İş dünyasını yakından ilgilendiren teminat senedi kararı! Ciddi zarar ettiriyor
Teminat senetleriyle ilgili dikkat çeken karar. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; senette yazılı “teminattır” kelimesinin, neyin teminatı olduğuna ilişkin bir açıklama belirtilmedikçe, tek başına senedin teminat senedi olduğu anlamına gelmeyeceğine hükmetti. Avukat Cansen Erdoğan konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulunarak bilinmeyen detayları aktardı.
ALİCAN YILDIRIM / alican.yildirim@gazetevatan.com
Yargıtay, iş dünyasını yakından ilgilendiren bir karara imza attı. Buna göre; senette yazılı “teminattır” kelimesinin, neyin teminatı olduğuna ilişkin bir açıklama belirtilmedikçe, tek başına senedin teminat senedi olduğu anlamına gelmeyeceğine hükmetti. Avukat Cansen Erdoğan, konuyla ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulunarak bilinmesi gereken detayları aktardı.
GEÇERSİZ SAYILIYOR
Avukat Cansen Erdoğan, Yargıtay Genel Kurulu tarafından emsal senet kararı ile ilgili açıklamalarda bulunarak, "Son dönemlerin en çok konuşulan kararlarından bir tanesi bu Yargıtay Genel Kurulu'nun vermiş olduğu karar. Malum ticari hayatın en çok tartışılan konularından biri teminat senetleri. Nihayet Yargıtay Genel Kurulu; 'senet yazılı teminattır' kelimesinin neyin teminatı olduğuna ilişkin bir açıklama belirtilmedikçe tek başına bir teminat senedi olduğu anlamına gelmeyeceği şeklinde bir karara imza attı. Bunu şöyle anlatmak gerekiyor. Teminat senetleri günlük ticari hayatta çeşitli sebeplerle çok sık karşımıza çıkan hukuki belgelerdir. Dolayısıyla hayatın bir çok alanında düzenleme yeri olan belgelerden sayılıyor. Genelde Yargıtay'ın yerleşik ve süreklilik arz eden içtihatlarında belirtildiği üzere neyin teminatı olduğu senet üzerine açıklaması olmalı veya ayrı bir belge ile senedin, teminat senedi olduğu belirtilmelidir. Aksi durumda senedin; teminat senedi vasfı taşımadığı kabul edilir." ifadelerini kullandı.
SENET METNİNDE AÇIK AÇIK BELİRTİLMELİ
Cansen Erdoğan, yeni kararla ilgili bilinmeyen detaylardan bahsederek, "Genel uygulama aslında bir senedin teminat senedi olabilmesi için, ya senet metinde açık olarak hangi hususta verildiği belirtilmeli ya da ayrı bir sözleşme ile senedin üzerine atıf yapılarak bu senedin teminat senedi olduğu belirlenmesi sağlanmalıdır diyordu Yargıtay. Bu çıkan emsal kararda direkt senedin üstünde neyin teminatı olarak verildiğinin belirtilmesi şeklinde olmalıdır şeklinde belirtilmiş. Buradan da şu anlaşılıyor; senet kağıdının üzerinde teminattır yazılması yeterli değil. Senedin neyin teminatı olduğunun belirtilmesi şartı koşuluyor. Aksi şekilde değerlendirirsek; bunu aksi bir şekilde sözleşmeyle söz konusun teminat senedine atıf yapılarak senedin teminat senedi olduğunun belirtilmesini Yargıtay artık yeterli bulmuyor. Yani eskiden sadece 'teminattır' yazıp ispatın talep edilmesi halinde bu sözleşme ortaya çıkarılıyordu. Şimdi ise bu sözleşmenin hangi sözleşme ve hangi maddesi olduğun senedin üzerinde belirtilmesi şartı aranıyor. Yani senedin ön yüzüne 'şu sözleşmeye konu şu maddeye uyarınca hazırlamış' denilmelidir. Senedin arka yüzüne yani ciro edilen bölüme hangi konu için teminat senedinin hazırlandığı da özetlenmelidir. Örneğin şu anlaşma üzerine bu teminat sözleşmesi hazırlanmıştır. Sözleşme konusu tamamlandığında teminat hükümlülükleri geçersizdir ciro edilemez notu yazılmalıdır. Rakam yazılmayan boş senede atılan imzalar yasal değildir. Tarafların bilgisi halinde doldurulmalıdır. Bu alanın boş bırakıldığı senetlerde bunun teminat özelliği kaybolur." şeklinde konuştu.
BORÇ ÖDENMEZSE GENEL HACİZ YOLU İLE TAHSİLAT YAPILIYOR
Senetlerin ödenmemesi halinde genel haciz yolu ile tahsilat yapılacağına dikkat çeken Erdoğan, "Belirtmek gerekir ki teminat senetleri bir sözleşmeye konu olan işin ifasının gereği gibi yerine getirilmemesi halinde karşı tarafın zararını tazmin etmek amacıyla güvence amacı taşıyan bir belgedir. En çok iş sözleşmelerinde alım-satım, kiralama gibi işlemlerde bu teminat senedine ihtiyaç duyulmaktadır. Özellikle belirtmek gerekiyor ki, Türk Ticaret Kanunu'nda belirtilen kıymetli evraklardan değildir. Çünkü 'kıymetli evrakların' kayıtsız şartsız borç ikrarını içermesi gerektiği açıktır. Teminat senetlerinde borcun doğması için teminat şartının yerine getirilmemesi gerekmektedir. Teminat senetlerinde eğer borç ödenmezse genel haciz yolu ile tahsilat yapılıyor." dedi.
"CİDDİ MADDİ YÜK GETİREBİLİR"
Senet hazırlanırken nelere dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapan Cansen Erdoğan, "Senetlerin hangi hallerde mahkemede geçerlilik arz edeceği konusuna gelirsek. Senet veya bono bunlar Türk Ticaret Kanunu kapsamında kambiyo senedi olup kıymetli evraklardan sayılmaktadır. Dolayısıyla tahsil edilmeleri ayrı bir hukuki sürece tabidir. Senet günlük hayatta ticari işlerde hemen hemen her zaman karşımıza çıkan, bütün sözleşmelerde de karşımıza çıkan bir ödeme aracıdır. Senet ise Türkiye Ticaret Kanunu'nun 776. ile 779. maddelerinde düzenlenmiştir. Biz günlük hayatta senet olarak kullansak da hukuki anlamda bonodur. Senedin nasıl doldurulması gerektiği çok büyük önem arz ediyor. Çünkü sonucunda taraflar çok ciddi maddi yüklerle karşılaşabilirler. Senet doldururken düzenleyen kişilerin mutlaka imzası olmalıdır. Senette mutlaka bono, emre muharrer bono veya emre muharrer yazılı senet ifadeleri yer almalıdır. Senet hiçbir şarta bağlanmamalıdır. Senedin düzenlendiği tarih mutlaka yazılmalıdır." şeklinde konuştu.
"DÜZENLEME YERİ YAZILMALI"
Senetlerde dikkat edilmesi gereken yan unsurlardan da bahseden Erdoğan, "Senette lehtar olarak gözüken kimsenin adı ve soyadı yazılmalıdır. Bunlar senetteki zorunlu unsurlar. Bir de kanunun aradığı alternatif zorunlu unsurlar var. Yani bunlar senedin belirli unsurları olmasa da senette yer alan başka kayıtların bunları yerini almasının ön gördüğü haller. Alternatif zorunlu unsurlar deniliyor buna da. Bunlardan bir tanesi vade. Senede vade yazılıp yazılmaması. Vadenin yazılması senetteki esası şekil şartlarından biri değil. Çünkü vade yazılmamışsa şirket senedi görüldüğünde vadeli senet olduğu kabul edilmiştir. Yine senette düzenleme yerinin de gözükmesi gerekir ama düzenleme yeri senette gösterilmezse eğer düzenleyenin adının yanına yazılmış olan yer, düzenleme yeri olarak kabul edilir. Fakat bu kısımda da bir yer belirtilmemişse senet geçersiz sayılır." diye konuştu.
