Kira düzenlemesi nasıl olacak, kiralar düşecek mi? Kira artışında indirim olacak mı?

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, kira artışlarıyla ilgili 4 bakanlığın yaptığı ortak çalışmaya ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, ‘Yozgat Personel Eğitim Merkezi’nin açılışının ardından gazetecilerle bir araya geldi. Burada açıklamalarda bulunan Bozdağ, kiralardaki fahiş artışın önüne geçmek için çalışmaların başladığını duyurdu. Bozdağ, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı öncülüğünde Adalet Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığının müşterek bir çalışma gerçekleştirdiğini ve hem ev sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyacak bir düzenlemenin yapılacağını söyledi.

KİRALAR DÜŞECEK Mİ, KİRA DÜZENLEMESİ NASIL OLACAK?

Yapılacak çalışma sonrası kiraların ölçülü bir şekilde düzenleneceğini belirten Bozdağ, “Vergi kanunlarımızda ve diğer kanunlarımızda bu konularla alakalı yeterli mevzuatlar var. O mevcut mevzuattan da ilham alarak oradaki bazı öneriler kanunda geçen kısımlar var. Oradaki bazı rakamlar, oranları biz ‘Acaba bu dönemde fahiş kira artışları karşılığında bunu uygulayabilir miyiz?’ bakılıyor. Oran üzerinden bir belirleme yapacağız, miktar üzerinden değil. Çünkü oran üzerinden bir belirlemenin daha makul olacağı, çünkü oran üzerinden yaptığımızda maliyet her miktara göre farklı şekilde oluşacaktır. Onun üzerinde son aşamaya gelindiğini ifade etmek isterim. Bu geçici bir düzenleme olacaktır” dedi.

"Birinci başlık ilk defa kiraya verecek ev sahibi ile kiraya tutacak kişi arasında kira miktarıyla ilgili nasıl bir ölçü konabilir, iki tarafın hukukunu koruyan bununla ilgili çalışma yapılması talimatını verdik. Arkasından oturanlarla ilgili artış oranı nasıl olacak, ne olacak, neye göre yapılacak, TÜFE, TEFE, diğer enflasyon rakamları, başka şeyler, bütün bunları da dikkate alarak hem ev sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyan ortak bir formül. Bunlarla ilgili çalışmalar yapılıyor."

KİRADA ''SABİT ORAN'' FORMÜLÜ

Denetim mekanizması konusunda da çalışma yapıldığını aktaran Bozdağ, ana çerçeve üzerinde istişarelerin yürütüldüğünü, şu ana kadar da önemli mesafeler alındığını, bazı formüllerin ortaya konduğunu bildirdi.

Borçlar Kanunu'nda bu konuda yeteri kadar düzenlemenin bulunduğuna işaret eden Bozdağ, mevcut mevzuattan da ilham alındığını dile getirdi.

Adalet Bakanı Bozdağ, "Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Miktar üzerinden değil. Çünkü oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Oran üzerinden yaptığımızda maliyet her miktara göre farklı şekilde oluşacaktır. Son aşamaya gelindiğini ifade etmek isterim. Bu, geçici bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil, geçici bir düzenleme yapacağız. Süre bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz" diye konuştu.

Bakan Bozdağ, soru üzerine kira ihtilaflarını arabulucuya devretmeyi, bu usulle uyuşmazlıkları çözmeyi hedeflediklerini belirtti.

Bunun uyuşmazlıkların kısa sürede çözülmesini sağlayacağını kaydeden Bozdağ, taraflar arasındaki ihtilafın husumete dönüşmesinin de bu yolla engelleneceğini ifade etti.

"Değişken bir oran mı olacak?" sorusu üzerine Bozdağ, "Şimdi sabit bir oran olacak. Yine TÜFE vesaire gibi bir esas alınacak ama oran dediğimizde şu anda bu rakamlar yüksek. Bu yüksek rakamların her tarafın kabul edeceği makul bir orana çekilmesi" yanıtını verdi.

Makulü, herkesin kabul edebileceği çözümü aradıklarını vurgulayan Bozdağ, "Ev sahiplerinin, talep sahibi olan kiracıların da hukukunu koruyan, külfeti paylaştıran bir formülü ortaya koyacağız" görüşünü paylaştı.

Bekir Bozdağ, denetim mekanizmasının nasıl olacağı konusunda da çalışmaların sürdüğünü aktardı.

"CEZAİ YAPTIRIM DÜŞÜNÜLMÜYOR"

Sözleşme hürriyetinin korunması gerektiğini belirten Bozdağ, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

"Burada bir hassas terazi dengesi olduğunu ifade etmekte fayda var. Buradaki amaç birilerini cezalandırmak değil, teraziyi dengeli tutabilmek. Bu ihtilaflar hukuki ihtilaf, sonuçta yargıya gidecek. Cezayı gerektiren konu değil, herhangi bir ceza öngörülmesi de söz konusu değil. Sözleşmeden dolayı cezalar hürriyeti bağlayıcı, bir ceza konulmayacağı Anayasa'da açık bir şekilde ifade ediliyor. Herhangi bir cezai yaptırım düşünülmüyor."

İlk defa kiraya vereceklerle ilgili düzenlemenin nasıl olacağının sorulması üzerine Bozdağ, şunları kaydetti:

"Geçici olmak kaydıyla bir formül üzerinde çalışılıyor. Avrupa'nın bazı ülkelerinde uygulanan formüller var. Evin maliyeti üzerinden, emlak değeri üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkeler var. Vergi geliri üzerinden oranlamayla hesap yapan yerler var. Bu konuda dünyada muhtelif örnekler var. Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, toplumumuzun kabul edebileceği, doğru olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edebiliriz. Hollanda'da ve başka ülkelerde bu anlamda birtakım düzenlemeler var. Ev sahibinin hukukunu da kiracının hukukunu da koruyacak. Böylesi bir zamanda fırsatçılık yaparak, fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini herkes alacak. Ülkedeki artan fiyatlar nedeniyle hak etmediği bir kirayı almaması sağlanacak. Yoksa herkes evini dilediği gibi kiraya verecek. Ona bir müdahale yok.”

Bir çerçeve çizildiğini, konu üzerinde çalışmaların devam ettiğini dile getiren Bozdağ, "İlk defa kiraya vermede de devam eden kira sözleşmesi içerisinde kira artırımında da belli bir oranın konmasının faydalı olacağı değerlendirildi" ifadesini kullandı.

''GEÇİCİ BİR DÜZENLEME''

Adalet Bakanı Bozdağ, şu bilgileri verdi:

"Türkiye'deki durum geçici bir durum, bizim yaptığımız da geçici bir düzenleme. Yoksa kalıcı bir şekilde, tarafların iradesine, sözleşme hürriyetine müdahale etmeyi düşünen düzenleme değil. Kısa süreli olacak, o yüzden de kalıcı düzenleme olmayacak. Borçlar Hukukumuzda bu konuda yeteri kadar hatta fazlasıyla hüküm var. O hükümlerin sağlıklı işlemesi halinde zaten sorun söz konusu değil. Olan şey, bu hükümlere rağmen işleyen fazla kira talepleri. Enflasyonun da TEFE'nin de TÜFE'nin de ortalamasının da hepsinin üstünde istenen bir şey var. Normal şartlarda her şey cereyan etmiş olsa böyle bir konu gündeme de gelmezdi. Şimdiye kadar gelmedi, şimdi de gelmezdi. Şu anda öyle gözüküyor ki enflasyonun da üstünde, TEFE, TÜFE ortalamasının da üstünde, TÜFE'nin üstünde bir fiyatlandırma durumu var. Bu, onunla ilgili."

Geçici bir durumun söz konusu olduğuna değinen Bozdağ, geçmişte enflasyonu indirdiklerini, yine enflasyonun aşağıya çekileceğini dile getirdi. Bekir Bozdağ, geçici dalgalanmalara karşı kalıcı düzenleme yapmanın doğru olmadığını vurguladı.

Ev sahibinin de kiracının da düşünülmesi gerektiğini kaydeden Bozdağ, vatandaşlara, sözleşme yaparken tüm hükümleri tek tek okumalarını ve gerektiğinde de bir avukata danışmaları önerisinde bulundu.

 “ARABULUCULUK İLE TARAFLARIN HUSUMETE DÖNÜŞMESİ ÖNLENECEK”

Kiracı ve ev sahibi arasındaki sorunları arabulucular aracılığıyla çözmeyi hedeflediklerini dile getiren Bozdağ, “Bunun çok faydası var; kısa sürede mesele halledilecek, usul ekonomisi bakımından tasarruf yapılacak ve mahkeme masraflarından tasarruf edilmiş olacak. Taraflar arasındaki ihtilafın husumete dönüşmesi önlenmiş olacak. Kısa sürede arabuluculuğun bu ihtilafları çözeceğine inanıyoruz ve arabuluculuk müessesesinin çok faydalı olacağını da düşünüyoruz. Çünkü bu konuya ilişkin kamuya yansıdıktan sonra çok sayıda olumlu tepki aldık” ifadelerini kullandı.
Kira sözleşmesinin hürriyetini de koruyacaklarını vurgulayan Bozdağ, bu durumda hassas terazi dengesi kurmak gerektiğini, amacın birilerini cezalandırmak değil ve taraflar arasındaki dengeyi korumak olduğunu işaret etti. Herhangi bir cezai yaptırımın da söz konusu olmadığını söyleyen Bozdağ, kira sözleşmesiyle ilgili değerlendirmelerin Anayasa’da da açıkça yer aldığını vurguladı.

“DİĞER ÜLKELERDEKİ ÖRNEKLERİ İNCELİYORUZ”

Evin maliyeti ve emlak değeri üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkelerin olduğunu söyleyen Bozdağ, “Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, bizim toplumumuzun kabul edebileceği ve doğru olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edip ya onlardan birini alıp ya da kendimize göre onlardan istifade edip yeni bir formül üretebiliriz. Çünkü Hollanda'da ya da başka ülkelerde bir takım düzenlemeler var. Ev sahibinin ve kiracının da hukukunu koruyacak, yani fırsatçılık yaparak fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini elbette herkes alacak. Ama ülkedeki artan fiyatlar nedeniyle hak etmediği bir kirayı almaması sağlanacak. Yoksa herkes evini dilediği gibi kiraya verecek, ona bir müdahale yok” diye konuştu.