İsyan Türk işadamlarını da vurdu

LİBYA’DA 14 şantiyesi yağmalanan ve milyonlarca dolarlık zarara uğrayan Türk müteahhitlerinin karşısına bir de ‘hakediş’ sorunu çıktı. Geçen yıl 500 milyon dolarlık hakedişlerin Bakan Zafer Çağlayan’ın girişimleriyle ödenmesi kararlaştırılırken bu yılkilerle beraber 1 milyar dolarlık rakamlar konuşuluyor.

Libya’da 42 yıllık Kaddafi iktidarını sarsan, önce Bingazi ve Derne ardından Trablus’a sıçrayan olaylarda şantiyeleri yağmalanan ve talan edilen Türk mütehhitlerinin zararı milyonlarca dolara ulaşırken gözler şimdi olayların durulmadığı ülkeden müteahhitlerin hakedişlerine çevrildi. Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın geçen yıl yaptığı girişimlerle Türk müteahhitlerin 500 milyon dolar düzeyindeki 2010 yılı hakedişlerinin büyük bölümü ödenirken Libya’da yaklaşık 1 milyar dolarlık alacağın olduğu belirtiliyor.

‘Pupa yelken gidiyorduk’

Türk müteahhitlerin Rusya’dan sonra en büyük ikinci pazarı olan Libya’da, şantiyelerinin yağlanması bir yana hakedişlerinin ne olacağı belirsizliğini koruyor. Sektör temsilcileri Libya’da son dönemde Türk müteahhitlik sektörünün ‘pupa yelken’ gittiğine dikkat çekerken 2-3 ay içinde güven ortamının sağlanmasını ve şantiyelerinin başına yeniden dönmeyi umut ediyor. Libya’da Türk müteahhitlerinin üstlendiği projelerin büyüklüğü 27 milyar doları bulurken ülke aynı zamanda Türkiye için iyi bir ihracat pazarı durumunda. İki ülke arasında ticaret hacmi 2.5 milyar dolara ulaşırken bu rakamın kısa vadede 10 milyar dolar seviyesine çekilmesi planlanıyordu.

Kozmetikte lideriz

Türkiye aynı zamanda Libya’da inşaat malzemeleri, kişisel bakım/kozmetik ürünleri konusunda lider durumunda. Şekerli ve çikolatalı mamüllerde Libya en yüksek alımı Türkiye’den yaparken bisküvi/gofrette Türkiye, Libya’nın en büyük ikinci satıcısı. Libya’nın tekstil ithalatında üçüncü sırada yer alan Türkiye, altın mücevherat konusunda ise ikinci sırada bulunuyor. Mobilya ithalatında ise yine Türkiye ilk 3’te yer alıyor.

25 bin Türk işçi 27 milyar dolarlık proje var

- Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın verdiği bilgiye göre, Libya’da toplam 25 bin civarında Türk işçisi çalışıyor.

- Bingazi, Derne ve Tobruk’taki şantiyelerde de yaklaşık 4 bin civarında Türk işçisi var.

- Libya’da şu anda faaliyette bulunan 200’ün üzerinde Türk müteahhitlik firması bulunurken, Libya’da bugüne kadar üstlenilmiş olan taahhütlerin toplamı 27 milyar doları buldu.

- Libya’da halen 100’ün üzerinde şantiyede, 15 milyar doların üzerinde 214 proje devam ediyor.

- Olayların yoğunlaştığı Bingazi,Derne ve Tobruk kentlerinde 28 Türk firması 3 milyar dolar değerinde 31 projeyi yürütüyor.

Direnmeyen Türklere ‘Kardeş’ diyerek dokunmuyorlar

Bingazi’deki olaylar sırasında 6 şantiyesi talan edilen ve yağmalanan Arsel İnşaat’ın ortağı Mendost Dirlik, talan esnasında can kaybının ya da yaralanmanın olmamasının tek tesellileri olduğunu belirterek, “İşçilerimiz direniş yapmadığında yağmaya katılanlar ‘Siz bizim kardeşimizsiniz’ diyerek çalışanların canına kast etmemiş. Onların tek derdi şantiyeleri talan etmek ve makinalara, binalara zarar vermek. Zaten bizim de iş makinalarımızın hepsi çalındı” dedi. Arsel İnşaat olarak Derne’de baraj, Bingazi’de kanalizasyon, Al-Marj’da üniversite ve bazı inşaat projelerinin olduğunu ve 3-4 yıldır ülkede çok güzel bir düzen kurduklarına dikkat çeken Dirlik, “Bugüne kadar 250 milyon euroluk iş teslim etmiştik. 6 şantiyemizin yağmalanmasıyla zararımız büyük. Libya’da Türk şirketleri için bir rüzgar vardı, sektörümüz pupa yelken gidiyordu olaylar nedeniyle bu rüzgar birden kesildi” diye konuştu. 450 Türk çalışandan Türkiye’ye dönmek için 150’ye yakın kişinin beklediğini hatırlatan Dirlik, olayların Trablus’a sıçramasının ise çok kötü olduğunu ifade etti. Dirlik şunları söyledi: “Bingazi ve çevresi yani ülkenin doğu tarafı muhaliflerin yoğun olduğu bir bölgeydi ama Trablus ve çevresi hükümetin kontrolündedir. Trablus’tan da 4-5 şantiyede yağmalama olduğu duyumları aldık. Orada Türklerin 40’a yakın büyük projesi var. Umarız 2-3 ay içinde güvenli ortam sağlanır ve herkes işinin başına döner. Çünkü Libya’da esas iş Trablus ve çevresindedir. Şehirleşmenin, modernleşmenin merkezi orası. Oteller, okullar, konutlar, villalar orada yapılıyor...”

Tekfen: Ekipmanlarımız yağmalandı, yanımızdaki Libyalılar da önayak oluyor

TEKFEN Holding Taahhüt Grubu’ndan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ümit Özdemir, Libya Kufra’da bulunan ana şantiyelerinin sabaha karşı yağmalandığını belirterek, “Buradaki ekipmanlarımız yağmalandı. Yanımızda olan Libyalılar da buna önayak oluyor. Ancak can kaybı yok” dedi. Tekfen’in Libya’da 400’ü Türk olmak üzere bin 200 çalışanı bulunduğunu aktaran Özdemir, “Çalışanları tahliye etmek istiyoruz ama şu anda Libya’da uçakların iniş izni yok. Hükümetin alacağı kararı bekliyoruz” diye konuştu. Tekfen’den KAP’a yapılan açıklamada ise 2006 yılından beri Libya’da Tekfen-TML ortaklığında Sahra çölünden Akdeniz kıyısına su taşıyacak olan Büyük Nehir Projesi’nin üstlenildiği belirtilerek, “Toplam 535 milyon dolarlık projenin 358 milyon dolar tutarındaki yüzde 67’lik kısmı Tekfen İnşaat’a ait. Projenin 2010 yıl sonu itibarıyla Tekfen payının 218 milyon dolarlık kısmı tamamlandı. Henüz tamamlanmayan kalan iş miktarı 140 milyon dolar düzeyinde. Bu tutar, Tekfen İnşaat’ın yıl sonu toplam kalan iş miktarının yüzde 7.5’ini oluşturuyor” denildi.

Ticaret hacmi 2.5 milyar dolara yaklaştı

- Türkiye, Libya’ya 1.9 milyar dolarlık ihracat yaparken, ithalat rakamı da 500 milyon dolara yaklaştı.

- Libya’ya geçen yıl, dış ticaret istatistiklerinde yer almayan 40-60 milyon dolar civarında bavul ticareti de yapıldığı tahmin ediliyor.

- 2009’da ihracat 1.8 milyar dolar, ithalat ise 402 milyon dolar olarak gerçekleşti.

- Türkiye’nin ihracatında demir-çelik, plastik, mobilya, aydınlatma, tuz, çimento, traktör, buğday unu, kıymetli metaller, giyim ürünleri ön plana çıkıyor.

- Türkiye’nin Libya’dan ithalatında mineral yakıt ve yağlar yüzde 62 oranla ilk, plastik ve plastikten mamul ürünler ikinci sırayı alıyor.

Kulede bile çalışan yok, işçilerimizi otelde güvenlik altına aldık

LİBYA genelinde 6 şehirde 2 milyar dolarlık proje üstlenen ve Trablus’ta AVM, konut, otel, ofis alanlarından oluşan 1 milyar dolarlık Bab Trablus 2 projesini hayata geçiren Rönesans Grubu da olaylar nedeniyle şantiyelerinde işi durdurdu. Ülkede 1.000 yakın işçiyi çalıştıran grup, isteyen işçilerinin ülkelerine dönmeleri için gerekli lojistiği sağlamaya çalışırken işçiler şu anda grubun Trablus’ta inşa ettiği otelde korumaya alındı. Rönesans yetkilileri, “Şu anda Türkiye’den gelen uçak bile geri dönmek zorunda kaldı çünkü uçağa iniş izni verecek kuledeki çalışan bile olaylara katılıyor. Bu yüzden güvenli ortam sağlanana kadar çalışanlarımızı otelde misafir ediyoruz” dedi. Yetkililer, Trablus’taki şantiyelerinde bir yağmalama olayının şimdilik yaşanmadığını vurgulayarak, “Ama 2 saat içinde bile herşey altüs oluyor” uyarısı yaptı.

14 şantiye yağmalandı

- 14 firmanın şantiyesinde yakma veya talan oldu.

- Türk firmalarının Libya’da inşaat, tarım, madencilik, imalat ve hizmet sektörlerinde olmak üzere yaklaşık 60 milyon dolar tutarında yatırımı bulunuyor.

- Türkiye’de ise 2009 verileri itibarıyla 69 adet Libya kökenli firma toplam 47.8 milyon lira sermaye ile faaliyet gösteriyor.

Turkmall çalışanları geri getiriyor

LİBYA’DA Forum Oyia, Forum Andalus ve Forum Benghazi Lake adında büyüklüğü 95 bin-120 bin metrekare arasında değişen 3 proje yürüten Turkmall’da THY ve büyükelçilikle temas kurularak Türk çalışanların ülkeye döndürülmesi için harekete geçildi. Turkmall yetkilileri özellikle iletişim konusunda sorun yaşadıklarını, kesik kesik iletişim kurabildiklerine dikkat çekerek, “Şantiyelerimizde herhangi bir yağma yaşanmadı ama şu anda çalışmaları durdurduk ve çalışanlarımızı bir an önce ülkeye geri getireceğiz” açıklamasını yaptı.

Libya’da işi olan şirketler İMKB’de çöktü

Libya gerginliğine paralel tüm borsalar gerilerken İMKB de yüzde 1.3 değer yitirdi. Bölgede iş yapan şirketlere ait hisselerde ise sert düşüşler oldu. Libya’da iş yapan Anel Elektrik hizsseleri yüzde 9.13 gerilerken, Tekfen Holding hisseleri de yüzde 7.86’lık değer kaybı ile günü bitirdi. TAV İnşaat’ı bünyesinde barındıran Akfen Holding yüzde 4.78 gerilerken Enka İnşaat hisselerindeki kayıp yüzde 2.74 oldu.