Yaz aylarında dolar 7 TL’nin üzerindeyken yapılan fahiş zamlar, kur 5.10 TL’ye kadar düşmesine rağmen geri alınmadı. Üstelik sadece fiyatlar artırılmadı bir de gramajların eksiltilmesiyle gizli zamlar da yapıldı. İşte fiyat cephesinde tüketiciyi olumsuz etkileyecek bu gelişmeler Ticaret Bakanlığı’nı da hareket geçirdi. Yaz aylarından bu yana yaklaşık 90 bin ürünü denetleyen bakanlık 6 bin 500 üründe haksız rekabet unsuru tespit ederken 1825 ürünün de gramajıyla oynandığını belirledi. Bu çarpıcı rakamları bir basın toplantısı düzenleyerek ekonomi basınıyla bir araya gelen Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan bizzat açıkladı. Bakanlık olarak güvensiz ürün bilgi sitesi (GÜBİS) kurduklarını hatırlatan Bakan Pekcan “Şimdi hangi ürün güvenli, hangi ürün güvensiz bizim web sitemizden onu görebiliyorsunuz. Fiyat artışları ile mobil uygulama başlattık biliyorsunuz. Telefonda ALO 175 de var ALO 171 de var. Yaklaşık 63 bin şikayet geldi, 57 bin kişi bu mobil uygulamayı indirmiş, oradan da 7 bin 834 kişi ürün şikayetinde bulunmuş. Ürünün fotoğrafını çekip gönderdiği zaman hem İl Ticaret Müdürlüğü’ne gidiyor hem de genel merkeze gidiyor. Anında İl Ticaret Müdürlüğü devreye giriyor. Bununla ilgili işlem yapıyor ve bu ürünle ilgili ne yaptık diye size geri dönüş yapıyor. Şimdi ne yapıyor, gidiyor hangi ürün, hangi market tespit ediyor” diye konuştu.
YAPTIRIM YETKİSİ YOK!
Hürriyet'ten Sefer Levent'in haberine göre, bakanlık tüketiciyi yanıltan, haksız rekabet veya fiyat artışı olan ürünleri tespit etmiş etmesine de iş bunları yapanlara yaptırıma gelince ortada bir sorun olduğu görülmüş. Ticaret Bakanlığı’nın herhangi bir yaptırım ya da ceza yetkisi olmadığı ortaya çıkınca imdada Reklam Kurulu yetişmiş. Bakan Pekcan, “Biz bu denetimlere başlamadan önce serbest piyasa ekonomisi prensiplerinden yola çıktığımız için ne yapabiliriz diye baktığımız zaman bizim hiçbir yaptırıcılığımız yoktu işin aslında. Yani böyle bir denetim yapmak ve ceza kesme gibi bir gücümüz yoktu. Ne yapabiliriz diye araştırın şu kanunu, mevzuatı dedik. Araştırdık soruşturduk. Bir tek Reklam Kurulu’nda yanıltıcı reklamlarla ilgi ceza verebiliyorduk. Biz oraya bir paragraf ekledik. Mevzuat da Cumhurbaşkanı’nın onayından çıktığı gibi de biz denetimlere başladık. Buna göre de Reklam Kurulu’na göre ceza kesebilmemiz için tespit ettiğimiz ürünlerin; tabi bunu biz de tespit edebiliyoruz, vatandaş da tespit edebiliyor” diye konuştu.
ÖNCE SAVUNMA İSTENDİ
Ancak savunma isteyerek komite kararıyla ceza kesebildiklerini belirten Pekcan, “Kesebildiğimiz ceza da 70 bin lira. 70 bin lira ürün başına. Ama bunu yaptığı zaman bizim bunu 10 katına çıkarma yetkimiz var ama bu da sadece Reklam Kurulu’nda. Serbest piyasaya müdahale ediyor musunuz diye soran da var. Biz o dengeyi kurmaya çalışıyoruz. Hele zabıtalar girdiği zaman; bir de onların sokakta seyyar satıcılara yaptıkları muamele basına düştü yurtdışında. Çok da kötü bir algı oldu. Biz zabıtaları da alıp eğitiyoruz; nasıl hareket etmeleri gerektiği yönünde belediyelerle, valiliklerle işbirliği yapıyoruz” dedi.
ZAİYAT YÜZDE 30
MALIN üretim bölgesinden tüketim yerine giderken yüzde 30 zayiata uğradığına işaret eden Pekcan, bu konuya çözüm için ambalajlama standartları ve soğuk zincir mecburiyeti getirdiklerini anlattı. Üretici bölgeleri ve nakliyede bununla ilgili bütün çalışmaların hazır olduğunu belirten Pekcan, “Bir üreticiyle soğuk zinciri çalıştık. Ciddi oranda bir zayiat farkı var. Bu sistemle ürünün daha hızlı teslimatı olacak. Bire bir üretici birliklerinden tüketiciye ulaşmış olacak. Böylece yüzde 30’luk zayiat önlenirse fiyatlar da yüzde 30 azalır” dedi.
HAL YASASI HAZIR
TİCARET Bakanı Ruhsar Pekcan, son günlerde vatandaşın bir numaralı gündem maddesi olan market, pazar ve hallerdeki yüksek fiyatlara çözüm getirecek yasal düzenlemenin çalışmalarının tamamlandığını açıkladı.
Hal Yasası’yla ilgili bütün paydaşlardan görüş alarak bir çalışma hazırladıklarını anlatan Pekcan, “Türkiye genelinde 30 yerde üretici bölgesi ve tüketici bölgesi halleri kurulacak. Üretici bölgesi halleri üreticiye yakın yerlerde olacak. Oralarda toplama, ayıklama, tasnifleme, ambalajlama yapılacak. Sonra ürünler tüketici bölgesi hallerine getirilecek” dedi. Üretici birliklerini güçlendirmek istediklerini, Hallerde üretici birliklerine yüzde 30 yer vereceklerini anlatan Pekcan, “Bir üretici 100 liraya kiralıyorsa dükkanı, birlikler 25 liraya kiralayacak. Komisyoncular isterlerse üretici birliklerinde yer alsınlar, isterlerse tüccar olsunlar. Karı da zararı da tüccarda olsun” diye konuştu.
İHRACAT HESABI YENİLENİYOR
İHRACAT rakamlarının dünyada özel ve genel ticaret sistemi diye iki şekilde açıklandığını dile getiren Pekcan, şöyle konuştu: “Biz bugüne kadar özel ticaret sistemini uyguladık. Bu sistemde serbest bölgeler ve antrepolar dahil edilmiyor. Ama genel ticaret sistemine geçilse bu rakamlar da görünecek. TÜİK ile konuştuk. Onlar genel ticaret sistemi rakamlarını 2013’ten itibaren tutmuşlar. Daha önceki rakamlar olmadığı için istatistiksel açıdan genel ticaret sistemine geçmeyi pek uygun görmediler. Biz bir çalışma başlattık. Bundan böyle hem özel ticaret sistemini, hem de genel ticaret sistemini göreceğiz.”
KOMİSYONCULAR KAYIT ALTINA
HAL yasasıyla komisyoncuların ortadan kaldırılacağına dair bir algı oluştuğunu söyleyen Pekcan, “3 bin 700 tane komisyoncu var. Biz onları sistemin dışına itme niyetinde değiliz, daha çok sistemin içine alıp, herkesi kayıt altına almak istiyoruz. Hal rüsumunu kaldıracağız. Profesyonel yönetici getireceğiz. Hal’de beyaz et de, kırmızı et de, su ürünleri de, sebze-meyve de, çiçek de satılsın. İki tane pilot projeyle başlayacağız” diye konuştu.
