Gıda, kira ve benzine zam enflasyon canavarını uyandırdı

Enflasyonda Ağustos'ta başlayan yükseliş trendi, gıda, konut ve eğitim alanlarda yaşanan mevsimlik fiyat yükselişleri ve akaryakıt fiyatlarındaki arüşın etkisiyle Eylül'de de devam etti. TÜFE dokuz ay aradan sonra ilk kez yüzde l'in üzerinde arttı. Tüketici fiyatlarının (TÜFE) yüzde 1.02, üretici fiyatlarının (ÜFE) yüzde 0.79 oranında arttığı Eylül sonunda yıllık enflasyon TÜFE'de yüzde 7.99'a, ÜFE'de ise yüzde 4.38'e yükseldi.

Kasım'dan sonra ilk defa % 1'in üzerinde

Devlet İstatistik Enstitüsü'nün (DİE) tüketici fiyatları endeksi Eylül'de yüzde 1.02 oranında artış kaydetti. Böylece TÜFE geçen yılın Kasım ayından sonra ilk kez yüzde l'in üzerinde bir değere ulaşti. TÜFE'de geçen yıl yüzde 4.85 olan ilk dokuz aylık artış yüzde 3.93'te kaldı. TÜFE'deki son bir yıllık artiş ise yüzde 7.99 olarak gerçekleşti. Yıllık TÜFE artışı bu yıl Temmuz'da yüzde 7.82'ye kadar inmiş ancak Ağustos'ta yüzde 7.91'e yükselmişti. Yıllık TÜFE artışı geçen yıl Ağustos sonunda ise (1994=100 bazlı endekse göre) yüzde 9 düzeyinde bulunuyordu. 12 aylık ortalamalara göre TÜFE'deki artiş ise yüzde 8.63 olarak hesaplandı.

ÜFE'de 12 aylık artış % 9.54'ü buldu

Üretici fiyatları endeksi ise Eylül'de yüzde 0.78 oranında arttı ve yılın ilk dokuz aylık dönemindeki artiş oranı yüzde 2.98 olarak gerçekleşti. 1994=100 bazlı eski endekse göre geçen yıl Eylül'de TEFE yüzde 1.85 artmış ve ilk dokuz aylık artış ise yüzde 9.31 olarak gerçekleşmişti. ÜFE'deki yıllık artiş ise Eylül sonu itibarıyla yüzde 4.38 olarak gerçekleşti. Söz konusu oran bu yıl Ağustos sonunda yüzde 4.32 olarak hesaplanmışta. ÜFE'deki 12 aylık ortalamalara göre artiş yüzde 9.54 oldu.

Mevsimlik etkilerden arındırılınca %0.68

DİE'nin mevsimlik ürünleri hariç tutarak oluşturduğu özel kapsamlı TÜFE Eylül'de yüzde 0.68 oranında artiş kaydetti. Buna göre Eylül enflasyonunun 0.34 puanlık kısmı mevsimlik ürünlerden kaynaklandı. İşlenmiş gıda ürünleri hariç tutularak oluşturulan özel TÜFE ise yüzde 0.82 oranında artiş gösterdi. Enerji hariç TÜFE ise yine yüzde 0.82 arttı. Mevsimlik ürünler ve işlenmiş gıda ürünleri hariç TÜFE'deki artiş yüzde 0.52'ye kadar inerken, söz konusu özel kapsamlı TÜFE'den sigara ve alkollü içkiler hariç tutulduğunda ise artiş yüzde 0.89'a yükseldi.

Gıda ve içkideki % 1.34'lük artış tetikledi

TÜFE'deki yüzde 1.02'lik artışta, gıda ve alkolsüz içki fiyatlarında yaşanan yüzde 1.34 oranındaki yükseliş önemli ölçüde belirleyici oldu. TÜFE içerisinde yüzde 29.42 ile en büyük ağırlığa sahip olan gıda fiyatlarındaki bu artiş genel enflasyon oranına 0.39 puanlık bir katkı yaptı. Bu artışa rağmen gıda fiyatları geçen yılın Aralık ayındaki düzeyinin yüzde 0.37 gerisinde kaldı. Gıdadaki son bir yıllık fiyat artışı ise yüzde 4.38 olarak gerçekleşti.

Eğitim ve benzeri için eğlencemizden kestik

Eylül'de alkollü içki ve sigara fiyatları değişmezken, giyim ve ayakkabı fiyatlarında yüzde 1.15, sağlık harcamalarında yüzde 0.18, akaryakıt fiyatlarındaki değişime bağlı olarak ulaştırma harcamalarında yüzde 1.76, haberleşme harcamalarında yüzde 0.54, eğitim harcamalarında ise yüzde 2.51 artiş oldu. Eğlence ve kültür harcamaları yüzde 2.73 düşerken, lokonta ve otel harcamalarında yüzde 1.63, çeşitli mal ve hizmetlerle ilgili harcamalarda ise yüzde 1.64 oranında artiş gözlendi.

Kabak %35 zamla Eylül'ün şampiyonu

Eylül ayının zam şampiyonu yüzde 35 artışla kabak oldu. Kabağı yüzde 34.6'lık artışla yumurta, yüzde 28.5'le patlıcan izledi. Daha sonra yüzde 26.5'lik artışla taze fasulye, yüzde 15.94'le spor karşılaşmalarına giriş ücreti, yüzde 14.14'le domates, yüzde 13.59'la okul kitapları ve dergileri geldi. TÜFE bazında en hızlı fiyat düşüşü ise yüzde 22.82'yle yurtiçi turlarda yaşandı. Üretici fiyatları endeksi bazında ise en hızlı artış yüzde 52.87'yle bayan mont ve kabanda gözlendi. Kuru incirin fiyatı yüzde 29.09, sofra ve cam eşyaların fiyatı yüzde 18.02 arttı. Kitapçıklar ve broşürlerde yüzde 20.48, elektrikte yüzde 19.81 fiyat düşüşü yaşandı.

Ankara'da enflasyon çift haneye geri döndü
DİE, Eylül ayında Tüketici Fiyatları Endeksi'nin (TÜFE) İstanbul'da yüzde 0.95, izmir'de yüzde 1.35, Ankara'da ise yüzde 0.76 oranında arttığını bildirdi. DiE'nin açıkladığı istatistiki bölgeler verilerine göre, Eylül'de 26 istatistiki bölgenin tamamında fiyat artışı yaşandı. TÜFE bazında en fazla fiyat artışı yüzde 1.70 ile Tekirdağ, Edirne, Kırklareli bölgesi ve Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli bölgesinde olurken, en az fiyat artışının yaşandığı bölge yüzde 0.20 ile Konya, Karaman bölgesi oldu. Yıllık bazda TÜFE artışı yüzde 7.99 olarak belirlenirken, bölge bazında en yüksek artış yüzde 10.76 ile Ankara'da görüldü. Yıllık bazda en az fiyat artışının yaşandığı bölge yüzde 4.78 ile Gaziantep, Adıyaman, Kilis bölgesi oldu.

Ulaştırma harcaması 9 ayda %11.68 arttı

Yılın ilk dokuz ayında TÜFE kapsamındaki harcama grupları içerisinde en yüksek fiyat artışı yüzde 21.86 ile sigara ve alkollü içkilerde yaşandı. Onu yüzde 11.68'le ulaştırma, yüzde 11.54'le lokanta ve otel harcamaları, yüzde 7.59'la da eğlence ve kültür harcamaları izledi. Eylül'de alt sektörler itibarıyla en yüksek fiyat artışı yüksek ham petrol fiyatlarına bağlı olarak yüzde 7.39'la kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünlerinde gerçekleşti. Yüksek fiyat artışında ikinci alt sektör ise yüzde 4.01 ile giyim eşyası imalatı oldu. Giyim eşyasında yaşanan fiyat artışlarında da yeni sezon ürünlerinin etkisi bulunuyor.