Kredi yangınına ‘zorunlu’ fren

Merkez Bankası, kredilerdeki büyümeyi frenlemekte kararlı. Cuma günü politika faizlerini (1 haftalık repo) 0.25 puan indiren Merkez Bankası, faiz indiriminin kredi büyümesini tetiklemesini önlemek için yine zorunlu karşılık silahını çekti. Türk Lirası zorunlu karşılık oranları; vadesiz, ihbarlı mevduatlar ve özel cari hesaplarda yüzde 8’den yüzde 12’ye, 1 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları için yüzde 8’den yüzde 10’a, 3 aya kadar vadeli mevduatlar/katılma hesapları ve özel fon havuzları için yüzde 7’den yüzde 9’a, mevduat/katılım fonu dışındaki diğer yükümlülükler için yüzde 8’den yüzde 9’a yükseltti.

Türk Lirası zorunlu karşılık oranları, 6 ay ve 1 yıllık vadelilerde sabit tutuldu.

9.8 milyar TL çekilecek

Merkez Bankası, Türk Lirası zorunlu karşılık oranlarını piyasa beklentilerinin üzerinde artırarak, “Kredi büyümesinin cari açığı artırmasına izin vermem” mesajını verdi. Viyana’da düzenlenen Euromoney Konferansı’nda VATAN’ın sorularını yanıtlayan Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, “Faiz indirimleri kurları yukarı taşıyor ve ihracat olumlu etkileniyor. Ancak indirimlerin bir de kredi tarafına etkisi var. Düşen faizler nedeniyle kredilere olan talep artıyor. Yaptığımız analizler faiz indiriminin ithalatı ihracattan daha fazla artırdığını gösterdi” demişti.

Politika faizlerini düşürerek sıcak paranın önünü kesmeye çalışan Merkez Bankası, zorunlu karşılıkları artırarak bankacılık sektöründeki likiditeyi keserek krediye dönüşmesini önlemeyi amaçlıyor. Merkez Bankası zorunlu karşılıklarda dün yaptığı değişiklikle, piyasadan yaklaşık 9.8 milyar TL likidite çekmiş olacak. 13 Eylül’den bu yana zorunlu karşılıklarda yapılan artırımlarla Merkez Bankası, piyasadaki likiditeyi 21.6 milyar TL ve 1.7 milyar dolar azaltmış oldu.

Vadesizde zorunlu karşılık 4 puan arttı

Eski oran (%) Yeni oran (%)

Vadesiz 8.00 12.00

1 aya kadar vadeli 8.00 10.00

3 aya kadar vadeli 7.00 9.00

6 aya kadar vadeli 7.00 7.00

1 yıla kadar vadeli 6.00 6.00

1 yıldan uzun vadeli 5.00 5.00

Mevduatta uzun vadeyi özendiriyor

Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranlarında kısa vadelilerde artış yaparak sektörde yapısal bir sorun haline gelen “kısa vade” problemini de kırmaya çalışıyor. Çünkü bankacılık sektöründe tutulan mevduatın yüzde 95’inin vadesi 3 aydan daha kısa vadelerde tutuluyor. Merkez Bankası verilerine göre, mevduat bankalarında bulunan TL mevduatın yüzde 12.74’ü vadesiz, yüzde 24.59’u 1 ay vadeli, yüzde 57.61’i ise 3 ay vadeli olarak tutuluyor. 409 milyar TL’lik mevduat hacminin yüzde 3.89’u 6 ay, yüzde 1.17’si 1 yıl ve daha uzun vadelerden oluşuyor.

‘Kredi büyümesi 125 milyar TL’yi geçerse cari açık % 5-6’yı aşar’

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, 2010’da kredi büyümesinin 125 milyar TL’yi bulacağını ve 2011’deki kredi artışının da bu civarda artmasını istediklerini açıklamıştı. Bunun ötesine gidildiğinde makro dengeler ile ilgili sıkıntıların baş gösterebileceğinin altını çizen Babacan, Türkiye için enflasyon kaygısından çok cari açık kaygısının geçerli olduğuna dikkat çekmişti. Babacan, şunları söylemişti: “Yüzde 5-6 cari açık tamam ama yüzde 25’in üzerinde bir kredi genişlemesi olursa, 125 milyar liranın üzerinde bir kredi genişlemesi olursa, cari açığı yüzde 5-6’dan daha yükseğe taşıma riski var. Dikkatli olalım 2011’de. Bütün bu tedbirlerin arkasında cari dengeyi belli noktalarda tutma gayreti var ama bunla ilgili rakamsal bir hedefimiz yok. Çünkü cari açıkla ilgili kontrolümüzde olan konular var, olmayan konular var. Dolayısıyla böyle bir hedef koyup, tutturmaya çalışmak, doğru bir yaklaşım değil.”

Mart’a kadar yüzde 14 seviyelerini görebiliriz

Merkez Bankası’nın geçen hafta gerçekleştirdiği 25 baz puanlık faiz indiriminin genişletici etkisini dengelemek üzere kısa vadeli TL zorunlu karşılıklarda 100 baz puanlık artırım bekliyorduk. Artırım beklentilerimizin üzerinde oldu ve emin olmak zor olsa da bu artırımlar net sıkılaşma anlamına geliyor. Ayrıca Merkez Bankası’nın kredibilitesi açısından da olumlu haber. MB’nin yeni politika çerçevesinde yeni adımlar atmasını bekliyoruz. Eğer zorunlu karşılık artışları kredi büyümesinde anlamlı bir yavaşlamaya neden olursa, Merkez Bankası önümüzdeki aylarda faiz indirimlerini sürdürmek için daha rahat bir durumda olacak. Bir sonraki indirim 25 baz puanın üzerinde bile olabilir. Bizce bu faiz indirimlerini daha fazla zorunlu karşılık artırımları destekleyecek ve kısa vadeli TL zorunlu karşılıklarda Mart’a kadar yüzde 14 seviyelerini görebiliriz.

Kararlarının arkasında agresif duruyor

Merkez Bankası’nın birkaç hedefi vardı; vadenin uzatılması ve kredi büyümesinin kontrol altına alınması. Dolayısıyla her ikisinin arkasında da agresif durduğunu gösteren bir karar almış gibi görünüyor. Yani Merkez Bankası kısa vadeyi ciddi anlamda caydırıcı kılmaya çalışıyor. Bu herhalde kalıcı bir farklılaşma diye tahmin ediyorum.

Bugünkü Enflasyon Raporu önemli

Zorunlu karşılık oranları beklentilerin üzerinde arttı ve faiz indirimi ile birlikte değerlendirildiğinde sıkılaştırıcı bir etkisi olabileceği yönündeki beklentileri güçlendirdi. Bunun yanında, bugünkü Enflasyon Raporu’nda bu uygulamaya ne şekilde devam edileceği konusunda sinyaller önemli olacaktır. MB, sınırlı faiz indirimleri ile yüksek boyutlu zorunlu karşılık artışları yapabilir.

Bankalar faiz artırmaya başladı

Merkez Bankası`nın dün munzam karşılıkları artırmasının ardından kredi faizlerini artırması beklenen bankalar adına ilk adım Garanti Bankası`ndan geldi.

Garanti, kredi faiz oranlarını 4-5 baz puan artırdı. Merkez Bankası`nın dün munzam karşılıkları artırmasının ardından kredi faizlerini artırması beklenen bankalar adına ilk adım Garanti Bankası`ndan geldi. Garanti, kredi faiz oranlarını 4-5 baz puan artırdı.

Banka`dan yapılan açıklamada, Merkez Bankası’nın zorunlu karşılık oranlarında yaptığı artış nedeniyle, konut, oto ve destek kredilerine uygulanan faiz oranlarında artışa gidildiği belirtildi. Buna göre, konut kredilerinde 60 ay vade için uygulanan faiz oranı aylık %0.95’ten %0.99’a çıkardı.

Banka ayrıca, konut, oto ve destek kredilerinde uyguladığı kampanyaların faiz oranlarını da aynı seviyelerde artırdı.

Garanti Bankası`nın attığı bu adıma diğer bankaların da katılması bekleniyor.

Merkez Bankası`nın munzam karşılıkları artırması banklaların mevduat maliyetini yükselttiğinden kredi faizlerinde de artışa neden oluyor.