Krizde yeni güvenli limanlar arayan yatırımcı, sanata yöneldi. Türkiye’de son 10 yılda 20 kat büyüyen sanat eserleri piyasası bu yıl 300 milyon dolarlık büyüklüğe ulaşacak.
Kriz dönemlerinin gözde yatırım aracı olan ve güvenli liman olarak görünen altın, son dönemdeki sert değer kaybı nedeniyle gözden düştü. Alternatif yatırım araçları arasında özellikle sanat sadece dünyada değil Türkiye’de de oldukça popüler hale geldi.
Global ekonomide yavaşlayan büyüme ve belirsizlik dünya sanat piyasasını etkilemesine rağmen Türkiye’de sanat eserleri piyasası hız kesmedi. Son 10 yılda 20 kat büyüyen sanat piyasasının 2013 yılında 300 milyon dolarlık hacme ulaşması tahmin ediliyor.
Avrupa Güzel Sanatlar Vakfı (TEFAF) sanat piyasası raporundan derlenen bilgilere göre, geçen yıl küresel satışlar küresel ekonomideki yavaşlamayla birlikte yüzde 7 düşerek 43 milyar euroya geriledi.
ABD hareketlendi
Sanat piyasasındaki düşüşün temel faktörü Çin piyasasında yaşanan gerilemeydi, büyümenin ana motoru olan Çin’de 2012’de açık artırma satışları bir önceki yıla göre yüzde 30 düştü. Çin’deki düşüş, ABD’de satış rakamlarının yüzde 5 artışla 14.2 milyar euroya yükselmesiyle dengelendi.
Ekonomik ve politik istikrarsızlıklar güvenli birinci sınıf hisse senetleri ve güvenli varlıklara yönelimle birçok varlık piyasasında dalgalanmaya sebep olduğu gibi, aynı tablo sanat piyasası için de meydana geldi. 2012 yılında özel perakende satışları ve tacirlerin satışları yüzde 4’lük düşüşle 22.2 milyar euroya geriledi. 2012’de küresel sanat piyasasındaki iş hacmi de yüzde 4’ün altında düşüş göstererek 35.5 milyar euroya indi.
36 aya kadar vade seçeneği var
SanaT piyasasında görülen hızlı büyümeye bankalar da kayıtsız kalamadı ve sanat eserleri danışmanlığından eserlerin satın alınmasına kadar birçok ürün çıkardı.
2007 yılında Türkiye’de ilk olarak sanat danışmanlığı hizmetini başlatan Yapı Kredi Özel Bankacılık Pazarlama Direktörü İmre Tüylü, “Yapı Kredi Private Banking olarak müşterilerimize bir yandan da Sanat Eserleri Kredimiz ile arzu ettikleri sanat eserini alabilmeleri için finansman olanakları sağlıyoruz. Üstelik bu kredimizin en önemli ayrıcalığı, alınan sanat eserinin de teminat olarak gösterilebilmesi” dedi.
Tüylü, sanat eserleri kredisinde 36 aya kadar vade seçeneğinin mevcut olduğunu sözlerine ekledi.
REKOR MAVİ SENFONİ’DE
Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker, Türkiye’nin önde gelen sanat koleksiyonerlerinden biri olarak tanınıyor. Ülker, son olarak merhum ressam Burhan Doğançay’ın ‘Mavi Senfoni’ tablosuna 2.2 milyon lira ödeyerek, rekora imza attı. Dünyaya bakıldığı zaman Norveçli ressam Edvard Munch’un “Çığlık” adlı tablosu geçen yıl New York’ta 119.9 milyon dolara satılarak, tüm zamanların en pahalı sanat eseri unvanını aldı. Çığlık, Mona Lisa’dan sonra dünyada en çok bilinen tablo olarak kabul ediliyor.
Koleksiyoner sayısında patlama
Buna rağmen altın çağı 2000 yılında başlayan Türkiye’deki sanat piyasasının büyümesi tüm hızıyla da devam etti. Galerilerin ve müzayedelerin belli başlı takipçilerinin etrafında dönen piyasada 2000’li yılların başlarında, farklı bir alıcı profili olarak beyaz yakalıların sayısı arttı. Sanata sahip olmanın yaşattığı hazzı ve prestiji yeni keşfeden hatırı sayılır miktarda kişi de galeri ve müzayede salonlarında boy gösterdi.
Türkiye’ye gelen dünyaca ünlü sergiler hem yerli sanatseverler hem de yabancı koleksiyoner ve galerilerin akınına uğradı.
Özel bir müzayede bilgi bankasının verilerine göre 2011’de düzenlenen müzayedelerde yaklaşık 80 milyon dolarlık satış gerçekleşti.
Talepteki patlama, anında fiyatlarda da etkisini gösterdi. Türkiye’de sanat piyasası 10 yılda 20 kat büyüdü. 2001’de 5 milyon dolar olan sanat piyasası hacmi, 2010’da 105 milyon dolara çıktı. 2013’te Türk sanat piyasası büyüklüğünün 300 milyon dolara yaklaşacağı tahmin ediliyor.
Haberin Devamı
