Fıstık tartışması tarlada başladı! Fiyatı dibi gördü
Çerezlik yer fıstığında hasat yavaş yavaş başlarken fiyat tartışmaları da beraberinde geldi. Üreticiler, kuruyemişçi ve tüccarların ürün almadığını belirtiyor. Fiyat iki haftadır düşüşte. Kuruyemişçiler ise geçen yıl Türkiye’de yer fıstığı ihtiyacında kalan açığı ‘fırsat bilen’ stokçular nedeniyle fiyatın arttığını, tüketici bandında yüzde 30 düşüş olacağını belirtiyor.
Türkiye geçen yıl, market raflarında yüksek seyreden yer fıstığı fiyatlarını konuşmuştu. Üretici fiyat endeksinde de fiyatı en çok artan ürün olarak yer fıstığı öne çıkmıştı. Bu artışı 2020’de de devam etti. Yer fıstığı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi temmuz listesinde de fiyatı en çok artan dördüncü ürün oldu. Geçen yıl üretici için fiyatların iyi seyrettiğini belirten üretici birlikleri, tarlada 20 liraya kadar fiyatlar oluştuğunu dile getirdi. Geçen haftaya kadar üreticiden 17 liraya alınan fıstık, bu hafta ise 10 liraya düştü. Üreticiler, tüccar ve kuruyemişçinin ürün almadığını, üreticinin fiyatı düşürmek durumunda kaldığını belirtirken, maliyet artışına dikkat çekiyor.
Kuruyemişçiler ise geçen yıl yer fıstığında ufak bir açık olmasına karşılık ithalat tercihinin kullanılamadığını, stokçunun bu durumu ‘fırsat’ bildiğine dikkat çekiyor. Bu nedenle geçen sezon yer fıstığı fiyatının dünya ortalaması üzerine çıktığını anlatan kuruyemişçiler, üretici bandında 8-10 lira arasındaki fiyatın yeterli olacağını, bu sayede tüketici fiyatlarının yüzde 30 düşeceğini vurguluyor.
Markette 50 lira
Türkiye’de 175 bin tona yakın yer fıstığı üretimi var. 2020’de artan ekim alanıyla birlikte üretimin 200 bin tona yaklaşması öngörülüyor. Üretimde Adana bölgesi öne çıksa da marka bilinirliği ve pazarlamasında Osmaniye’nin ağırlığı bulunuyor.
Tüketici fiyatları 2019 boyunca perakendede kabuklu fıstıkta 25 liranın üzerinde, tuzlu fıstıkta 35 liranın üzerindeydi. Yeni hasat öncesi mevcut durumda kabuklu fıstık kilo fiyatı markette 20-30 lira, tuzlu fıstık 30-45 lira, işlenmiş kabuksuz fıstık ise 40-50 lira bandında bulunuyor.
‘30 lira olmalı’
Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Hüsamettin Karaman, kabuksuz yer fıstığında 50 lirayı gören kilo fiyatının 30 liraya inmesi gerektiğini söyledi. Karaman, “Yer fıstığında kendi kendimize yetiyoruz. Bazı dönemler ufak açıklar oluyor. Geçen yıl ithalat gözetim fiyatlarının aşağı çekilmemesi nedeniyle ithalat söz konusu olamadı. Ama bunu fırsat bilen stokçu aynı ithalat fiyatına içeride ürün sattı. Kalan fıstıklar yüksek fiyattan alınınca, tüketici bandına da yüksek artışlarla geldi. Üretici bandında 8-10 lira arası bir fiyat üreticiye kazandırır. Tüketici bandında da yüzde 30 düşüş olur. Kuruyemişçiler işlemlerine olağan seyrinde devam ediyor” diye konuştu.
‘12 TL altı olmaz’
Ceyhan Ziraat Odası Başkanı Savaş Mehmet Öztürk, yer fıstığında bereketli bir yıl olacağını anlatırken, hasadın birkaç gün içinde başlayacağını söyledi. Geçen yıl 20 liraya kadar varan fiyatlarla yer fıstığı satıldığını hatırlatan Öztürk, “Fiyatlar iyi başladı ama ürün çoğaldıkça fiyat düşüyor. Fiyat 17 liradan 10 liraya düştü. Üretici için en iyi fiyatın 15 lira olduğunu düşünüyoruz. En düşük 12 lira olmalı. Üreticiyi küstürmemeliyiz” dedi.
‘Torbaya ilk giren ürün değil’
Geçen sezon yer fıstığı fiyatlarının ‘normalin’ çok üzerinde olduğunu anlatan Osmaniye Ticaret Borsası Genel Sekreteri Süleyman Börklü, bu nedenle yeni sezon için daha fazla ekim yapıldığını dile getirdi. Ancak pandemi koşulları nedeniyle tüketicinin öncelikli alım gücünü temel gıda ürünlerinden yana kullandığını belirten Börklü, “Bu nedenle kuruyemiş alışveriş torbasına ilk giren ürün olmuyor. Talep düşüp arz da yüksek kalınca bu yıl fiyatların daha düşük seyredeceğini görüyoruz. Üreticinin tarla maliyeti 5.5 lira seviyesinde. Bu sezon fiyatı 10 lira ve altında bekliyoruz. Üretici bu fiyatla kazanmaya devam eder” diye konuştu.
