Fiyatlara yüzde 100 zam! Artış devam ediyor, 2 yıldan önce düşmeyecek
Fiyat artışlarının önüne geçilemiyor. Birçok kişinin mağduriyet yaşamasına neden oldu. Zam oranları yüzde 100'ün üzerine çıktı. 2 yıldan önce de fiyatlarda düşüş beklenmiyor. Kiralık ev arayan herkesi çok yakından ilgilendiriyor. Konut sıkıntısı devam ediyor. Talep artarken, konut stokunun yetersiz olması fahiş fiyatlara yol açtı. Kiralık evlerde fiyatlar ücretli olarak çalışanların ödeme gücünün üzerine çıkarken pek çok kişi konut kredisi ile ev sahibi olmanın yollarını arıyor. Kamu bankaları tarafından konut kredilerinde faiz indirimine gidilmesi, kiracıları umutlandırdı. Kiracılar için kredi ile ev almak mümkün olacak mı? Kiralık evlerdeki fiyat artışı satılık konutlara da yansıdı. İşte konut sektörü ile ilgili uzmanlardan önemli açıklamalar...
Fahiş fiyat artışları devam ediyor. Kiralık ev fiyatları arttıkça arttı. Özellikle büyükşehirlerde kiralık ev bulmak zorlaştı. Yapılan zam oranları yüzde 100’ü geçerken mülk sahipleri kiracılarını çıkarmak ve evini yeniden yüksek fiyatlarla kiraya vermenin peşine düştü.
Kiralık ev fiyatlarının yükselmesinin en temel nedeni; konut stokunun artan talebi karşılayamaması olarak gösteriliyor. Özellikle üniversitelerde yüz yüze eğitimin başlaması ile öğrenciler ev bulma telaşına düştü. Memurların yer değiştirme takvimi, artan göç, kiraların arması nedeni ile ev sahipleri tarafından kira kontratlarının yenilenmemesinin tercih edilmesi gibi nedenlerle kiralık ev arayan kişi sayısı arttı.
Konut sayısının yetersiz olması, talebin yüksek olması da ev fiyatlarının daha da artmasına neden oldu. Ev bulmakta zorlananlar artık aradıkları pek çok özellikten vazgeçerken kiraya ödeyecekleri miktarı da arttırmak zorunda kaldı. Öyle ki pek çok kişi gelirinin yarısını kira giderine harcamaya başladı.
Şimdi kiracı ve ev sahipleri tarafından en çok merak edilen konu ise kira fiyatlarının ne zamana kadar yüksek seviyede kalacağı.
Kira fiyatları ile ilgili önemli açıklamalarda bulunan Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan; enflasyon, pandeminin etkileri ve arzın talebi karşılamaması nedeniyle artışın devam edeceğini söyledi.
En yüksek kira artışının Beykoz, Sarıyer, Beşiktaş’ta olduğuna dikkat çeken Akdoğan, “Merkeze yakın yerlerde kiralar daha çok arttı. Şişli’de geçen sene 6 bin liraya oturan bir kiracı şu an 9 bin lira ev kirası ödemek durumunda. En uygun semtlerde bile yüzde 50 oranında bir artış söz konusu. İnşaat sektörünün döviz kurlarından durma noktasında gelmesi ve yeni üretimin olmaması da önemli etkenlerden” dedi.
Konut kredilerinin yükselmesi, kentsel dönüşümün durması ve yeni evlenen çiftlerin talep dalgası oluşturmasıyla kiralık evlere olan talebin arttığına dikkat çeken Akdoğan, bu durumun kiralardaki artışlara yansıdığını belirtti.
"10 KİŞİ 1 EV TUTMAK İSTİYOR AMA MAALESEF..."
Vatandaşın yüksek kiralardan hem ekonomik hem de psikolojik olarak etkilendiğini vurgulayan Akdoğan, “İnsanlarda ev bulamama ve dışarda kalma korkusu oldu. Artık bir evi aynı anda 5-10 kişi tutmak istiyor ama maalesef öyle olmuyor. Bu da bütçelerine uymayan ve beklentilerini karşılamayan evleri mecburen tutmalarına sebep oluyor. ‘Yeter ki ev bulayım, fiyatı ve rahatlığı önemli değil’ düşüncelerine girdiler” diye konuştu.
"KİRACILAR İÇİN ÖDEME SIKINTISI ÇIKACAK"
Yabancı göçmenlerin de kiralardaki artışı etkilediğini belirten Akdoğan, “Psikolojik nedenlerle kiraya çıkılan evlerde ilerde sorunlar yaşanacak. Ev sahibi ve kiracı arasında ‘kira tahliye davaları’ yaşandığını duyabiliriz. İnsanlar özellikle bu dönem dışarda kalırım korkusuyla gelirinin çok üzerinde evlere çıktı. Çoğu vatandaş gelirininin yarısını kiraya veriyor. İlerleyen zamanda ödeme sıkıntıları başlayacak. Bu durumda da ev sahipleriyle problemler yaşayabilirler” dedi.
"KAPISINDAN GİRİLMEYECEK EVLERİ TUTUYORLAR"
Yüzüne bakılmayacak evlerin bile şu an tutulduğuna dikkat çeken Akdoğan, "Kiralık ev sayısı o kadar az ki, insanlar eskiden kapısından bile girmediği evleri tutacak hale geldi" dedi.
"KİRA YERİNE KREDİ ÖDEMEK DAHA MANTIKLI"
Kiralık evlerin yüksek fiyat artışı insanları ev almaya yönlendirdiğini belirten Akdoğan, “Satılık evlerde de ciddi bir artış var. Konut kredi kampanyası insanlardan çok talep gördü, kiraya verecekleri parayı ev alıp ödemek istiyorlar. Bu tabii ki daha mantıklı” diye konuştu.
"2 YIL DAHA DEVAM EDECEK"
Emlak Uzmanı Hakan Özelmacıklı da artışın 2 yıl daha devam edeceği görüşünde. Yeni konutlar yapılmaya başlayınca fiyatların düşeceğini dile getiren Özelmacıklı, "Burada TOKİ ve Emlak Konut’a çok iş düşüyor. Şehir merkezlerine yakın yerlerde doğaya zarar vermeden yeni konutlar yapılırsa dar gelirli aileler için büyük fırsat olur” dedi.
KİRA ARTIŞI SEMTLERE GÖRE FARKLILIK GÖSTERİYOR
Artış oranının semtlere göre değiştiğini belirten Özelmacıklı, "Kira artışı bu sene Beykoz’da yüzde 100’e yakın, Sarıyer’de yüzde 90, Tuzla’da ve Maltepe’de yüzde 85, Ataşehir’de yüzde 80’lik bir artış oldu" dedi.
Özelmacıklı, artışın en az yaşandığı semtleri ise Sultangazi (yüzde 45), Fatih (yüzde 40), Güngören (yüzde 35), Esenler (yüzde 30) ve Bayrampaşa (yüzde 25) olarak sıraladı.
"SATIN ALMAK DAHA MANTIKLI"
Bu dönem ev satın almanın doğru bir hamle olacağına da dikkat çeken Özelmacıklı, “Amortisman süresi şimdiye kadar hiç bu kadar düşmemişti. Bu dönem ev almak daha mantıklı. Bir iki yıl sonra ev almak daha da zorlaşacak. Geçen sene 1500 liraya kirada oturan birinin evinin değeri 600 bin liraydı. Şimdi ise 600 bin liralık bir evin kirası 3000 lira olmuş durumda. Aradaki farkı siz düşününün” diye konuştu.
DEPREM VE YABANCI ETKİSİ
Deprem korkusunun da kiralık ev arayışının nedenlerinden olduğunu ifade eden Özelmacıklı, "İnsanlar daha sağlam bir evde oturmak amacıyla yeni ev aradı ve ister istemez kiralığa yöneldi" dedi.
Özelmacıklı, "Yabancı müşterilerin İstanbul’daki özellikle yüksek fiyatlı evlere talip olması da kiraların bu kadar yükselmesini etkilemiş durumda" ifadelerini kullandı.
AİDATLAR KİRA İLE YARIŞIYOR
Kira artışları dışında site aidatlarında da ciddi bir yükseliş var. Yıl sonunun yaklaşması ile birlikte yeni aidat oranları belirlenmeye başlıyor. Bazı sitelerde kira bedeline yakın aidat ödemeleri söz konusu oluyor.
Konut sitelerinin genel kurul dönemleri yaklaşırken yüksek aidat artışlarıyla karşılaşılmaması için ev sahiplerinin bu toplantılara katılımı önem taşıyor. Aksi halde aidat artışları, kurula katılan az sayıdaki kat maliki tarafından karara bağlanabiliyor. Tesis Yöneticileri Federasyonu Başkanı Yahya Sağır, sitelerin yıllık genel kurullarının kasım ve şubat ayları arasında yapıldığını söyledi.
"AİDATIMIZ NEDEN ÇOK YÜKSEK?"
Kat maliklerinin bu genel kurullara mutlaka katılması gerektiğini belirten Sağır, “Katılamıyorlarsa kendilerini temsil edecek yakınlarına, komşularına vekalet vermeleri yerinde olur. Genel kurullara katılım olmadığı zaman gelen kişi sayısı ne olursa olsun rutin işlerle ilgili dilenen karar alınarak borçlanmaya gidilebilir ya da aidatlara zam yapılabilir. Daha sonra ’aidatlarımız neden çok yüksek?’ deniliyor” dedi.
SALT ÇOĞUNLUK KARAR VERİYOR
Kat maliklerinin toplantıya katılıp, genel kurulun gündem maddelerinde aidatın artış oranlarının neden kaynaklandığını irdelemeleri gerektiğini anlatan Sağır, “Genel kurullardaki kararlar, sitenin yönetim planındaki hükümlere göre alınıyor. Birinci toplantıda çoğunluk sağlanmazsa ikinci toplantıda salt çoğunlukla karar veriliyor. 5 kişi dahi olmuş olsa istenen aidat artış kararını alabilirler” diye konuştu.
KİRACI MI EVSAHİBİ Mİ ÖDEYECEK
Kiracı, kiralananın olağan kullanımı için gerekli temizlik ve bakım giderlerini ödemekle yükümlüdür. Ancak site yönetiminin aidatı kiracıdan alamadığı durumda ev sahibine müracaat etme hakkı bulunuyor. Bu nedenle ev sahipleri, kiracısından aidatın ödendiğine dair banka dekontunu talep etmeli. Kira kontratında aksi belirtilmedikçe su, elektrik gibi faturaları da kiracı öder. Bu masraflar kira bedelinden düşülemez.
1 AY İÇİNDE İTİRAZ ŞARTI
Genel kurullarda demirbaş alımı ve yenileme gibi ilave yatırım kararları için tüm kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile verecekleri kararın aranması gerektiğini söyleyen Sağır, kararlara katılmayan kat maliklerinin 1 ay içinde itiraz hakkı bulunduğunu anımsattı. Toplantıya katılmayan her kat malikinin kararı öğrenmesinden itibaren 1 ay içinde itiraz edebileceğini, genel kurul davetiyesi eline ulaşmayan kat malikleri için de itiraz süresinin 6 ay olduğunu aktaran Sağır, itirazların sulh hukuk mahkemelerinde yapılabileceğini belirtti. Sağır, tek bir kat malikinin başvurusuyla dahi genel kurulun ilgili maddesinin bozulabileceğini ifade etti.
ZAM NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Aidatı belirlemek için öncelikle aidat hesaplanacak apartman ve sitenin giderleri tespit edilir. Buna ‘işletme projesi’ denilir. İşletme projesi hesaplandıktan sonra ya konutun metrekaresi ya da arsa payı oranında yönetim planındaki dağıtım yöntemine göre aidat belirlenir. Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında site aidatlarını belirleme, artırma ve azaltma hakkı site yönetimine ait. Site yönetimleri enflasyon, asgari ücret artışı ya da kendi belirledikleri bir oranda zam yapabiliyor. Ancak aidat bedeli kirayı geçemiyor.
ORTALAMA 600 LİRA
Konut başına düşen ortalama aidat bedelinde 600 lira ile İstanbul Beykoz ilk sırada yer alıyor. Beykoz’u 500 lira ile İstanbul Sarıyer, 300 lira ile İzmir Urla ve 265 lira ile İstanbul Başakşehir takip ediyor.
Konut başına düşen ortalama aidat bedelinin en yüksek olduğu ilçeler ise şöyle:
