçevede sayın Cumhurbaşkanının açmış olduğu hareket sahası çerçevesinde bu aracı kullanmaya tekrar döndükleri görülüyor.
Biz faizi tek araç olarak görmüyoruz. Diğer araçları da ortaya çıkaracağız diyor. Makroihtiyati tedbirlere atıfta bulunulmaması ilginç, bu vazgeçildiğini göstermez. Merkez Bankası bağımsızlığını sadece gösterge faizi üzerinden çıpalamak istemiyor. Makroihtiyati tedbirler, yeni düzenlemeler gelebilir.
Yeni bazı uygulamalar gelebilir. Bankalar görece memnun durumda. Ellerindeki düşük faizli devlet kağıtlarının getireceği yüklerden çekiniliyordu.
Netice itibarıyla bankaların durumunu da kimse kendine dert edinmesin bankacı dostlarımız düşük faizli devlet kağıtlarından bahsediyorlarsa da ellerinde enflasyona endeksli kağıtlar var. Onlar hesaplarını iyi yapmıştır.
Bundan sonra gelecek 3 aylık çeyrekte ekonominin gidişatına göre tüm hayatımızı etkileme yeteneğine yüksek bir yeni seyre girdik.
Deprem sıkıntısının artçı dalgaları, deprem sonrası olağandışı ekonomik beklenti var. Bu kararla TCMB’nin sayın Cumhurbaşkanımızın işaret ettiği, cumhurbaşkanı yardımcısı görevlerinden başlayarak değişik kademelerde ortaya koydukları irade çerçevesinde büyümeden vazgeçilmediği öngörülüyor.
‘SPK VE BDDK İLE ORTAK HAREKET ETMEK ŞART’
Merkez Bankası ne enflasyonun bir numaralı müsebbibidir. Ne yapacağı bir operasyonla elindeki sihirli değnekle bunu çözecek güç ve iktidara sahiptir. SPK ve BDDK ile ortak hareket etmek şart.
Merkez Bankası bu yolculukta önemli bir opsiyonu ki bu faizin yukarı yönlü kullanımıdır. Tekrar devreye aldığına işaret etti. Bu karardan sonra ne bir anda kasalar dolacak ne bir anda bazıların istediği şekilde ihracatın kapısı açılacak, hayır. Bunların hepsi gaz-fren mekanizması ile seçim ekonomisinin ve depremin getireceği yeniden inşa faaliyetlerinin rutin dışı konjonktüründe çok dikkatle yapılmalı.
ORTA VE UZUN VADEDE PİYASALARA ETKİSİ NE OLUR?
Milliyet'in haberine göre; Ekonomist Muhammet Bayram ise açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Dolar kurunda bir miktar yükselme seyredebiliriz. Mehmet Şimşek’in göreve gelmesiyle yukarı yönlü salınım görmüştük. Yıl sonu itibarıyla 26-28 arası olacağı öngörülmüştü.
Piyasaların kademeli şekilde incelediğini görebiliriz. TÜFE’ye çok dikkat çekilmiş burada fiyat alışkanlıkları değişti. Artık fiyat sorgulamadan satın alma yapabiliyoruz. Ücret arttıkça enflasyon artıyor bu döngünün kırılması hedeflenmiş.
Biz yüzde 20’ler seviyesinde tahminde bulunmuştuk. ben kademeli şekilde faiz artışının yapılacağını düşünüyorum.
Bankacılık sisteminde iki ayda faiz karaborsacılığı var. Şu anda 15 milyon TL kredi için aylık yüzde 6 yıllık yüzde 72 borçlanan işletmemiz var. Bu faiz karaborsacılığı. Bunun önüne geçmek için bir önlem olarak görebiliriz.
Merkez Bankası’nın amacının ben tam olarak tekrarlandığını düşünüyorum. Amacı yatırım, üretim, istihdam modeline uygun, araç olarak bağımsız hareket edebileceğini göreceğiz.
Biz son dönemde enflasyonun azalığını gördük. 0.04 enflasyon oluştu. Karadeniz doğal gazının tüketim bedelleri faturalara yansımadı. Aynı şekilde bütçe gelirlerimizi artırmamız lazım. ABD hemen bütçe gelirlerini artırdı. Kendilerinde sınırsız para basma gücü var. Biz artırsak bütçemizi bizim ekonomiye zararı daha fazla olurdu. Bütçe gelirlerimizi artırmak adına sıkı maliye politikası güdülecek. Kamu harcamalarında denetim olacağını görebiliriz.
Para, maliye politikası araçlarının aktif bir şekilde kullanılabileceği bir döneme gireceğiz. Enflasyonda gıda fiyatlarından dolayı bir azalma vardı. Kira fiyatlarına ilişkin devletimiz önlem alıyor. İkinci el araçlarda önlemler alınıyor. Aktif bir denetim yapılırsa faiz oranı ile birlikte enflasyonu düşürücü etkisi olur.
Yerel seçimlerden sonra ben hızlı denetim sürecine girileceğini düşünüyorum.
YENİ FAİZ ORANI VATANDAŞIN CEBİNE NASIL YANSIYACAK?
Vatandaşlarımızın cebine nasıl yansıyacak? Bazı vatandaşlarımız nakit avans çekmekle, ihtiyaç kredilerini çekmekle kendi bütçelerini oluşturuyordu. Sabit gelirli bir kişi belli faiz oranında kendini döndürebiliyordu. Nakit avans limitleri 1.36. Kredi kartı gecikme faizleri 1.66. bunlarda artış olacak. Vatandaşların borçlanma maliyetleri artacak.
Faiz oranları ile birlikte vergi de bir enstrüman. Yakın zamanda hızlı bir vergi artışını öngörmüyoruz."
PİYASALAR YENİ EKONOMİ YÖNETİMİNE NASIL BAKIYOR?
Stratejist Cüneyt Paksoy ise açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Yeni gelen tüm atamaları da kapsayarak piyasada karşılığını gören bir ekip olarak karşımıza çıkıyor.
Tüm Bakanlıkların adımları, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile iletişimleri yerli ve yabancı yatırımcıyı aktif hale getirecektir. Ben önümüzdeki dönemin biraz sıkıntılı ama ondan sonra yavaş yavaş dengelendiği Türkiye’nin kendi yol haritasında devam ettiği bir süreç olarak okuyorum.
Hissedilir enflasyonun aşağı gelmesi zaman alacak. Önce yatırımcımız için öngörülebilir bir ekosistem oluşturacağız. Onun etkilerini işveren kendi işletmesinde gördükçe çalışanın yansıtacak. Devlet bunu kontrol edecek. Burada önemli olan iki şey. Çok iyi planlamak ve iyi anlatmak. Fiyat mekanizmasını iyi dengelemek.
Sadece portföy yatırımı değil önümüzdeki iki sene içerisinde doğrudan yatırımın aktif olduğu bir dönem göreceğiz. Doğu ve Batı arasında tam ortada bir bölgedeyiz. Uygulayacağımız politikalarla Çin ve Japonya’dan başlayarak ABD’ye kadar Türkiye’nin konumu özel. 7 senelik perspektifimizde amacımız bu. Bunu gerçekleştirdiğimizde halkımızın hayatına kademe kademe yansıyacak.
