Kimler kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilir? Kısa çalışma ödeneği başvurusu nereye ve nasıl yapılır? İşçiler ne kadar kısa çalışma ödeneği alır?

Türkiye’de corona virüs önlemleri kapsamında birçok sektörde üretim ve faaliyetlere ara verildi. Üretime, faaliyete ara verilen iş yerlerinde çalışanların çalışmadıkları dönemdeki gelir kaybını azaltmak ve işsizliği önlemek amacıyla kısa çalışma ödeneğinde kolaylıklar sağlanıyor. Kısa çalışma ödeneği işverenin işçisini, işçilerin de işini kaybetmeden ve gelir kaybını asgari seviyede tutarak bu dönemi atlatmasını sağlayacak. Kısa çalışma ödeneği için yapılan 15 günlük başvuru toplamda 15 yılı katladı. 15 günde 70 bin şirket kısa çalışma ödeneğine başvurdu. Kısa çalışma ödeneğine başvuran şirketlerin çalıştırdığı iş gücü sayısı 1 milyonun üzerinde.

Peki, Kimler kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilir? Kısa çalışma başvurusu nereye ve nasıl yapılır? İşçiler ne kadar kısa çalışma ödeneği alır? Kısa çalışma ödeneği ne zaman ödenecek? Kısa Çalışma Ödeneği başvuru şartları nelerdir? İşte 36 soruda Kısa Çalışma Ödeneği hakkında bilmeniz gereken her şey…

KISA ÇALIŞMA NEDİR?

İşyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak

üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

KISA ÇALIŞMANIN AMACI NEDİR?

Kısa çalışma uygulamasının temel amacı istihdamın korunmasıdır. Kısa çalışma ile çalışılmayan sürelerde işçilere gelir desteği sağlanmaktadır. Aynı zamanda istihdam korunarak, deneyimli personellerin işten çıkarılmasının önüne geçilmektedir.

KISA ÇALIŞMADAN NE KADAR SÜREYLE YARARLANILABİLİR?

Kısa çalışmanın azami uygulanma süresi üç aydır.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE HANGİ İŞVERENLER MÜRACAAT EDEBİLİR? KİMLER KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN FAYDALANABİLİR?

Covid-19 sebebiyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerini geçici olarak en az üçte bir oranında azaltan veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetini tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durduran işverenler kısa çalışma başvurusu yapılabilir.

KISA ÇALIŞMADAN YARARLANABİLMEK İÇİN FAALİYET NE KADAR AZALTILMALIDIR?

İşyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması gerekmektedir.

HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİNİN 1/3 ORANINDA AZALTILMASI NE DEMEKTİR?

Haftalık çalışma süresinin en az 1/3 oranında azalması, 6 iş günü çalışmanın yapıldığı bir işyerinde 4 gün ve daha az çalışma yapıldığı durumu ifade eder.

İŞYERİNDE FAALİYET TAMAMEN DURDU İSE KAÇ KİŞİ İÇİN KISA ÇALIŞMADAN YARARLANILABİLİR?

Kısa çalışma talebinin uygun bulunması hâlinde kısa çalışmaya tabi tutulan işçilerden kısa çalışma başlama tarihinden önceki 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan son 3 yılda 450 gün süreyle prim ödemiş olanlar ödenekten yararlandırılır.

DAHA ÖNCE EKONOMİK SEBEPLERLE KISA ÇALIŞMADAN YARARLANAN BİR İŞYERİ, KORONAVİRÜS NEDENİ İLE DE KISA ÇALIŞMADAN YARARLANABİLİR Mİ?

Daha önce farklı bir gerekçeyle kısa çalışmadan yararlanan işyerleri de Covid-19 kapsamında kısa çalışmadan yararlanabilirler.

İŞYERİNİN KISA ÇALIŞMA YAPMASI İÇİN ASGARİ ÇALIŞAN SAYISI ŞARTI VAR MI?

Kısa çalışma uygulamasından yararlanmak için asgari çalışan sayısı şartı yoktur.

İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMINDAN FAYDALANAN BİR İŞVEREN KISA ÇALIŞMADAN FAYDALANABİLİR Mİ?

İşverenler, kısa çalışmadan yararlandıkları dönemde işbaşı eğitim programı kapsamında katılımcı talebinde bulunamamaktadır. Bununla birlikte, işbaşı eğitim programı devam ederken kısa çalışma ödeneği başvurusunda bulunan ve kısa çalışma ödeneğine hak kazanan işyerlerinde mevcut işbaşı eğitim programları devam edebilmektedir. İşverenlerin talepleri doğrultusunda işbaşı eğitim programlarına ara verilmesi de mümkündür.

BELEDİYELERİN KURMUŞ OLDUKLARI ŞİRKETLERDE ÇALIŞAN İŞÇİLER KISA ÇALIŞMADAN YARARLANABİLİRLER Mİ?

Belediye şirketlerinin talebinin İş Müfettişlerince uygun bulunması ve işçilerinin yasada aranan prim ödeme şartlarını sağlamaları halinde kısa çalışmadan yararlanabilirler.

KONKORDATO İLAN ETMİŞ BİR İŞVEREN KISA ÇALIŞMADAN FAYDALANABİLİR Mİ?

Kısa çalışmadan yararlanmasında konkordato bir engel teşkil etmemektedir.

SGK VE MALİYE BORCU OLAN BİR İŞVEREN, KISA ÇALIŞMA BAŞVURUSUNDA BULUNABİLİR Mİ?

Evet, SGK ve Maliye borcu kısa çalışma başvurusunu engellememektedir.

KISA ÇALIŞMA BAŞVURUSU NEREYE VE NASIL YAPILIR?

İşverenler; gerekli belgeleri bağlı bulundukları İŞKUR biriminin elektronik posta adresine göndermek suretiyle başvuru yapabilir. Elektronik posta adreslerine https://www.iskur.gov.tr/ isveren/kisa-calisma-odenegi/basvuru-icin-gerekli-belgeler-ve-il-iletisim-adresleri/ adresinden ulaşılabilmektedir. Ayrıca evrakların fiziki ortamda teslimine gerek bulunmamaktadır.

KISA ÇALIŞMAYA BAŞVURMAK İÇİN İŞYERLERİ HANGİ EVRAKLARI GÖNDERMELİDİR?

• Kısa çalışma talep formu

• Kısa çalışma uygulanacak işçi listesi

• Çalışma süresinin azaltıldığını veya faaliyetin kısmen/tamamen durdurulduğunu ortaya koyan belgeler (örneğin: ücret bordroları, puantaj kayıtları, üretimin, hizmetin ve/veya ihracatın azaldığına, siparişlerin ve/veya sözleşmelerin iptal edildiğine dair vb. belgeler) ile

• Resmi makamlar tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri kapsamında olduğuna dair diğer belgeler

İŞVERENİN KISA ÇALIŞMA TALEP FORMUNU İMZALAMASI ZORUNLU MUDUR?

Evet, kısa çalışma talep formu işveren tarafından imzalanmalıdır.

BİR İŞLETMEDE İŞÇİ OLARAK ÇALIŞAN BİR KİŞİ DOĞRUDAN KISA ÇALIŞMA İÇİN BAŞVURUDA BULUNABİLİR Mİ?

Hayır, kısa çalışma başvuruları işverenler tarafından yapılmalıdır.

İŞYERİNİN BİRDEN FAZLA ŞUBESİ OLMASI HALİNDE NASIL BAŞVURU YAPMALIDIR?

Birden fazla şubesi olan işyerleri her bir şubesi için ayrı ayrı başvuru yapmalıdır. Başvuruların şubelerin bulunduğu yerdeki İŞKUR birimlerinin e-posta adreslerine yapılması gerekmektedir.

BAŞVURU YAPTIKTAN SONRA SÜREÇ NASIL İLERLEMEKTEDİR?

İŞKUR’a teslim edilen belgeler İŞKUR birimleri tarafından uygunluk tespiti yapılabilmesi için Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıklarına gönderilmektedir. Bu çerçevede, iş müfettişlerince yapılacak uygunluk tespiti sonucu işverene başvurunun yapıldığı aynı yöntemle İŞKUR tarafından işverenin başvuru yaptığı e-posta adresine bildirilecektir.

İŞKUR’A VERİLEN KISA ÇALIŞMA YAPACAK İŞÇİ LİSTESİNDE DEĞİŞİKLİK (AZALTMA, ARTIRMA VEYA İSİM DEĞİŞTİRME) YAPMAK MÜMKÜN MÜDÜR?

İş müfettişlerince uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra yeni işçi ve/veya çalışılmayan sürenin arttırılması için talepte bulunulabilmekle birlikte bu durum yeni bir başvuru olarak değerlendirilmektedir. Ancak, çalışılmayan sürenin azaltılması veya işyerinin tekrar faaliyete başlama durumlarının İŞKUR’a hızlı bir şekilde bildirimi yeterlidir.

İŞ MÜFETTİŞİNİN YAPACAĞI UYGUNLUK TESPİTİ NEDİR?

İşverenin, kısa çalışma talebinin uygunluğuna ilişkin iş müfettişleri tarafından yapılan inceleme faaliyetlerini ifade etmektedir. Örneğin Covid-19 salgınından olumsuz etkilenildiğine ilişkin durumun tespiti anlamını taşımaktadır.

HER İŞÇİ KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALACAK MI?

İşçilerin ödenekten yararlanabilmesi için;

• İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması,

• İşçinin kısa çalışmaya tabi tutulması ve

• Kısa çalışmanın başladığı tarih itibarıyla son 60 gün hizmet akdine tabi olması ve son 3 yılda en az 450 gün süreyle prim ödeme şartlarını taşıması gerekmektedir.

SON 60 GÜN KOŞULUNUN DEĞERLENDİRİLMESİNDE, EKSİK PRİM GÜN BİLDİRİMLERİ KESİNTİYE SEBEP OLMAKTA MIDIR?

Hizmet akdinin feshinden önceki son 60 günde hizmet akdinin devam etmiş olması yeterlidir. Eksik gün bildirilmiş olsa bile hizmet akdi bulunması halinde kısa çalışmadan faydalanılabilir.

İŞÇİLERİN ALACAĞI ÖDENEK TUTARI NEDİR? İŞÇİLER NE KADAR KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALIR?

Kısa çalışma ödeneği tutarı; sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ı olarak belirlenir. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemez. Bu kapsamda, işçilerin çalışmadıkları günler için ödeme yapılacak olup, tamamen faaliyetin durdurulması halinde 1.752,40 TL ile 4.380,99 TL aralığında kısa çalışma ödeneği ödenebilmektedir.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İŞVERENE Mİ YOKSA ÇALIŞANLARA MI ÖDENMEKTEDİR?

Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ödenir.

YABANCI İŞÇİLER KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALABİLİR Mİ?

İşsizlik sigortası primleri ödeyerek çalışmaları ve gerekli şartları taşımaları hâlinde yararlanabilirler.

KRONİK HASTA VE 65 YAŞ ÜSTÜ OLAN KİŞİLER KISA ÇALIŞMADAN YARARLANABİLİR Mİ?

İşyerinde kısa çalışma uygulanabilmesi için gerekli şartları taşıyan işyerlerindeki diğer işçiler gibi kronik hasta ve 65 yaş üstü olan kişiler de kısa çalışmadan yararlanabilecektir.

YARIM ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN FAYDALANAN KİŞİ AYNI SÜRE İÇERİSİNDE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?

Yarım çalışma ödeneğinden yararlanan işçinin işyerinde faaliyeti azaltma şeklinde kısa çalışma uygulanması halinde, fiilen çalıştığı dönemde yarım çalışma ödeneğinden de yararlanabilir. Ancak çalışılan günden fazla yarım çalışma ödeneği ödenemez. Bununla birlikte, faaliyetin tamamen durdurulması halinde sadece kısa çalışma ödeneği ödenir.

KISA ÇALIŞMA TALEBİ UYGUN BULUNAN BİR İŞYERİNDE İŞÇİLER NE ZAMAN ÖDENEK ALIR?

Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ve aylık olarak ödenmektedir.

KISA ÇALIŞMADAN YARARLANDIKTAN SONRA DEVLETE BİR BORÇ OLACAK MI?

İstihdamı koruma amaçlı olan bu uygulamadan yararlananların devlete herhangi bir borcu olmayacaktır.

KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI SÜRESİNCE ÇALIŞILMAYAN GÜNLER İÇİN PRİMLER SGK’YA NASIL BİLDİRİLİR?

Kısa çalışma ödeneği ödenen dönemde, prim yatırılan günler için ödeme yapılma imkanı bulunmamaktadır. Kısa çalışma uygulanan işçiler adına çalışılmayan günler için SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesinin “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilmesi gerekmektedir.

KISA ÇALIŞMA HAK EDİLEN İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDEN MAHSUP EDİLİR Mİ?

Kısa çalışma ödeneği olarak yapılan ödemeler işsizlik ödeneği süresinden düşülmektedir. Ancak, mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALIRKEN RAPOR ÜCRETİ ALINABİLİR Mİ?

Kısa çalışma ödeneği alındığı dönemde geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği durdurulur. Durdurulan dönem için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. İşverenlerin bu durumu İŞKUR’a bildirmesi gerekmektedir.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALIRKEN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANILABİLİR Mİ?

Kısa çalışma uygulaması süresince işçilerin çalışmadıkları günler için Genel Sağlık Sigortası primleri İŞKUR tarafından SGK’ya bildirilmekte olup ilgililer ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden faydalanabilir.

KISA ÇALIŞMA UYGULAMASININ ERKEN SONA ERMESİ VEYA İŞÇİNİN İŞTEN AYRILMASI DURUMUNDA NE YAPILMALIDIR?

Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâhaltına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği kesilir. İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu; İŞKUR’a, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibarıyla kısa çalışma sona erer.

KISA ÇALIŞMA UYGULANAN SÜREDE İŞVEREN İŞTEN ÇIKARMA YAPABİLİR Mİ?

İşyerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25/II bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekir.