Paralar hesaba yatırılıyor aylık 3.350 lira! Milyonları ilgilendiriyor...
.
Milyonları çok yakından ilgilendiriyor. Çoğu kişi de bunları bilmiyor. Çalışan çalışmayan bütün kadınlar içing eçerli. 15 yaş üstü 32.2 milyon kadından sadece 9 milyonu istihdam ediliyor. Çoğu kadın iş hayatında olmasa da aile bütçesine önemli destekler sağlıyor. El emeğiyle evde üretim yapıp ailesini geçindiren kadınlara normale göre daha az prim ödeyerek sigortalı olma imkanı veriliyor. Sigortasını düzenli yatıran kadınlar prim ve yaş şartını tamamlarsa emekli oluyor. Doğum yapan kadınlar çalışmak, işe geri dönmek ya da yeni bir işte çalışmaya başlamak istiyorsanız, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bütçenize aylık 325 Euro (yaklaşık 3.350 lira) ‘Çalışan Anne Desteği’ sağlıyor. İşte ev hanımı ya da çalışan tüm kadınlar için haklar...
Sigortalı çalışırken yeni anne olanlara 16 hafta izin hakkı tanındığını, SGK’lı kadınlara bu sürenin bitiminden itibaren 6 ay daha ücretsiz izin verilebiliyor. Yine kadınların yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışabileceklerini, yarım günlük mesainin ücretini devlet ödüyor...
ÇOCUKLARI İÇİN İZİN
Annelere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni veriliyor. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirliyor. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saatle sınırlı.
24 AY EK YARDIM
‘Çoklu Doğum Yardım Programı’ ile ikiz, üçüz gibi çoklu doğumla karşılaşan ihtiyaç sahibi ailelere yönelik 0-2 yaş aralığında çocuk başına 2 yıl boyunca aylık 150 lira ödeme yapılıyor. Bunun için il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na başvuruluyor.
232 LİRA EMZİRME ÖDENEĞİ
Doğum yapan kadına süt parası da denilen emzirme ödeneği (232 lira) verilir. Kadın çalışmıyorsa bu para sigortalı erkeğe ödenir. 5 yıl içinde bu para talep edilebilir. Başvuru SGK il müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezi’ne (SGK) yapılıyor. Bağkur’lu anneler de süt parası alabiliyor.
EVLENİP 1 YIL İÇİNDE İŞTEN AYRILANA TAZMİNAT
Kıdem tazminatı işçinin kendi isteği dışında işten ayrılması durumunda yani işten çıkarılması halinde ödeniyor. Ancak haklı sebeplerle ya da yasal durumun tanıdığı imkanlar çerçevesinde istifa edenler de tazminat alabilir. Bu istisnalardan bir tanesi kadınlara tanınmıştır. Kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor. 1 yıllık sürenin başlangıç tarihi resmi evlilik tarihidir.
Evlilik nedenine dayalı olarak iş akdinin feshedilmesi halinde işçi ve işveren ihbar tazminatı talep edemez, ihbar süresi uygulanmaz. Bu durumda istifa eden kadın işsizlik maaşı da alamaz. Akdini evlilik nedeniyle feshederek kıdem tazminatını alan kadının yeni bir yerde işe başlamasının önünde engel bulunmuyor. Sırf kıdem için evlenip boşanma durumu tespit edilirse, işveren kıdemi geri isteyebilir. Bu durumda mahkeme süreci başlar.
İŞSİZ ANNEYE HARÇLIK: GÜNLÜK ÖDEME 110 LİRA
Kadının da işgücüne katılımı, sürdürülebilir büyüme için önemli. Devlet, İşkur’un ‘İşte Anne Projesi’ ile 0 ile 15 yaş arasında çocuğu olan işsiz annelere yardımcı oluyor. Buna göre, anneler öncelikle mesleki eğitim programına katılarak burada yeni bir meslek öğreniyor. Ayrıca mesleki eğitim alan annelere günlük 110 lira ödeme yapılıyor. Programlar en az 3, en çok 6 ay sürüyor.
PRİMLERİ KARŞILANIYOR
Evlat edinen kadınlar da destekten faydalanabiliyor. Şartları uygun olan kadınlara, İşkur tarafından düzenlenen mesleki eğitim kurslarına ya da işbaşı eğitim programlarına katılmaları halinde; kursa devam ettikleri sürece ödeme yapılıyor. Devletin aylık ödediği tutar ise 3 bin 300 liraya çıkıyor. Annelerin iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi ile Genel Sağlık Sigortası (GSS) primi de karşılanıyor.
HAFTALIK 45 SAAT EĞİTİM
Proje kapsamında işbaşı eğitim programı, bilişim ve imalat sektöründeki işyeri ve mesleklerde en fazla 6 ay, diğer sektörlerde ise en fazla 3 ay olarak uygulanıyor. Programlar günde en az 5, en fazla 8 saat olmak üzere ve haftada 6 günü aşmamak kaydıyla haftalık 45 saati geçmeyecek şekilde planlanıyor
400 LİRA KREŞ DESTEĞİ
Annelere harçlık ve prim desteğinin yanı sıra 2-5 yaş arası çocukları için aylık 400 lira bakım (kreş) desteği de veriliyor. Ödeme program süresince devam ediyor. Faydalanmak için çocuğun kreşe gittiğine dair belgelerin İşkur’a teslim edilmesi yeterli.
AYLIK 3350 LİRA BAKICI PARASI
Anneler dikkat! Çalışmak, işe geri dönmek ya da yeni bir işte çalışmaya başlamak istiyorsanız, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bütçenize aylık 325 Euro (yaklaşık 3.350 lira) ‘Çalışan Anne Desteği’ sağlıyor. Destek miktarı 2021 yılında aylık 325 Euro. 2022 yılında 350 Euro’ya çıkacak. Özel gereksinimli çocuğu olan annelere fazladan 50 Euro ödeniyor. Proje ile kadın istihdamının artırılması ve sigortalı eğitimli bakıcı çalıştırılması teşvik ediliyor.
0-2 YAŞ ARALIĞI
Avrupa Birliği (AB) ile ortaklaşa finanse edilen ve SGK’nın yürüttüğü ‘Eğitimli Çocuk Bakıcılarının Teşviki Yoluyla Kayıtlı Kadın İstihdamının Desteklenmesi Projesi’ için Ankara, İstanbul ve İzmir’de çocuğuyla ikamet eden anneler, e-Devlet şifresi ile ‘sgkegitimlibakici.org’ ve ‘sgk.org.tr’ adresi üzerinden başvuru yapabiliyor. Desteğe, başvuru tarihi itibarıyla 0-2 yaş aralığında çocuk sahibi olan SSK’lı (4A) anneler başvurabiliyor.
DAHA AZ PARA ÖDEYEREK İMEKLİ OLUYORLAR...
Bir süre çalıştıktan sonra ailesiyle ve çocuğuyla ilgilenmek için işten ayrılan binlerce kadın var. Yine el işi yapan veya bahçesinde ürettiği sebze ve meyveleri işleyerek satan kadınlar oldukça fazla. Kadınlar bu işleri yaparak aile bütçelerine katkıda bulunuyor, ancak sigortaları yok. Düzenlemeler bu şekilde faaliyette bulunan kadınlara vergi ödemeden esnaflık hakkı tanıyor. Bunun da doğal sonucu sigorta. Sigortasını düzenli yatıranlar yaş şartını da tamamlarsa emekli maaşı almaya hak kazanıyor. Bunun için iki yol var: 1) Vergisiz esnaflık. 2) İsteğe bağlı sigorta.
ESNAF MUAFLIĞI: TURİSTİK EŞYA, HALI, DANTEL...
Vergi kanununda düzenlenen ‘esnaf muaflığı’ ev kadınları için de büyük bir avantaj getiriyor. Evde üretim yapan kadınlar bu haktan yararlanıyor ve vergiden muaf oluyor. Havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamulleri, kırpıntı deriden üretilen mamuller, örgü, dantel, her nevi nakış işleri ve turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana, erişte, mantı gibi ürünlerin üretilmesi lazım. Bu ürünlerin de sadece kermes, festival, panayır ile kamu kurum ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması gerekiyor.
İNTERNETTEN SATIŞTA VERGİ YOK
1 Ocak 2021’den itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere evlerde üretilen malların internetten satışında esnaf muaflığı tanındı. Ayrı bir işyeri açmadan ve sanayi tipi veya seri üretim yapabilen makine ve alet kullanmadan oturdukları evlerde imal ettikleri malları, internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden satanlar ‘esnaf muaflığı’ kapsamına alındı.
Bu haktan yararlanmak için bir bankada ticari hesap açmak gerekiyor. Tüm hasılatın özellikle bu hesap aracılığıyla tahsil edilmesi ve hasılat tutarının bu yıl için 240 bin lirayı aşmaması önemli. Esnaf muaflığından faydalananın mükellefiyet tesisi, belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme gibi yükümlülüğü bulunmuyor
KAYIT İÇİN NE YAPILMALI?
Önce vergi dairesinden Gelir Vergisi mükellefi olunmadığına dair belge alınacak. Ardından SGK’ya sigortalı olmak için başvuru yapılacak. Böylece Bağkur kapsamına girilmiş oluyor. Muafiyet belgesi alan ev kadınları isterlerse sigortalı da oluyor.Belgesi olanlar SGK’ya müracaat ederek bu yıl için 28 gün prim ödeyip, 30 gün üzerinden sigortalı yapılıyorlar. 2021 yılı için ödenecek prim tutarı ise 1.068 lira. Normalde prim 1.144 lira. Ödenecek gün sayısı her yıl arttığı için 2022’de 29 ve 2023 ile sonrası için 30 gün olacak. Emeklilik için aranan prim şartı 9000 gün. Ancak 61 yaşını tamamladığında 5400 günü olana da emekli aylığı bağlanıyor.
İSTEĞE BAĞLI NASIL MÜMKÜN? AYLIK ÖDEME 1144 LİRA
Emeklilik için prim eksiği bulunan ev kadınları Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) başvurarak, sigortalı olabiliyor. Düzenli prim ödeyerek, emekli de olabiliyorlar. Sigortalılık süresi ise SGK’ya yapılan başvurunun kayıtlara geçmesi ile başlıyor.Ödenecek prim için alt ve üst sınır var. En az ödenecek prim, brüt asgari ücretin yüzde 32’si kadar. O da bu yıl için 1.144 lira. En yüksek ise bunun 7.5 katı yani 8 bin 584 lira oluyor. Bu yolu seçen emeklilik hakkı kazanabildiği gibi hem kendisi hem de bakmakla yükümlü olduğu kişiler, sağlık hizmetinden de ücretsiz yararlanabilir.
BAĞKUR KAPSAMINDA
Peki, isteğe bağlı sigortalı olan ev kadınları ne zaman emekli olur? İsteğe bağlı sigortalılık Bağkur’lu kapsamında değerlendiriliyor ve emeklilik için de Bağkur şartları uygulanıyor. Bugün isteğe bağlı emeklilik sistemine giren bir ev kadını, 9000 gün prim ödemek durumunda. Bunun bir de yaş haddi var.1 Mayıs 2008’den sonra sigortalı olanlar 5400 gün prim ödeyerek, 61 yaşında emekli olabiliyor. 9 Eylül 1999’dan önce sigortalı olmuş bir kadın, buradaki primlerini isteğe bağlı sigorta ile 3600 güne tamamlayıp bu kez 58 yaşında emekli olabiliyor. ARANAN KOŞULLAR NELER?18 yaşından büyük olmak.Zorunlu sigorta gerektiren işlerde çalışmamak (SSK’sı olmamalı).Sahip olduğu sigorta nedeniyle aylık almamak.‘Gelir Vergisi’nden muaf’ olduğunu belgelemek.Sosyal sigorta güvencesi olmaması gerekiyor.