Mart sürprizi

Yılbaşında yüzde 9.58’le çift haneye dayanarak herkesi korkutan enflasyon, son 3 yılın en hızlı düşüş trendine girdi. TÜFE Şubat’tan sonra Mart ayında da eksi çıkarak büyük süpriz yaptı. Enflasyon, gıda kaleminde yaşanan beklentilerin üzerinde sert düşüşle yüzde 0.04 geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, yıllık TÜFE de yüzde 7.46’ya inerek, son 7 ayın en düşük düzeyine geriledi. Böylece Ocak’ta tepe yapan yıllık enflasyon, takip eden 2 ayda 2.1 puan iyileşme kaydetti. Ekonomistler tüketici fiyatlarının Mart’ta yüzde 0.55 artmasını öngörüyordu. Orta Vadeli Program’da (OVP) 2016 yılı enflasyon hedefi yüzde 7.5 olarak yer alıyor. Mart’ta yurtiçi ÜFE yüzde 0.40 artarken, yıllık bazda yüzde 3.80 oldu. Çekirdek enflasyonun yıllık yüzde 9.51 gibi yüksek düzeye çıkması ise dikkati çekti. TÜFE’nin yine eksi çıkmasında gıda fiyatları etkiliydi. Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 1.53 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Gıdadaki düşüş manşet enflasyonu tek başına 0.50 baz puan aşağı çekti. Mart’ta işlenmemiş gıda fiyatlarında aylık bazda yüzde 3.8’lik gerileme yaşandı. Eğlence ve kültürde yüzde 0.28 ve haberleşmede de yüzde 0.10’luk düşüş görüldü. Mart ayında endekste yer alan gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.87, ulaştırmada yüzde 0.79, lokanta ve otellerde yüzde 0.65 ve ev eşyasında yüzde 0.62 artış gerçekleşti. Yıllık bazda en fazla artış yüzde 12.79 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Onu çeşitli mal ve hizmetler (yüde 12.39), lokanta ve oteller (yüzde 12.26), ev eşyası (yüzde 11.09), eğlence ve kültür (yüzde 9.60) izledi. Geçen ay endekste kapsanan 417 maddeden 45’inin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 245’inin ortalama fiyatlarında artış, 127’sinin ortalama fiyatlarında düşüş gerçekleşti. İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, “Gıda fiyatlarında düşüş beklentimiz dahilindeydi ancak tahminimiz gerilemenin daha sınırlı olacağı doğrultusundaydı. Gıdanın detaylarına bakıldığında yaş meyve-sebzedeki düşüş dikkat çekiyor. Burada Rusya’nın uyguladığı yaptırımların da etkili olduğunu düşünüyoruz” değerlendirmesini yaptı.

Sivri biber zam şampiyonu

Mart’ta fiyatı en fazla artan madde yüzde 17.78’le sivri biber oldu. Onu, dolmalık biber (yüzde 12.12), muz (yüzde 8.04), çocuk spor ayakkabısı (yüzde 6.09), bebek maması (yüzde 5.039, aspiratör (yüzde 4.91), eşarp (yüzde 4.29), kola (yüzde 3.77), mazot (yüzde 3.72), benzin (yüzde 3.65) ilaç (yüzde 2.70) takip etti.

Enflasyon neden düştü?

- Gıda fiyatlarının yüzde 1.53 azalması enflasyondaki düşüşte en önemli etken oldu.

- Gıda aylık fiyat artışına 0.50 puan azalma yönünde katkı verdi.

- Yıllık gıda enflasyonu yüzde 8.8’den yüzde 4.6’ya indi.

- Rusya’nın Türkiye’ye uyguladığı ambargolar nedeniyle iç pazara yönelen sebze-meyve, fiyatları aşağıya çekti.

- Mart’ta fiyatı en çok düşen 10 ürünün 9’unu gıda oluşturdu.

- Kabak yüzde 39.27’yle fiyatı en çok düşen ürün. Onu yeşil soğan (yüzde 32.93), salatalık (26.91), pırasa (yüzde 24.18), ıspanak (yüzde 23.41), patlıcan (yüzde 19.08), karnabahar (yüzde 17.57), domates (16.34), patates (12.45) izledi.

- Ete gelen tavan fiyat uygulamasının etkisi Mart’ta az da olsa görüldü. Dana etinin fiyatı yüzde 2.36 geriledi.

Şimşek’ten çekirdek enflasyon uyarısı

Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek yıllık TFE’nin Mart ayı itibarıyla yüzde 7.5’e gerilemiş olmasını ‘Olumlu’ sözleriyle nitelendirdi ancak çekirdek enflasyonun hala yüzde 9.5’li seviyelerde olduğunu söyledi. Şimşek Twitter’dan yaptığı açıklamada “Enflasyon ile mücadeleye devam” dedi. Çekirdek verilerin ayrıntılarına bakıldığında özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden ‘H’ Şubat ayındaki yıllık yüzde 9.49’dan Mart’ta yüzde 9.32’a sınırlı gerilerdi. ‘I’ endeksi Şubat’taki yüzde 9.72’den sınırlı gerilemeyle yüzde 9.51 oldu.

OVP hedefi tutacak

Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, enflasyon rakamlarına ilişkin, “Yıl sonuna kadar dolar kurunun mevcut istikrarlı seyri, petrol fiyatlarının ortalama 40 dolar civarında seyretmesi, gıda fiyatlarının ortalamada yüzde 9 civarında artması varsayımları ve beklentileri altında Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan yüzde 7.5 yıl sonu hedefine ulaşılabilecek” değerlendirmesinde bulundu. Yılmaz, enflasyonda son 2 ayda azalma eğilimi kaydedildiğini belirterek, OVP hedefinden sapmanın söz konusu olmadığını bildirdi. Bakan Cevdet Yılmaz, şunları kaydetti: “TÜFE yıllık artış hızı yüzde 7.46’ya geriledi. Beklenti yüzde 8.2’ydi. Son 7 ayın en düşük seviyesi. Gıda fiyatlarının yüzde 1.53 azalması bu gelişmede en önemli etken oldu. Gıda fiyatları aylık fiyat artışına 0.50 puan azalma yönünde katkı verdi.”

Yeni başkanın elini rahatlattı

Beklentilerden düşük gelen enflasyon verisi sonrası gözler Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’na (TCMB) çevrildi. TCMB’nin faiz koridorunun üst bandında yeni başkan kim olursa olsun indirim yapabileceği beklentilerini kuvvetlendirdi. TCMB Başkanı Erdem Başçı’nın mevcut durumda görev süresi 19 Nisan’da yani Para Politikası Kurulu’nun (PPK) toplantısından bir gün önce doluyor. Başçı dahil 7 üyeden oluşan Para Politikası Kurulu’ndaki üyelerden beşinin 5 yıllık görev süresi bu yıl içinde bitmiş olaçak. Göreve yeni dönemde hangi isimlerin geleceği piyasalar tarafından yakından izleniyor. TCMB, 24 Mart’taki son PPK toplantısında 13 ay sonra ilk kez faizi düşürerek, sadeleşme yolunda ölçülü adım atmıştı. TCMB koridorun üst bandı olan gecelik borç verme faizini yüzde 10.75’ten yüzde 10.50’ye indirmişti. Ancak politika faizine dokunmamıştı. İşte ekonomistlerin TCMB’nin 20 Nisan’da gerçekleştireceği PPK toplantısıyla ilgili tahminleri:

50-75 baz puan indirebilir

Alternatifbank Ekonomisti Serdar Şenol, TCMB Mart’ta görülen sert düşüşle birlikte, faiz tarafındaki indirim tercihini erkene çekmesi gerektiği algısını hissedeceğini dile getirdi. Şenol, şunları kaydetti: “Bu anlamda, piyasada 25-50 baz puan düzeyindeki faiz koridoru daraltım beklentilerinin 50-75 baz puan bandına doğru çekilmesi ihtimalini Mart TÜFE verisiyle artmış oldu. Gelecek günlerdeki kur hareketleri 50-75 baz puanlık faiz koridoru daraltımının seviyesini belirleyecek.” Serdar Şenol, TÜFE’de yakın vadede görülen dip seviyeye Nisan ayında ulaşılmasını ve %7.30’lara doğru gerileme olabileceğini düşünüyoruz. Gıda fiyatlarındaki düşük seyrin kalıcı olmasını şimdilik beklediğimiz için yıl sonu için %7.9’daki TÜFE beklentimizi koruyoruz” dedi.

Tartışma üst bantta yoğunlaşır

ALB Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Enver Erkan, çekirdek enflasyonun manşete uyum sağlamadığına dikkat çekerek, “Faiz tartışmaları üst bantta yoğunlaşacak” diye konuştu. Erkan, şöyle devam etti: “Karşılaştırmalı dönemler arasındaki kur farkları, yılın ikinci yarısı itibarıyla TL’de ilave değer kaybı olmazsa çekirdek enflasyonu biraz dengeleyebilir. Ancak söz konusu dönemde özellikle de ABD Merkez Bankası’nın faiz politikası nedeniyle doların gelişen ülke paralarına göre değer kazanımı söz konusu olabilir. Bu nedenden dolayı TCMB’nin faiz hamleleri de üst bantta sinirli kalabilir, belki Merkez Bankası’nın manşetteki geri çekilmeye bağlı olarak faizde aşağı yönlü ayarlamalara devam etmesini bekleyebiliriz. Ancak çekirdekteki eğilimin değişmemiş olması bu hamlelerin sinirli ölçeklerde kalmasına neden olacak.”

Faizin düşürülmesi kuvvetli ihtimal

İş Yatırım Araştırma Bölüm Yönetmeni Muammer Kömürcüoğlu, çekirdek göstergelerdeki düşüş ile beklentilerdeki olası düzeltmenin Merkez Bankası’nın elini rahatlattığına dikkat çekerek, “Bu bağlamda uluslararası piyasalardaki iyileşmenin de devam etmesi durumunda, 20 Nisan’daki PPK toplantısında yeni Merkez Bankası Başkanı kim olursa olsun en azından üst banttaki indirim ihtimali oldukça güçleniyor” dedi.