Türkiye yılın ilk çeyreğinde yüzde 7.4’le tahminlerin üzerinde büyüme performansına imza attı. Türkiye gösterdiği bu performansla 35 ülkeli OECD’nin en hızlısı olurken, G20 arasında da yüzde 7.7 büyüyen Hindistan’dan sonra ikinci sırayı aldı. Avrupa Birliği (AB) ülkelerine fark attı. Ekonomistler ilk çeyrekte büyümenin yüzde 6.9 çıkmasını bekliyordu.
TÜİK’in açıkladığı verilere göre, Türkiye ekonomisi 2016’da başarısız darbe girişiminin olduğu 3’üncü çeyrekteki gerilemesinin ardından 6 çeyrek üst üste büyümeyi başardı. Yılın ilk çeyreğinde GSYH, cari fiyatlarla yüzde 21.9 artarak 792 milyar 691 milyon lira olarak gerçekleşti.
Makine yatırımı canlandı
İlk çeyrek büyümesine en büyük katkı 6.7 puan ile özel tüketimden geldi. Hanehalkı nihai tüketim harcamaları yüzde 11, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 3.4 artış gösterdi. Yatırımların pozitif, net ihracatın negatif katkısı dikkat çekici boyuta ulaştı. Büyümeyi toplam yatırımlar 2.8 puan, kamu tüketimi 0.5 puan yukarı çekti.
Makine teçhisat yatırımlarının bu dönemde yüzde 7 artması katkı sağladı. Net ihracat 3.6 puan ile büyümeyi aşağı çeken en önemli unsur oldu. Ekonomistler büyümeyi destekleyen en önemli faktörün canlı iç tüketim, sınırlayan en büyük faktörün ithalat olmaya devam ettiğine dikkat çekti.
Türkiye, hükümetin ekonomiyi canlandırmak adına attığı istihdam ve Kredi Garanti Fonu (KGF) başta olmak üzerine teşviklerin etkisiyle iç tüketim ağırlıklı olarak 2017’de yüzde 7.4 ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Orta Vadeli Program’da (OVP) büyüme hedefleri 2018, 2019 ve 2020 yılı için yüzde 5.5 seviyesinde bulunuyor.
Sanayi-inşaat hızlandı
Gayrisafi yurt içi hasılayı oluşturan alt kalemlere bakıldığında birinci çeyrekte zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 4.6, sanayi sektörü yüzde 8.8, inşaat sektörü yüzde 6.9 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri yüzde 10 artış gösterdi.
Türkiye, bu yılın ilk çeyreğinde yakaladığı büyüme oranıyla Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin tamamını geride bırakırken, OECD’de de zirveyi bırakmadı. AB üyesi 28 ülkenin bu dönemdeki büyüme ortalaması yüzde 2.4, OECD ülkelerinin yüzde 2.6 olarak gerçekleşti. Türkiye yüzde 7.4 ile bu rakamları 3’e katladı. Avrupa’da yılın ilk çeyreğinde en fazla büyüme kaydeden ülke Letonya oldu. Letonya söz konusu dönemde yüzde 5.1 büyüme başarısı yakaladı. Bu ülkeyi yüzde 5 ile Polonya ve Slovenya, yüzde 4.7 ile Macaristan izledi. Yılın ilk çeyreğinde Avrupa’nın önde gelen ekonomilerinden Hollanda yüzde 3, Almanya yüzde 2.3, Fransa yüzde 2.2, İngiltere yüzde 1.2 büyüdü. Dünyanın en güçlü ekonomisi ABD de ilk çeyrekte yüzde 2.8 büyüme gösterdi.
Sıkılaştırma yavaşlatacak
Halk Yatırım Başekonomisti Banu Kıvcı Tokalı, “Gerek içerde parasal sıkılaşma gerekse de küresel koşulların geçmiş döneme göre daha az destekleyici olmasının etkisiyle ikinci çeyrekten itibaren büyüme hızında yavaşlama göreceğiz” dedi. Tokalı, şu noktaların altını çizdi: “Nisan’da başlayan ve Mayıs’tan itibaren belirginleşen parasal sıkılaşma adımlarının reel ekonomi üzerindeki yavaşlatıcı etkisinin boyutu 2018 ve 2019 büyüme oranları üzerinde belirleyici olacak. Bu etkiye bağlı olarak, 2018 ve 2019 için sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 4.5 seviyelerinde oluşturduğumuz büyüme tahminlerimizde aşağı yönlü riskler bulunuyor.”
7 yıldızlı performans
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, “2017’den sonra 2018’in ilk çeyreğinde de yüzde 7’nin üzerinde gerçekleşen büyüme ülkemize moral verdi. Dünya ortalamasının 2 katına ulaşan 7 yıldızlı büyüme performansımızla, olumsuz beklentileri ve tahminleri boşa çıkartmaya devam ettik” dedi. Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti: “Türk iş dünyası tüm tezviratlara kulağını tıkayarak, ileriye bakıyor. Herkes üretici, tüccar ve sanayicilerimizle gurur duymalı.”
Çarklar hızlı dönüyor
Maliye Bakanı Naci Ağbal, “Küresel çapta öne çıkan güçlü bir büyüme performansı ortaya koyan Türkiye ekonomisi, yakaladığı ivmelenmeyi sürdürerek 2018’e de hızlı bir giriş yaptı” diye konuştu. Ağbal, büyüme verilerini şöyle değerlendirdi: “Ekonominin sürükleyicisi olan iç talep ilk çeyrekte güçlü seyrini sürdürmüş ve özel tüketim harcamaları yüzde 11 arttı. Kamu harcamaları yüzde 3.4 artarak ekonomik büyümeye sınırlı ancak pozitif katkı vermeye devam etti. Yatırım, istihdam ve ihracata yönelik verdiğimiz desteklerle birlikte üretim ve yatırım tarafında çarklar hızla dönmeye devam ediyor. Özellikle makine-teçhizat yatırımlarında geçtiğimiz yılın ikinci yarısından itibaren görülen güçlü artış ekonomimizin üretken yapısı için çok olumlu bir gelişme.”
