İşler kesat gidince tasarruf edilemedi!

Türkiye’de gelir yetersizliği, borçlar, çocuk sahipliği, işsizlik ve enflasyon, tasarrufları yakından etkilerken, 2014 yılının iki yarısında farklı tablo ortaya çıktı. ING Bank’ın hazırladığı Türkiye’nin Tasarruf Eğilimleri Araştırması’na göre kentsel nüfusta tasarruf sahipleri oranı 2014’ün ilk yarısında yüzde 15.3 ile son 2 yılın en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra, yılın ikinci yarısında yüzde 11.5’e geriledi. Son çeyrekte yastık altı nakit (TL ve döviz) ve altın tasarruflarında düşüş göze çarparken, bu tasarrufların vadeli TL mevduata dönüşme eğiliminde olduğu görüldü. 2014 yılında tasarruf sahipliği, 2013 yılına kıyasla 2.1 puan artarak ortalamada yüzde 13.6 olarak gerçekleşti.

Yastık altında düşüş

26 ilde her ay 800 kişi ile bilgisayar destekli telefon görüşmesi yöntemiyle gerçekleştirilen araştırmanın 4’üncü çeyrek sonuçları, kentli nüfusta 10 kişiden 9’unun tasarrufu bulunmadığını ortaya koydu. Bir yıl öncesinin aynı dönemine göre tasarruf sahiplerinin tercihlerinde yastık altı tasarruflarda düşüş, TL vadeli mevduatı tercih etme oranında ise artış olduğu göze çarptı. ‘Gelir Yetersizliği’ tüketicinin tasarruf yapamamasının en yaygın gerekçesi olarak öne çıktı. Diğer yandan, çocuksuz bireylerin tasarruf sahipliğindeki azalma da dikkat çekti.

İlk tercih TL mevduat

Araştırmanın son çeyreğinde tüketicinin en fazla başvurduğu tasarruf yöntemi yüzde 30 oranıyla TL mevduat hesapları gelirken, finansal sistem dışında kalan yastık altı altın ve nakiti (TL ve döviz) tercih edenlerin payı ise azalarak yüzde 31’den yüzde 24’e geriledi ve ikinci sırada geldi. Yastık altı nakit tasarrufu tercih edenler son bir yılda yüzde 12’den yüzde 15’e çıkarken, altın ve değerli taş hesabını tercih edenler yüzde 14’ten yüzde 9’a geriledi. Hane halkının tasarruflarını değerlendirdiği araçlar içerisinde mevduat ürünlerinin (TL ve döviz vadeli ile vadesiz hesaplar) payı yüzde 48’e yükselerek 2013 ortasından bu yana en yüksek seviyeye geldi.

Öte yandan BES son çeyrekte geçen çeyrekle aynı kalarak yüzde 16’lık oranla tercih edildi. 2014 yılında BES’i tercih edenler 2013’e göre 1 puanlık artışla ortalamada yüzde 15 olarak gerçekleşti.

Gelir yetersizliği ve borç tasarrufa engel

Ankete katılanların yüzde 68’i yeterli gelire sahip olmadığı için tasarruf yapamadığını belirtirken yüzde 20’lik kesim tasarruf yapamama sebebi olarak sahip olunan borçlara işaret ediyor. 2014 başından bu yana gelir yetersizliğinden ötürü tasarruf edemeyenler 15 puan arttı ve son çeyrekte en yüksek payla gerçekleşti.

Araştırmaya katılanlar tasarruf yapmanın en öncelikli gerekçesini yüzde 55 oranla ‘geleceğe yatırım’ olarak açıklıyor. Araştırmanın ilk yapılmaya başlandığından bu yana çocuk sahipliğinin tasarruf oranını aşağı çekmesi dikkat çekiyor. Enflasyonun baskı altında kaldığı ortamda tasarrufların yüksek seyrettiği belirlenirken, işsizlik de tasarruf talebini sınırlıyor.