‘Karavana atmak olur’ dedi, beklemeyi seçti

Seçime dönük siyasi belirsizlikle her gün 1-2 kuruş üstüne koymayı gelenekselleştiren dolar dünü de boş geçmeyip 2.90 TL’lik sınırı deldi. Merkez Bankası’nın faiz silahını çekeceğini düşünenler yanıldı.

Erken seçim belirsizliğinin her gün yeni tarihi rekorlara yükselttiği kurdaki bu gidişatı durdurabileceği umutlarıyla beklenen Ağustos ayı Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında Merkez Bankası (TCMB) kısa vadeli faizleri sabit tuttu. Daha sıkı bir likidite politikası uygulanacağını belirten TCMB, PPK sonrası yaptığı ikinci bir açıklama ile küresel para politikalarının normalleşme sürecinde izleyeceği yol haritasını da üç ana başlık altında açıkladı.

Analistler, PPK’da ve PPK ardından açıklanan yol haritasındaki önlemlerin TL’deki baskıyı durdurabilecek en önemli araç olarak görülen faizlerde orta vadede bir artış anlamına gelse bile iç siyasi belirsizliklerin de etkisiyle tarihi zirvelerinde seyreden kurdaki yükseliş trendini durdurmak için kısa vadede somut bir adıma işaret etmediğine dikkat çektiler.

TCMB’nin para politikasında sadeleşme çalışmaları için Ağustos ayını işaret etmesiyle birlikte, Reuters anketlerinde 1.5 yıldan fazla bir sürenin ardından faiz artırım beklentileri yer almış ancak genel beklenti kısa vadeli faizlerin sabit tutulması olarak ortaya çıkmıştı. TCMB’nin açıklamalarının kısa vadede döviz kurundaki sert hareketler için bir önlem içermemesinin ardından dolar/TL 2.8675’ten 2.9043’e kadar yükselerek yeni zirvesini test etti.

BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, “Fed’in faiz artırımı süreci öncesi ve bu süreç boyunca TCMB para politikasını sadeleştirmek ve normalleştirmek için bazı adımlar atacağını açıkladı. Burada, en büyük değişiklik daha simetrik bir faiz koridoru vurgusu. Bu muhtemelen önümüzdeki dönemde politika faizinde artış olacağı anlamına geliyor ki bu TL açısından orta vadede iyi bir haber olabilir” dedi ve ekledi: “Sonuç olarak sade güzeldir ancak bugünkü yol haritası TCMB’nin en efektif aracı olan faizleri şu anda ciddi olarak artırmayacağını söylüyor bu da döviz piyasalarında kısa vadede olumlu karşılanmaz.” TCMB küresel para politikalarının normalleşmeye başlamasıyla birlikte atabileceği 9 ayrı adım açıklarken bankacılar bu adımların en önemlisinin “Normalleşme sürecinde faiz koridoru bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale getirilecek” olması olduğunu belirttiler.

Merkez’in atacağı adım ne olabilir?

PPK, bir hafta vadeli repo ihalesi faiz oranını yüzde 7.5’te, marjinal fonlama oranını yüzde 10.75’te, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranını yüzde 10.25’te, gecelik borçlanma faiz oranını ise yüzde 7.25’te sabit tuttu.

Analistler, TCMB’nin açıkladığı adımların ardından ilk olarak bankanın haftalık repo ihaleleri ile verdiği fonlamayı kısmasını ve bunun karşılığında dün itibarıyla yüzde 8.67 seviyesinde olan ortalama fonlama maliyetinin yüzde 9’un üzerine çıkmasını bekliyorlar. Ortalama fonlama maliyetinde yapılacak değişimlerin hangi boyutta olacağını ise miktar ihalesi ile dönüşünün 19 milyar TL’nin üzerinde olduğu Cuma günü netlik kazanması bekleniyor. Bankacılar TCMB’nin siyasetçilerin düşük faiz istemleri nedeniyle uzun bir süredir kullandığı likidite adımlarını “üstü kapalı faiz artışı” olarak nitelendiriyorlar. PPK’da para politikası kararlarının enflasyon görünümündeki iyileşmenin hızına bağlı olacağı görüşü yinelendi.

Bu havada faizde artış işe yaramaz

Dolardaki hareketin büyük ölçüde siyasi belirsizlik ve seçim tedirginliğinden kaynaklandığını belirten uzmanlar, Merkez Bankası’nın da bunu görerek adım atmadığını, zira atılacak adımın bir işe yaramayacağını belirtiyorlar.

BusinessHT’ye açıklama yapan Merkez Bankası eski Başkanı, MHP Milletvekili Durmuş Yılmaz, normalde kura karşı faiz artırımının gerekli olduğunu, ancak şu anki koşullarda işe yaramayacağını söyledi.

“Faiz artışı koalisyonun kurulmasını sağlamayacağına göre anlamsız” diyen Yılmaz, “Verilecek bir politika tepkisi bu nedenle etkisiz olur” diye konuştu. Yılmaz, normal koşullar altında kurdaki yükselişe karşı bir faiz artırımının gerekli olduğunu kaydetti. Merkez Bankası’nın geleneksel olmayan para politikalarını bırakmanın zamanının yaklaştığını kaydeden Yılmaz, “Esnek para politikaları belirsizliklerin yüksek olduğu bir dönemde işe yaradı. Bu pozitif taraftı.

Ancak iletişim politikaları açısından sorunlar yarattı. Uzun süre piyasalar ve siyasetçiler ne yapılmak istendiğini anlamadı. Bu da negatif tarafıydı. ABD ve Avrupa’nın toparlanmaya başladığı bir dönemde geleneksel politikalara dönüş mümkün. Bu özellikle iletişim politikası açısından olumlu olacaktır” dedi.

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun Başdanışmanı Emine Nur Günay da henüz Merkez Bankası kararı açıklanmadan önce yaptığı değerlendirmede bankanın faizi sabit tutması gerektiğini söyledi. Günay, BloombergHT Televizyonu’a verdiği röportajda, “Merkez Bankası Salı günkü para politikası toplantısında faiz oranlarını sabit tutmalı” dedi. Günay, “Lira’da son dönemde görülen volatilite politik belirsizliğe bağlı ve ekonomik parametrelerin bir sonucu değil. Merkez Bankası döviz rezervleri yeterli” diye konuştu.

Asgari ücret 346 dolara geriledi

Dolardaki artış ihracat açısından rekabetçi bir kur yaratıyor gibi görünse de enflasyona geçişkenliği ile sade vatandaşı olumsuz etkiliyor. Dolar bazında maaşların erimesi de cabası.

Doların, lira karşısında tüm zamanların rekorunu kırarak 2.87 lirayı aşması ücret ve maaşları eritti. Yükselen dolar kuruyla Ağustos’ta asgari ücret 350 doların, en düşük öğretmen maaşı 950 doların altına geriledi. İşçi emeklisi aylığı ise 324 dolara kadar düştü.

Son bir ayda siyasi gelişmelerle hızla yükselen ve 2.89 lirayı aşan dolar, Türkiye’deki maaşları da eritti. Temmuz ayındaki kura göre 371 lira olan asgari ücret, Ağustos’ta 346 dolar geriledi. En düşük öğretmen maaşı olan 2 bin 681 lira, Temmuz ayında 996 dolar düzeyindeyken, Ağustos’ta 934 dolara düştü.

En düşük doktor maaşı olan 3.734 liranın dolar karşılığı da, Temmuz’da 1.388 dolar, Ağustos ayında ise 1.301 dolara geriledi.