İşte Rusya krizinin ekonomik detayları
ANTALYA Tarım Konseyi’nin Rusya krizi sonrasında hazırladığı ve ilgili tüm bakanlıklara sunulan raporunda, gümrüklerde zarar gören 90 bin ton ürün, pazar kaybı nedeniyle elde kalacak 1.5 milyon ton ürünün zararının karşılanması, tarımsal teşviklerde Antalya’nın 6’ncı bölgeye alınması, kamu ve özel banka borçlarının bir yıl faizsiz ertelenmesi gibi taleplere yer verildi.
Türk hava sahasını ihlal eden Rus uçağının düşürülmesi sonrasında Rusya’nın tarım sektörü ürünleri başta olmak üzere birçok sektörde ithalat kısıtlamasına gitme kararı alması üzerine özellikle Antalya’da turizm ve tarım sektörleri büyük sorunlarla karşı karşıya kaldı. Antalya Toptancı Hali’nde Rusya’ya ihracat yapan birçok firma faaliyetini durdururken, aralık ayında binlerce ton yaş meyve ve sebze, kesme çiçek gibi ürün gümrüklerde çürüdü. Antalya tarım sektörünün en büyük alıcısı olan Rusya’nın kısıtlamaları nedeniyle yaşanan krize karşın Antalya Tarım Konseyi, Türkiye-Rusya Federasyonu krizinin Antalya tarım sektörüne etkileri ve sorunların çözümüne yönelik taleplerini içeren bir rapor hazırladı.
500 MİLYON DOLARLIK PAZARDI
Bu krizin kent ekonomisi üzerinde çok daha derin ve kalıcı etkileri olacağına dikkat çekilen raporda, Rusya ile Antalya arasındaki ticaretin iki temel konuda ihmal edilemez, yok sayılamaz ve göz ardı edilemeyecek konumda olduğuna işaret edildi. Bu iki temel konudan ilkinin Antalya örtüaltı ihracatının yaklaşık 20 yıllık birikim ve çabaların sonucu kaçınılmaz olarak da Rusya’ya bağlı olduğu belirtildi. İkincisi ise 500 milyon dolarlık ihracatın yapıldığı yaş meyve sebze ve kesme çiçek sektörlerinin ve kırsal kesim başta olmak üzere sayıları milyonla ifade edilen çok geniş bir nüfusa hitap ettiği kaydedildi.
GÜMRÜKLERDE 90 BİN TON ÜRÜN ZARAR GÖRDÜ
Raporda acil önlemler kısmında, yolda ve gümrüklerde bekletilen yaklaşık 90 bin ton üründen kaynaklanan zararın giderilmesi için, telafi edici ödeme, navlun prim öremelerinin en az yüzde 50 artırılması, tahsilatlarda yaşanan veya yaşanacak zararın telafi edilmesi istendi. Kayıplarla ilgili uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde ihracatçının haklarının korunmasına yönelik bakanlıklar nezdinde girişimlerin başlatılması ve firmalara bu yönde nakdi destek de talep edildi.
PAZAR KAYBI 1.5 MİLYON TON
Rusya pazarı kaybından dolayı bu yıl yaklaşık 1.5 milyon ton ürünün değerlendirilmesi için diğer pazarlara ihracatın artırılması için ilave destek ve tarımsal ihracat pazarlarının zenginleştirilmesi için yurtdışı tanıtım ofisleri kurulması, çalıştırılması ve kapsamlarının genişletilmesi istendi.
LOJİSTİK DARBOĞAZ
Lojistik darboğaza ilişkin Rus pazarının tamamen kaybının önlenmesi için alternatif dağıtım kanallarına erişimin kolaylaştırılması talep edilen raporda, THY başta olmak üzere tüm havayolu şirketlerinin tarımsal ihracata yönelik özel indirimli fiyat tarifeleri uygulamalarının desteklenmesi, kargo kapasitelerinin ve hedef pazar yaygınlığının artırılmasının özendirilmesi talep edildi.
ÜRETİCİNİN ZARARI ÖDENMELİ
Üreticilere yönelik, Rusya’ya gönderilen dikenli hıyar ve karanfil gibi ürünler başta olmak üzere, pazara özel yetiştirilmiş ürünlerin elde kalması nedeniyle üretici zararlarının karşılanması gerektiği belirtildi. Yeni dikim sezonunda da dikimden vazgeçilen özel ürünlerin yerine ve yeni dikim kararları öncesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından pazar dengelerini koruyucu destek verilmesi istendi. Rusya’ya ihraç edilemeyen örtüaltı ürünler için dekar başına ilave destek ve kamu alımlarının ve tüketilmesinin özendirilmesi de raporda yer aldı.
ÜRETİMDEN VAZGEÇİŞ ÖNLENMELİ
Üretimden vazgeçişinin önlenmesi için ilgili kanun ve mevzuat çerçevesinde üreticilere acil yardım ödeneği verilmesi gerektiğine değinilen raporda, örtüaltı üretimin daralmasını önlemek ve üreticinin direncini artırmak amacıyla ilgili bakanlıklar nezdinde özel bir fon oluşturulması ve zarara uğrayanların bu fondan yararlandırılması dile getirildi. Ayrıca sosyal yardımların örtüaltı tarım üzerinden de yapılması kaydedildi.
BORÇLAR BİR YIL FAİZSİZ ERTELENSİN
Antalya tarım sektörünün toplam tarımsal kredi kullanımı 2.2 milyar TL ve bunun 1.2 milyar TL’si Ziraat Bankası’ndan. Bankalara olan kredi borç yükümlülüklerinin de ele alındığı raporda, Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri ve özel bankaların kredi ve borçlarının örtüaltı üreticilerine bir yıl faizsiz olarak ertelenmesi istenildi. İhracatçılar için de kredi ve borçların öncelikle Eximbank’a teminat mektubu karşılığı devredilmesi ve faizsiz bir yıl ertelenmesi gerektiği de belirtildi.
İYİLEŞTİRİCİ ÖNLEMLER
İyileştirici önlemlerle ilgili taleplerde ise, tarımsal yatırımda uygulanan teşviklerde Antalya’nın örtüaltı tarımda, faiz, gelir vergisi, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi gibi desteklerin olduğu 6’ncı bölgeye alınması istendi. Diğer talepler şöyle:
"Yeni pazar arayışlarında, Dışişleri Bakanlığı nezdindeki ticaret ataşeliklerinin daha etkin rol alması. Tarımsal üretimde çalışanların istihdam, sosyal güvenlik ve vergi mevzuatlarının iyileştirilmeler yapılması. Bu sezon Antalya’ya gelecek Rus turist sayısında ciddi azalmaların yaşanması halinde, bu kaybı telafi edici önlemler alınmazsa yaş meyve ve sebze sektörünün iç pazar dengelerinde ciddi bozulmalar yaşanacaktır. Bu durumda üretici ve ticaret erbabı, ihracat kaybından daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalacaktır. Yaşanması muhtemel bu sorunun telafisi için başta ilgili bakanlıklar olmak üzere tüm kamu kurumlarının etkili bir eşgüdümle çalışmasına öncülük edilmelidir."
