Gazda İran krizi kapıda!

ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlara ilişkin muafiyet kararının 3 Aralık’ta dolacağını söyleyen Enerji Bakanı Yıldız, “Yeni yaptırımların doğalgazı da içine alabilecek şekilde genişletilmesi gündemdeyken bize çözüm önerilerinin sunulması lazım” dedi.

ABD’nin Türkiye’ye İran yaptırımlarına yönelik tanıdığı 6 aylık muafiyet kararının süresi 3 Aralık’ta doluyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Yeni yaptırımların gerek ham petrolde. Doğalgazı da içine alabilecek şekilde genişletilmesi gündemdeyken, Türkiye açısından söylüyorum bize çözüm önerilerinin sunulması lazım. ABD bu manada kaya gazını piyasaya açmadılar. Doğalgaz piyasası ile ilgili de bir çözüm önermeleri gerekiyor. Artı bir yaptırımla karşılaşmayacağımız kanaatindeyim. Şu anki fiili durumlar neyse, 3 Aralık’tan sonra da o şekilde devam edeceği kanaatindeyim” diye konuştu.

Yıldız, Sinop’a kurulması planlanan ikinci nükleer santral için yarışan 4 ülkeyle, üçüncü nükleer santrale yönelik müzakerelere başladıklarını söyledi. İzmir’de dün başlayan ve ekonomik büyüklüğü 170 milyar doları aşan, aralarında ABD, Rusya, Suudi Arabistan, Doğu Avrupa ülkeleri gibi 34 ülkenin temsil edildiği Enerji Düzenleyicileri Bölgesel Birliği (ERRA) Zirvesi’ne katılan Yıldız, yıl sonunda tamamlanması beklenen ikinci nükleer santral yarışında 4 ülkenin (Japonya, Kanada, Güney Kore, Çin) arasında ön plana çıkanlar ile geride kalanların artık ayrışmaya başladığını belirtti. Yıldız, “Üçüncü santrali kuracak firmanın da altyapısıdır bu müzakereler. Üçüncü santral bu müzakerelere konu ediliyor. İkinciyi alamayanlar için de üçüncü bir şans olacak” açıklamasını yaptı.

Üçüncü santralin yerinin belli olmadığını vurgulayan Yıldız, şöyle devam etti: “Yeri belli değil ama yer tespitiyle ilgili alacağımız danışmanlık hizmetleri ikinci santralin müzakere başlıkları arasına girdi. Müzakarelerde yerin tesbiti konusunu belki de ikinci santrali alacak firmayla halletmemiz söz konusu olabilir. Üçüncünün büyüklüğü de Mersin Akkuyu kadar olacak, yaklaşık 4.800 MW.”

Yılda 8.1 milyar m3 gaz alıyoruz

Türkiye’nin geçen yıl ithal ettiği 39.3 milyar metreküp gazın 21.4 milyar metreküpü Rusya’ya ait. İthalatta ikinci sırada 8.1 milyar metreküp ile İran ve 3.8 milyar metreküp ile Azerbaycan üçüncü sırada yer aldı. İthalatın geri kalan kısmı ise spot piyasa, Cezayir ve Nijerya’dan temin edildi. Türkiye en pahalı doğalgazı İran’dan alırken Rusya, pahalılıkta ikinci sırada yer alıyor. En ucuz doğalgaz Azerbaycan’dan tedarik ediliyor.

Socar gaz fiyatından şikayetçi

Dünya gerilimi ile 120 dolara çıkan ham petrol fiyatlarındaki artış, sanayicileri de bezdirdi. Azeri petrol devi SOCAR’ın Türkiye Başkanı Kenan Yavuz, Türkiye’nin en önemli doğalgaz tedarikçisi firması olduklarının altını çizerek, “Ben sanayici şapkamla sanayide doğalgaz kullanmak istemiyorum. Maliyet ve kesintiler nedeniyle ama maliyet daha geçerli bir neden’’ diye konuştu. Yavuz, Petkim’de 600 MW’lık bir termik santral kuracaklarını ve Petkim’in doğalgaza bağımlılığını azaltacaklarını söyledi.

Yavuz, Petkim yarımadasında planladıkları yatırımla kurulu güçlerini 220 MW’tan 350 MW’a çıkarmayı ve bu sayede enerji maliyetlerini yüzde 30-40 azaltmayı hedeflediklerini belirtti.

Doğalgaz fiyatları nedeniyle petrokimya sektöründe büyük sıkıntı yaşandığını dile getiren Yavuz, kömürden buhar üretmek için çalıştıklarını anlattı. Yavuz, şöyle devam etti: “Biz özellikle buhar ihtiyacımızı karşılamak için 150-200 MW’a eşdeğer yeni bir enerji tesisi kurmayı hedefliyoruz. Kömür ile çalışacak bu santral yaklaşık 200 milyon dolara mal olacak.”

Zamdan sonra kara kış kabusu!

Ay başında doğalgaz ve elektrik fiyatlarına gelen yüzde 10’luk zammın etkileri henüz hissedilmeden vatandaş bu kez Rusya’dan gelen haberle sarsılacak. Türkiye’nin en fazla doğalgaz aldığı Rus Gazprom, önümüzdeki kışın çok soğuk geçeceğini ve ihracat yaptıkları ülkelerde tüketimin katlanacağını açıkladı.

Ekim ayı başında yaklaşık yüzde 10’luk doğalgaz ve elektrik zamlarından sonra, vatandaşa bir kötü haber de Rusya’dan geldi. Bu kış 2011’e göre doğalgaz faturası yüzde 30’dan fazla kabaracak olan tüketicileri, ‘kara kış’ da zorlayacak. Türkiye’nin yılda 21.4 milyar metreküp doğazgaz satın aldığı Rus dev Gazprom’dan Türkiye’yi korkutacak tahmin geldi.

Gazprom’un Sözcüsü Sergey Kupriyanov, önümüzdeki kışın çok soğuk geçeceği ve bunun doğalgaz devinin satışlarına olumlu yansıyacağını açıkladı. Kupriyanov, önümüzdeki kış hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin altında olmasının beklendiğini ve bunun Gazprom’a yarayacağını kaydetti ve ekledi: “İhracat yaptığımız ülkelerde gaz tüketimi belirgin şekilde artacak hatta katlanacak.”

Gazprom Başkan Aleksey Miller de kısa süre önce yaptığı açıklamada, Euro Bölgesi’ndeki krizin doğalgaz taleplerini azalttığını ancak şirketin Avrupa pazarına yönelik planlarında değişiklik olmadığınıı söylemişti.

Fatura kabarık olacak

Doğalgaza yüzde 9.8 zam yapıldı ancak havalar soğuyup kaloriferler yanmaya başlayınca vatandaş bir yıl öncesine göre ödediği faturanın bu oranda değil yüzde 30’dan fazla kabardığını görecek. Zira doğalgaza 1 Nisan 2012 tarihinde yüzde 18.72 oranında zam yapılmıştı. Ancak kış ayları bittiğinden ve doğalgaz kullanımı azaldığından vatandaşın bu zamma tepkisi sınırlı kalmıştı.

Geçen yıl Aralık ayı ile 2012’nin Ocak-Şubat aylarında ortalama doğalgaz faturası 300 liranın altına inmeyen bir ailenin bu yıl doğalgaz faturası, tüketim miktarı aynı kalsa dahi bu yıl 391 lirayı geçecek. Aylık elektrik tüketimi 200 kilowatsaat civarında olan bir aile 391 liralık doğalgaz faturası ile birlikte elektriğe de 71.4 TL ödeyecek. Aynı aile 200 kilowatsaat elektrik tüketimi için geçen yıl 59.7 TL ödüyordu.

AB’den nükleer ambargo

Avrupa Birliği (AB) dışişleri bakanları, nükleer programı nedeniyle İran’a uyguladıkları yaptırımları artırdı. Lüksemburg’da toplanan AB dışişleri bakanları, İran bankaları, ticari ilişkiler ve doğalgaz ithalatına odaklanan önlemlerde anlaşmaya vardı.

Diplomatlar yeni yaptırım paketinde Avrupa ve İran bankaları arasında mali işlemlerin yasaklandığını ancak insani yardımlar, yiyecek ve ilaç alımının bu yasağın dışında bırakıldığını bildirdi. AB, İran’dan doğalgaz ithalatını da yasaklıyor. Temmuz’da İran’dan petrol ithalatına ambargo konulmuştu.