Kredi kartlarıyla ilgili dikkat çeken tespit! "Dolandırıcılara yeni alanlar açacaktır"
Ülkemizde 117 milyonu aşkın bireysel kredi kartı kullanımı ve artan borçlar, yetkililerin yeni düzenleme planlarıyla tüketici endişelerini artırıyor. Kredi kartı borçlarının kontrol altına alınması için alınacak önlemler ve bu önlemlerin toplum üzerindeki muhtemel etkileri tartışma konusu oldu. Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez konuyla ilgili önemli açıklamalar yaparak vatandaşa uyarılarda bulundu.
Son dönemde, her türlü iletişim aracıyla aşırı kullanım teşviki sonucu artan kredi kartı borçları ve bu alandaki düzenlemeler, tüketiciler arasında endişe ve tartışmalara yol açıyor. Bankalar Arası Kart Merkezi'nin 2023 yıl sonu itibarıyla açıkladığı verilere göre, ülkemizde 117 milyon 713 bin 320 adet bireysel kredi kartı bulunuyor.
Bu kartların kullanımı sonucunda biriken borçlar ve asgari ödemelerle ilgili yapılan sınıflandırmalar, özellikle dar gelirli kesimlerde ciddi sorunlara yol açıyor. Yetkililer ve yetkili ağzına bakarak yorum yapan birçok kişi, "Kredi Kartlarına Yeni Düzenleme"nin geleceğini iddia ederken, bu durum satın alma gücü düşük kesimleri olumsuz etkiliyor.
Önlem alınması gerektiği konusunda genel bir fikir birliği olsa da, bu önlemlerin nasıl ve kimler için uygulanacağı konusunda ciddi bir tartışma mevcut. Öte yandan Tüketici Konfederasyonu (TÜKONFED) Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez, konuyla ilgili önemli uyarılarda bulundu:
Her türlü iletişim aracı ile aşırı şekilde kullanılmaya teşvik edilen kredi kartlarının kullanımı her geçen gün artıyor. Bankalar Arası Kart Merkezi kayıtlarına göre, 2023 yıl sonu itibarıyla ülkemizde 117 milyon 713 bin 320 adet bireysel kredi kartı bulunmaktadır.
Daha önce de belirttiğim gibi, tüketimi artırarak ekonomiyi büyütmeye yönelik politikaların sonucu olarak tüketiciler, gelecekteki gelirlerini hatta daha fazlasını kredi kartı vasıtasıyla harcamışlardır.
Son zamanlarda ise, gerek yetkililerin gerekse yetkili ağzına bakarak yorum yapan birçok kişinin "Kredi Kartlarına Yeni Düzenleme" geleceği yönündeki iddiaları özellikle, satın alma gücü düşük, gereksinimlerinin bir kısmını kredi kartıyla karşılayan kesimde gereksiz bir telaşa neden olmuş, pek çok tüketici ya küçük stokçuluğunu artırmış ya da ihtiyacı olmadığı halde, düzenleme ile ulaşamama gerekçesiyle nakit karşılığı avans çekmiştir.
Kredi kartı harcamalarını, bankalar asgari ödemeye göre sınıflandırmışlardır. Bu sınıflandırma, limiti 20 bin TL'ye kadar olan kredi kartları ve 20 bin liradan fazla olan kredi kartları şeklindedir.
Birinci grup dar gelirlilerdir, paranın satın alma gücünün düşmesine paralel, ücretlerdeki artış bu sınıflandırmayı limiti 50 bin TL'ye kadar olan kartlar ve üzerindekiler şekline dönüştürmüştür.
Kredi kartlarındaki toplam harcamanın içinde kredi kartı ile yapılan harcamadan değil; yarıya yakını, asgari ödemeden sonra kalan geçen ayların borçları ve buna uygulanan aylık akdi faizdir. Bir başka ifadeyle bu bakiyenin (%50 asgari ödeme olarak düşünürsek) 2 milyar 277 milyon 879 bin 690 TL'sı, sadece asgarisi ödenen kartlara tahakkuk eden bir aylık akdi faizden kaynaklanmaktadır.
KAR TOPU GİBİ ARTIYOR
Sadece asgarisi ödenip diğer kısmı ödenemeyen, tahmini 622 milyar 371 milyon 500 bin TL'lik borç kar topu benzeri sürekli artmaktadır. Bankacılıkta, uzun zaman bu şekilde devam eden krediler donuk kredi olarak değerlendirilir ve önemli kısmının sonucu kanuni takiptir.
Kredi kartlarındaki takip hızla artmaktadır, maalesef artmaya da devam edecektir; Ocak/2024 itibarıyla, İcra Dairelerindeki bankaların takibinde 2.386.880 kişi; varlık şirketlerinin takibinde 2.043.622 kişi takip edilmektedir.
Bu nedenlerle, tüketici finansmanı özellikle kredi kartları için önlem alınmalıdır; bunun için, öncelikle yetkililer ve medya sorumlu davranmalıdır.
Önlemlerde, kredi kartı limitlerine göre düzenleme yapılmalıdır; yani, kredi kartıyla ilacını hatta ekmeğini alan küçük limit sahipleri ile kredi kartı ile otomobil bile satın alabilen büyük limitli kart sahiplerine aynı önlemler alınmamalıdır.
Öncelikle, genellikle küçük limitli kartlarda oluşan ve donuk kredi haline gelen kalıntı için, tüketiciyi ve bankaları zor durumda bırakmadan tedrici (aşama, aşama) tasfiye düzenlemesi yapılmalıdır.
Düşük limitli kredi kartlarında yapılabilecek limit düşürme işlemi, kanuni takip miktarını hızla artıracağı, icra daireleri ve mahkemelerdeki zaten ağır olan iş yükünü artıracağı, gereksinim sahibi tüketiciyi tefecilere yönlendireceği, insanlarımızın zaaflarını ve gereksinimlerini çok kullanan dolandırıcılara yeni alanlar açacağı tartışmasızdır. En önemlisi ise, boşanmalardan başlayarak ağır toplumsal ve sosyal sorunlara yol açacaktır.Alınacak önlemlerin buyurgan değil; tarafların görüşlerini bildirebileceği bir ortamda tartışılarak alınmalıdır.
Kredi kartı kullanım oranındaki artışın nedenlerini değerlendiren TUKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez Asgari ödeme tutarına dikkat çekiyor.
ASGARİ ÖDEME TUZAĞI
“Asgari ödeme tuzağı, maalesef başkaları tarafından kurulan değil, tüketicinin koşarak gittiği bir tuzak. Tüketicinin ödeyemediği kısım ve buna uygulanan faiz asgari ödeme tuzağı olarak karşımıza çıkıyor.” Diyen Ölmez sözlerini şöyle sürdürüyor:Özetle bahsedilen toplam harcama miktarı yılların birikintisidir. Uzun zamandır ödenmeyen/ ödenemeyen bu meblağlar, bankacılık uygulamalarında donuk kredi olup, donuk krediler de çoğunlukla kanuni takip ile sonuçlanmaktadır.
Tüketicilerin alım gücünün düşmesinin ödeme güçlüğü çekmelerine neden olduğunun altını çizen Hüseyin Ölmez, “Kredi kartı ve kredi kullanımının artmasındaki diğer bir neden ise; tüketicilerin ücretlerinden elde ettikleri paranın yani satın alma gücünün hızla ve yaşanılan enflasyon oranında düşmesidir. Bir birim mal veya hizmeti satın alabilmek için, geçen seneye oranla enflasyon oranında fazla kredi kartı kullanmak zorunda kalmasıdır. İfadelerini kullanarak sözlerini şöyle sürdürdü:
Tüketici kredileri ile ilgili de önemli değerlendirmelerde bulunan TUKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez şu ifadeleri kullandı:Tüketici kredilerinde; bankaların kredi tahsisini zorlaştırmaları, faiz oranlarının yüksek olması; ücret artışları nedeniyle kredi kartı limitlerinde artış nedenleriyle nakde daha kolay ulaşım sağlandığından, kullandırım daha az oranla yükselmektedir.BDDK verilerinde dikkat çeken ve önlem alınmazsa; iki önemli husus daha vardır.
1. Kanuni takipteki borçların hızla yükselmesi ve donuk kredi niteliğinde olup halen kredi borcu olarak görülen meblağın önemli kısmının da takip hesaplarına intikal edeceği düşünülürse, toplumsal sorunlara da yol açması kuvvetle muhtemeldir.2. Kredi kartı limit kullanım oranlarına göre değerlendirmede; Yüksek limitli kartlarda, kullanım oranı gerilerken, 25 bin TL ve altındaki limitli kredi kartı kullanım oranlarında limit kullanım oranı, yukarıda anlattığım nedenlerden dolayı hızla artmaktadır.
Yüksek limitli kredi kartlarının kullanımı, diğerlerine göre lüks ve pahalı mal ve hizmetlere yöneliktir. Düşük limitli kredi kartları ise, asgari ödemeden kalan borçlarına ilave olarak, zorunlu gereksinmelerini karşılamalarına yöneliktir. Tüketici finansmanının, yeni toplumsal sorunlara neden olmaması için yapılanma kanunu çıkartılmalı, bu kanun çıkartılırken, limit oranlarına uygun önlem alınmalıdır.
