Hemen tapuya başvurun! Site ve apartmanda oturan yüz binleri kapsıyor
Sitelerdeki aidatlar kiralarla yarışır hale gelirken, apartmanların pek çok gideri bu aidatlar ile ödeniyor. Özellikle yüksek binalardaki asansör bakım maliyeti önemli gider kalemini oluşturuyor. Ancak giriş katta oturanlar asansör kullanmadıkları için asansör giderlerini ödemek istemiyor. Peki böyle bir hakları var mı? İşte konunun detayları...
Kiralarla yarışan aidatların içindeki asansör giderlerinin payı son derece yüksek. Site ve apartmanlardaki asansörlerin her yıl artan tamir, bakım ve yenileme giderleri giriş katta oturanları isyan ettiriyor. Bu kat malikleri, “Asansörü biz hiç kullanmıyoruz. Niye 50. katta oturanlar gibi asansör parası ödüyoruz?” diye soruyorlar. Asansör giderlerinden kurtulmanın formülünü arıyorlar. Kata göre asansör gideri ödemek mümkün müdür? Giriş katta oturup asansör parası ödememenin bir yolu var mıdır? Yönetim planında zemin katta oturanla, 50. katta oturanın ödeyeceği asansör parası bedelini farklı düzenlemek mümkün mü? Yönetim planını (YP) bu şekilde siteye özgü düzenlemek, site maliklerinin tümünün sonradan 4/5 oyçoğunluğu ile YP’yi hakkaniyete uygun adil şekilde değiştirmek mümkün mü? İstanbul Barosu avukatlarından Mustafa Şeref Kısacık, Hürriyet'ten Oya Armutçu'nun sorularını yanıtladı.
'KOPYALAYARAK TAPUYA VERİYORLAR'
Bir siteden daire alırken mutlaka yönetim planına bakılması gerektiğine vurgu yapan Kısacık, "Site yaşamında uyulması gereken kurallar ve o sitenin nasıl yönetileceği YP’de yazar. Yönetici kaç kişidir, kimler yönetici olur, yönetici ücret alır mı? Aidat paylaşımı nasıl olur? Ortak alan, yer ve tesisler nasıl kullanılır? Evcil hayvan beslenir mi, gibi ortak yaşamı ilgilendiren tüm hususlar YP’de yazar. Dolayısıyla, bir sitenin YP’si o siteye özgü hazırlanır, kırtasiyeden alınmaz, internetten indirilmez. Uygulamada maalesef buna dikkat edilmiyor. İnşaatı yapan arsa sahipleri, inşaatı yapan yükleniciler çoğunlukla o siteye uyup uymayacağına dikkat etmeden başka bir sitenin YP’sini aynen kopyalayarak site yönetim planı diye tapuya veriyorlar." diye konuştu.
SYP'NİN SİTEYE ÖZGÜ HAZIRLANMASI GEREKİYOR
Kat Mülkiyeti Kanunu'na atıfta bulunan Şeref Kısacık, "Çoğu zaman o sitenin daha iyi, daha ekonomik yönetilmesini sağlaması gereken SYP, aksine sorunların nedeni oluyor. Site iyi yönetilmeyince komşular arası ilişkiler bozuluyor, aidatlar fahiş artıyor, sitede yaşam kalitesi, hatta sitedeki evlerin değeri ve kira değerleri bile düşüyor. Asansör giderlerinin paylaşımına gelirsek, eğer SYP’de farklı bir ortak gider paylaşım şekli belirlenmediyse; Kat Mülkiyeti Kanunu’nun (KMK) 20. maddesindeki düzenlemeye göre paylaşım yapılacak. Bu maddedeki düzenlemeye göre de asansörle ilgili her türlü gider arsa payına göre ödenecek. O nedenle daha baştan SYP’lerin o siteye özgü hazırlanması gerektiğini belirtiyoruz." ifadelerini kullandı.
'İKİ KATI FAZLA ÖDER'
Peki 50. katta oturanla zemin katta oturan aynı şekilde mi aidat öder? Mustafa Şeref Kısacık konu ile ilgili şunları söyledi;
Aasansör giderinin fazla olduğu yüksek binalarda hangi kattakilerin asansör giderine hangi oranda katılacağı açıkça SPY’ye yazılmalı. Aksi halde asansöre hiç binmeyen de her gün sıklıkla kullanan 50. kattaki kişi de asansör bakım, onarım, yenileme giderlerini KMK’ya göre arsa payına göre öder. Giriş kattaki 4 artı 1 büyük dairede oturan malik, hiç kullanmadığı ya da çok az kullandığı asansörün giderini 50. kattaki 2 artı 1 daireden (arsa payı daha büyük olduğundan) çok daha fazla, neredeyse iki katı olarak öder.
YP’de değişiklik yapılabilmesi için kat maliklerinin 4/5’inin oyu gerekir. Sitede temsilciler kurulu varsa temsilcilerin temsil ettikleri bağımsız bölümlerin 4/5’inin oyu gerekir. Burada dikkat edilecek konu, toplantıya gelenlerin 4/5’inin oyu değil, tüm kat maliklerinin 4/5 oyu gerektiğidir. Okurun sitesi 120 bağımsız bölümlü olduğuna göre bu sitede YP’nin değişmesi için 96 malikin oyuna ihtiyaç var. Bunu sağlamak ise çok kolay değil. Bazı malikler duyarsız olduğu için Genel Kurul’a katılmaz. Bazıları da mevcut YP hakkaniyete aykırı olsa bile menfaatlerine uygun olduğundan değişmesi yönünde oy vermez.
Peki dava açılması durumunda nasıl bir sonuç çıkar? Davanın sonuçlanmasının güç olduğuna vurgu yapan Avukat Kısacık, "Siz daireyi satın alırken site YP tapuda vardı. Dolayısıyla bu site YP’si ile bağlısınız. ‘Zemin katta oturuyorum. Niye ben bakım, onarım, yenileme için bu asansörlere para ödüyorum? 30 yıllık bakım, onarım giderini de geri verin’ diye bir dava açmak olası değil. Çünkü siz aldığınızda site YP de bu şekildeydi, bina da. Örneğin asansörsüz bir binaya sonradan asansör imal edilseydi; davadan sonuç alma ihtimaliniz daha fazlaydı. Ancak, paylaşım şeklinin adil olmadığı iddiasıyla dava açabilirsiniz. Yargının işyükü, davaların uzun sürmesi, bilirkişi giderleri ile yargılama masrafları yüzünden dava açmak zor. Diğer 119 kat malikinin de davalı olarak gösterilmesi zorunluluğu var. Çünkü maliklerin tümünün adresinin bulunup tebligat yapılması da gerekecek. Bu da hem maliyeti artıracak hem süreyi uzatacak. Bu yüzden en baştan site ve apartmandan daireyi alırken, YP’yi ve giderlerin aidatlardan nasıl karşılandığını inceleyerek, ihtiyacınıza ve bütçenize göre ev seçmenizde fayda var." diyerek sözlerini şöyle sürdürdü;
TAPUDAN ALABİLİRSİNİZ
Kat irtifakı veya kat mülkiyeti kurulurken YP tapuya verilir. YP’nin bir örneği tapuda bulunur. Kişi tapuya başvurarak Site YP’nin bir örneğini almalı. SYP’yi aldıktan sonra gider paylaşımı ve asansör giderlerinin nasıl düzenlendiğine bakarak yol haritasını ona göre çizmeli.”
