'İran'dan gaz akışında kesintiler yaşanabilir'

Enerji Piyasaları ve Politikaları Enstitüsü (EPPEN) Başkanı Volkan Özdemir, Türkmenistan'ın İran'a gönderdiği doğalgazı kesmesinin İran'ın yaşadığı maddi sıkıntıların bir göstergesi olduğunu belirterek, "İran doğalgaz sektörü yıllardır yatırım, teknoloji ve mali kaynak eksikliği nedeniyle verimsiz işleyen bir sektör. Türkiye'ye sattığı miktardan daha büyük bir kaynak kesintisi olduğu için İran'da zorluklar olacaktır." dedi. Özdemir ayrıca, Türkiye'nin İran'dan yaptığı ithalatta da sıkıntılar yaşanabileceğini duyurdu.

Özdemir, Türkmenistan'ın doğalgaz şirketi Türkmengaz'ın, İran'a gönderdiği gazı kesmesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

İran'ın, Türkmen gazını daha çok ülkenin kuzeyinde kullandığını anlatan Özdemir, İran'da yıllık yaklaşık 180 milyar metreküp doğalgaz tüketildiğini ve bu miktarın 10 milyar metreküpünün Türkmenistan'dan geldiğini ifade etti.

İran'ın doğalgaz tüketim-üretim ve ithalat-ihracatını normal koşullarda "ucu ucuna dengelediğini" dile getiren Özdemir, şöyle konuştu:

"Bu durum, İran'daki doğalgazın verimsiz kullanımı ve yatırım eksikliği nedeniyle gerçekleşiyor. Gerçekleşen kesinti ister istemez ihracatı da etkiliyor. Hava koşulları da ciddi anlamda sıkıntılı olursa, İran'dan Türkiye'ye gaz akışında bazı kesintilerin meydana gelmesini bekleyebiliriz, ama ondan da önce bizim kazandığımız tahkim ve alacağımız 2 milyar dolar var. Ya aldığımız gazdan mahsup edilecek ya da doğrudan ödeyecekler. Henüz o konumda da değiller. Türkmenistan'ın gerekçesi de ilginç. 'İran'a gazı kestik çünkü para ödenmiyor.' diyorlar. Bu da ciddi anlamda sorunun doğalgazla ilgili olmadığını, ancak İran açısından maddi bir sorun olduğunu gösteriyor."

Önemli bir doğalgaz ithalatçısı olan İran'ın tüketiminin de Türkiye'den dört kat fazla olduğuna işaret eden Özdemir, "İran, Türkiye'ye yılda yaklaşık 8 milyar metreküp gaz ihraç ediyor, ama öbür taraftan daha fazla miktarı Türkmenistan'dan alıyor. İran doğalgaz sektörü yıllardır yatırım, teknoloji ve mali kaynak eksikliği nedeniyle verimsiz işleyen bir sektör. Türkiye'ye sattığı miktardan daha büyük bir kaynak kesintisi olduğu için İran'da zorluklar olacaktır. Bu da ister istemez İran'ın doğalgaz dengesine olumsuz yansıyacaktır." dedi.

'İran'da hava soğuyunca etki büyüyebilir'

Angora Gaz Genel Müdürü Gökhan Yardım da mevsim şartları nedeniyle doğalgaz tedarikinde önemli bir sorun yaşandığını söyledi.

Kış ayları göz önüne alındığında Türkmenistan'dan gelen gazın İran için son derece önemli olduğuna dikkati çeken Yardım, "İran, aynı zamanda Ermenistan'a da gaz veriyor. Orası da sıkıntıya girebilir. İran'ın bize de borcu var tahkimden dolayı. Onu da veremiyor. İran doğalgaz borçlarını ödemekte sıkıntı yaşıyor. Bunu böyle görmek lazım. İran'da hava soğuyunca bu etki daha da büyüyebilir." diye konuştu.

İran, Türkmenistan'dan aldığı gazı daha çok ülkenin kuzeyinde bulunan Tebriz bölgesindeki sanayi ve konutlar için kullanıyor. Ülkede kış döneminde Güney Pars sahasından üretilen gaz, Tahran'daki konutlarda tüketilince ülkenin kuzeyine ulaşamıyor. İran da Türkmenistan'dan ithal ettiği gazı kuzey bölgelere ulaştırarak arz sıkıntısını çözmeyi hedefliyor. İran'ın bu alımdan dolayı Türkmenistan'a 1,8 milyar dolarlık gaz borcu bulunduğu öne sürülüyor.

İran: Taahhütler yerine getiriliyor

İran tarafı ise gaz akışında bir sorun olmayacağını; taahhütlerin yerine getirildiğini ve halkın yapacağı tasarrufla bu durumun aşılacağını savunuyor.