Gümrük Kanunu değişiyor. AK Parti milletvekillerince hazırlanan kanun teklifi, Gümrük Kanunu'nda yenilikler içeriyor. Teklifte, kanunun, "Transit Rejimi Altında Taşınan Eşyaya Uygulanacak Hükümler" bölümünde de değişiklik yapılıyor. Buna göre, "Türkiye Gümrük Bölgesindeki bir yerden diğer bir yere transit rejimi hükümleri çerçevesinde nakledilmek üzere gümrüğe sunulan eşya" ibaresi, "Türkiye Gümrük Bölgesinde bir yerden diğer bir yere transit rejimi kapsamında taşınarak varış gümrük idaresine sunulan serbest dolaşımda olmayan eşya" şeklinde değiştiriliyor. Böylece, gümrük idaresine sunulan serbest dolaşımda olmayan eşya, transit rejimi altında taşınan eşyaya uygulanacak hükümler kapsamına alınıyor.
Gümrük yükümlülüğü doğması durumunda asıl sorumlu, transit rejimine tabi tutulan eşya ile ilgili olarak gümrük idaresine karşı mali olarak sorumlu olacak. Gümrük idaresince işlem yapıldığı hallerde, asıl sorumlunun sorumluluğunun belirlenmesinde fiilin işlenmesinde dahlinin bulunup bulunmadığı hususu dikkate alınacak. Serbest dolaşıma sokulacak eşya ve gümrük vergilerinden Savunma Sanayii Başkanlığı da muaf tutulacak.
Tasfiye Edilecek Eşyalara ilişkin bölümde de düzenleme yapılıyor. Buna göre, eşyaya ait varsa cezalar ile ambarlama ve elleçleme giderleri ve diğer giderler ile eşyanın döviz cinsinden CIF değerinin yüzde 1’i, bu uygulamadan ikinci kez yararlanmak istenmesi halinde ise CIF değerinin yüzde 3'ü oranında bir tutarın ödenmesine bağlı olacak. Başvurunun, eşyanın ihale ilanı yayımlandıktan veya perakende satış kararı alındıktan sonra ve satışın gerçekleşmesinden önce yapılması halinde bu taleplerin kabulü söz konusu eşyaya ait varsa cezalar ile ambarlama ve elleçleme giderleri ve diğer giderler ile eşyanın döviz cinsinden CIF değerinin yüzde 10’u oranında bir tutarın ödenmesine bağlı olacak. Bunun dışındaki başvurular kabul edilmeyecek.
1 yıl içinde yapılacak başvurular kabul edilecek
Teklif, tasfiyelik hale gelen ve tasfiye sonucu emanete alınan tutarların iadesi için eşya sahiplerinin talepte bulunabileceği süreyi belirliyor. Emanete alınan tutarların iadesi için, sahibine iadesine ilişkin mahkeme kararının kesinleştiği, diğerlerinde ise emanete alındığı tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılan başvurular kabul edilecek.
Teklifle, gümrük işlemlerinden doğan vergilerin alınabilmesi için tahakkuk edebilecek verginin yüzde 20 fazlası oranında teminat alınması uygulamasından vazgeçiliyor. Gümrük mevzuatı uyarınca, gümrük vergilerinin ve diğer amme alacaklarının ödenmesini sağlamak üzere bir teminat verilmesi gereken hallerde, bu teminatın söz konusu vergiler ve diğer amme alacakları tutarı kadar yükümlü veya yükümlü olması muhtemel kişi tarafından verilmesi öngörüyor. Gümrük vergileri ile tahsil edilmiş gecikme faizinin veya gecikme zammının geri verilmesinde; fazla tahsilat yükümlüden kaynaklanmışsa geri verme başvurusunun yapıldığı tarihten itibaren hesaplanan faiz ödenecek. Diğer durumlarda ise tahsilat tarihinden geri verme kararının tebliği tarihine kadar geçen süre için, geri verilecek tutar üzerinden, aynı dönemde belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz ödenecek.
Geri verme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde idarece söz konusu kararın uygulanmaması halinde, ilgilinin talebi üzerine, tebliğ tarihinden ödemenin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için kanunda belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz verilecek.Gümrük müşavir yardımcısı olabilmek için gereken şartları arasında güveni kötüye kullanma, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı, Terörle Mücadele Kanunu kapsamı suçlar ile örgütlü suçlardan hüküm giymeme şartı aranacak.
Kanun teklifine göre, ithalatının yasaklandığı tespiti halinde, varsa eşyanın fark gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra gümrüklenmiş değerinin 4 katı idari para cezası uygulanacak.Gümrük vergilerine ilişkin idari yaptırım kararları ve bu kararlara yönelik itirazlar hakkında da Gümrük Kanunu'nda yer alan ceza ve itiraz hükümleri geçerli olacak. Mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilen eşyanın bulunamaması halinde kaim değer olarak eşyanın gümrüklenmiş değerinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Gümrük idaresi tarafından yükümlüye yazıyla yanlış bilgi verilmişse idari para cezası ve faiz uygulanmayacak.
Geçici ithalat rejimi hükümlerine tabi eşyaya ilişkin beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra yapılan kontrollerde farklılıkların tespiti durumunda vergi farkının yarısı tutarında idari para cezası verilecek. Aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda, hesaplanacak cezaların oranı yüzde 15'ten 10'a indirilecek. İthalinin yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, varsa eşyanın fark gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra gümrüklenmiş değerinin 4 katı idari para cezası verilecek.
Eşyanın ithali, belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen, eşya belge veya bilgiye tabi değilmiş veya belge/bilgi alınmış gibi beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde varsa eşyanın fark gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra gümrüklenmiş değerinin 2 katı idari para cezası kesilecek.
Ticaret Bakanlığınca belirlenecek süre içerisinde söz konusu eşyanın, ithalinin uygun bulunduğuna ilişkin belge veya bilginin düzenlenmesi veya ilgili kurum/kuruluş tarafından gerçekleştirilen denetimin olumlu sonuçlandığının bildirilmesi halinde usulsüzlük cezası uygulanacak.
Üçüncü ülkeye transit edilecek
Teklifle eşyanın ihracı, belli kuruluşların vereceği ve gümrük idaresine ibrazı veya beyanı zorunlu olan lisans, izin, uygunluk belgesi veya bu belgeler yerine geçen bilgiye bağlı olmasına rağmen eşya belge veya bilgiye tabi değilmiş ya da belge veya bilgi alınmış gibi beyanda bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar uygulanan idari para cezası tutarı, gümrüklenmiş değerinin onda birine düşürülüyor.
Bakanlıkça belirlenecek süre içerisinde söz konusu eşyanın, ihracının uygun bulunduğuna ilişkin belge veya bilginin düzenlenmesi veya ilgili kurum/kuruluş tarafından gerçekleştirilen denetimin olumlu sonuçlandığının bildirilmesi halinde usulsüzlük cezası verilecek. İthalinin yasaklanmış olduğu tespit edilen eşya, yükümlü talebi doğrultusunda 30 gün içinde mahrece iade veya ilgili kurum/kuruluşun uygun görüşüyle doğrudan üçüncü ülkeye transit edilecek. Bu süre içerisinde mahrece iade veya üçüncü ülkeye transit edilmeyen eşya, ihraç kaydıyla satış veya masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla imha suretiyle tasfiye edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk edilecek. İthali lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiği tespit edilen eşya, yükümlü talebi doğrultusunda mahrecine iade, ilgili kurum ya da kuruluşun uygun görüşü ile doğrudan ya da serbest bölge üzerinden üçüncü ülkeye transit veya ihraç kaydıyla satış ya da masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla imha suretiyle tasfiye edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine bırakılacak.
Teslimden sonra kontrol sonucunda uygunsuzluğu tespit edilen ancak bulunamayan eşyanın gümrüklenmiş değeri kamuya geçirilecek.
Farklı çıkan eşya için fiilin niteliğine göre idari para cezası
Kanun teklifiyle Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve varış gümrük idaresine karayolu ile sevk edilmek üzere transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, yapılan kontrol veya muayene sonucunda, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste olduğunun tespiti halinde fiilin niteliğine göre işlem yapılacak. Buna göre;
Farklı çıkan eşyanın gümrük vergileri toplamının beyan edilen eşyanın gümrük vergileri toplamından fazla olması durumunda, farklı çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin 2 katı idari para cezası verilecek.
Farklı çıkan eşyanın beyan edilen eşyadan farklı şekilde, ithalinin lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olması durumunda farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı kadar idari para cezası kesilecek.
Beyana göre eksik olduğunun tespit edilmesi halinde eksik çıkan eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin alınmasının yanı sıra eşyanın gümrük vergilerinin iki katı idari para cezası uygulanacak.
Beyana göre fazla olduğunun tespit edilmesi halinde, fazla çıkan eşyanın gümrük vergileri kadar idari para cezası verilecek ve fazla çıkan eşya tasfiyeye tabi tutulacak. Teklife göre, antrepo beyannamesinde beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı çıkan eşyanın gümrük vergileri toplamının beyan edilen eşyanın gümrük vergileri toplamından fazla olması durumunda söz konusu eşyaya ilişkin gümrük vergilerinin 2 katı; farklı çıkan eşyanın beyan edilen eşyadan farklı şekilde, ithalinin lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olması durumunda eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı idari para cezası verilecek.
İthal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlar
Düzenlemeye göre, dahilinde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ile geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası hükmolunacak.Tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlara ilişkin rejim ihlallerinde, gümrük vergileri tutarının dörtte biri kadar idari para cezası verilecek. Dahilde işleme rejimi ve gümrük kontrolü altında işleme rejimine ilişkin hükümler ihlal edilmekle birlikte, rejim kapsamı ithal eşyasının işleme faaliyetindeki hali veya işlem görmüş ürün hali de dahil olmak üzere, gümrük gözetiminden mevzuata aykırı olarak çıkarılmamış olduğunun tespiti halinde, ithal eşyasının gümrük vergileri ile ilgili rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu'na göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar idari para cezası uygulanacak.
Tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlar hariç geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrük vergileri ile rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunu'na göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar idari para cezası verilecek. Bu eşyaların, yapılacak tebligat tarihinden itibaren 60 gün içinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde, ayrıca gümrük vergileri tutarında idari para cezası verilecek. Gümrük işlemleriyle doğrudan veya dolaylı olarak ilgili bulunan kişilerin, yazılı olarak talep edilen bilgi ve belgeler ile 5 yıl süreyle saklanması gereken belgeleri gümrük kontrolü sırasında ibraz etmemesi durumunda usulsüzlük cezasının 8 katı uygulanacak.
Uzlaşma talebi
Gümrük idarelerince düzenlenen ek tahakkuk ve ceza kararı muhteviyatı alacaklar için yükümlü veya ceza muhatabı tarafından uzlaşma başvurusu yapılabilecek. Uzlaşmanın kapsamına; beyan ile gümrük idaresi tarafından yapılan tespit sonucunda belirlenen farklılıklara ilişkin tebliğ edilen gümrük vergileri alacakları, gümrük idaresi tarafından tespit edilmesinden önce beyan sahibi tarafından bildirilen farklılıklara ilişkin tebliğ edilen gümrük vergileri alacakları ile Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar uyarınca gümrük idaresi tarafından düzenlenen idari para cezaları girecek. Uzlaşma talebi, henüz itiraz başvurusu yapılmamış veya sonuçlandırılmamış gümrük vergileri ve idari para cezaları için, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılacak.
Uzlaşma talebinde bulunulması halinde, itiraz veya dava açma süresi duracak. Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde süre kaldığı yerden işlemeye başlayacak. Sürenin bitimine beş günden az kalmış olması halinde süre beş güne tamamlanacak. Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde yeniden uzlaşma talebinde bulunulamayacak. Uzlaşma talepleri, gümrük uzlaşma komisyonları tarafından değerlendirilecek. Gümrük uzlaşma komisyonlarının kurulması, çalışması ile yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenecek. Komisyonun çalışmaları gizli, uzlaşma tutanakları kesin olup gereği idarece derhal yerine getirilecek.
Vergi yükümlüsü veya ceza muhatabı, üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit olunan hususlar hakkında dava açamayacak ve hiçbir mercie şikayette bulunamayacak. Uzlaşılan gümrük vergileri ve cezalar, uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenecek. Uzlaşılan vergilere ilişkin gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten uzlaşma tutanağının imzalandığı tarihe kadar geçen süre için Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenen gecikme zammı oranında gecikme faizi uygulanacak. Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde, genel hükümlere göre işlem yapılacak.
Teklife göre, Gümrük Kanunu ve gümrüklerde uygulanan mevzuat hükümlerine aykırı hareketleri görülen gümrük müşavirleri ile gümrük müşavir yardımcılarının izin belgeleri Ticaret Bakanlığı müfettişleri ve gümrük ve dış ticaret bölge müdürleri tarafından gerek görülmesi halinde tedbir mahiyetinde en fazla 6 ay süre ile geçici olarak alınarak, gümrüklerde iş takip etmelerine izin verilmeyecek. Bu durum, gerekçesiyle birlikte izin belgesinin alınmasını izleyen günde Ticaret Bakanlığına bildirilecek. Bu şekilde izin belgeleri alınanlar hakkında geçici mesleki faaliyetten alıkoyma cezası verilmesi halinde, tedbir mahiyetinde izin belgelerinin alındığı süre verilen cezadan mahsup edilecek.
Terörle Mücadele Kanunu kapsamında haklarında kovuşturma başlatılanların izin belgeleri kovuşturma sonuçlanıncaya kadar tedbiren geri alınacak. Teklifle, zati silah müessesesinden yararlanan Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı ile merkez ve taşra teşkilatında görevli kaçakçılık ve istihbarat müdürü, bölge amiri, kısım amiri ve gümrük muhafaza memuru unvanlı personelin uhdesindeki zati silahı emeklilikte de bulundurabilmesine imkan tanınacak.
