Hasat sezonu başında 13 lira olan fındık alım fiyatının 8 liraya gerilemesi, Karadeniz’de büyük tartışma yarattı. Hasat ettiği ürününü satmayıp, fiyatın yükselmesini bekleyen üreticiler düşük fiyat karşısında ne yapacağını şaşırdı. Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, “Destekleme alımları hemen başlamalı” derken, Fındık İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, “9-9.5 liralık fiyat normaldir” diye konuştu. Giresun Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Erim Yaman ise fındık fiyatının düşmesinden sorumlu tutukları Trabzon Arsin’deki Ferrero fabrikasının önüne bugün siyah çelenk bırakarak, şirketi protesto edeceklerini açıkladı.
‘Kontrol bir şirkete geçti’
Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Bayraktar, “Fındığı ‘serbest piyasaya açacağız’ diye fındığın kontrolünü Fiskobirlik’ten alıp özel bir şirkete verdiler, sorunun temeli bu” dedi. Bayraktar, şunları söyledi:
“2008’den beri düşük rekolte nedeniyle fiyat hep yüksek olunca serbest piyasa iyiymiş gibi bir algı yaratıldı. İtirazımız duyulmadı. Herkes bu sisteme destek verdi. Bu yıl ise serbest piyasanın ne olduğunu herkes anladı. Fındık stratejik bir ürün. Yüzde 85’ini Türkiye üretiyor. Fiyat istikrarının sağlanabilmesi için elimizde stok olması lazım. Bunu söylediğimizde ‘görev zararı’ gibi suçlamalar geliyor. Bu ortamda üreticiye tavsiyemiz ürünü kesinlikle emanete vermesin. Piyasada sadece sanayici ve birkaç kişi kaldı. Üretici umurlarında değil, bu nedenle fındığı olabildiğince düşük fiyattan almaya çalışıyorlar.”
Üreticide 8, kuruyemişçide 80 TL
Üreticinin 8-9 liraya sattığı fındığın kilosu kuruyemişçi ve marketlerde ise 100 liraya kadar çıkıyor. 2014’te don olayı nedeniyle fındık rekoltesi düşük çıkıp da fındık fiyatı üreticide 20 liraya yükselince kuruyemişçi ve marketlerde kavrulmuş fındığın kilosu 100 liraya dayanmıştı. 2015 sezonunda fındık rekoltesi normal seviyesine ulaştı ve üretici fiyatları 8 liraya kadar geriledi.
Buna karşın kuruyemişçi ve marketlerde fiyatlar 2014 seviyesinde takılı kaldı. Kuruyemişçi ve marketlerde kalitesine göre kabuklu fındık 40 - 50, kavrulmuş fındık 46 - 62, çiğ fındık içi 60 - 80 liraya satılıyor. Marketlerdeki paketli ürünlerin kilosu ise 100 liraya dayanıyor.
'FINDIKTA TEKEL OLUŞTU'
Giresun Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Erim Yaman, fındık fiyatının bugünlerde 14-15 lira olması beklenirken 9.5 liraya düşmesinin ardında İtalyan Ferrero fabrikasının olduğunu belirterek, “Bu oyunun ardında bu firmanın olduğunu düşünüyoruz. Ferrero fındık piyasası üzerinde tekelleştiği için fiyatları istediği gibi yönlendiriyor. Bu durumu protesto etmek için Trabzon Arsin’deki fabrika önüne siyah çelenk bırakarak, şirketi protesto edeceğiz” dedi. Yaman, üreticilerin Toprak Mahsülleri Ofisi’nin bir an önce piyasaya girmesini dört gözle beklediğini ifade etti.
‘9.5 lira normal fiyat’
İstanbul İhracatçı Birlikleri Fındık ve Mamülleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, “Fındığın bugün geldiği 9-9.5 liralık fiyat seviyesi normal bir fiyattır” dedi. Fındık fiyatlarının 20 yıllık seyrini gösteren bir rapor hazırladıklarını kaydeden Gören, şunları söyledi:
“Bu raporda serbest piyasaya geçiş öncesindeki fiyat seviyesi ile 2009’dan sonra serbest piyasaya geçişin ardından oluşan fındık fiyatlarını görmek mümkün olacak. 2014’te don olunca fındık az yetişti ve fiyatlar anormal yükselmişti. Şimdi ise fındık bollaştı ve fiyatlar normalleşerek düşüyor. Bunun için farklı yorum yapma şansı yok. Fiyatlar bugünkü seviyesinde düşük değil. İç piyasa ve ihracat için problem oluşturmuyor.”
Fındık üreticileri ve Ziraat Odaları’nın yapacağı eylemi ‘bir kara leke’ olarak değerlendirdiklerini belirten Gören, “Türkiye’de bu işi yapan kurumlar var. Fiskobirlik var, TMO var, bunları dışında olanların konuşması popülizmdir. Sorun varsa bunu çözmek için hükümet var, meslek kuruluşları var. Birileri de devlet fındığı stok yapsın, o fındık stokta çürüsün, böylece fındığın değeri yüksek olsun istiyor” dedi.
FİYAT NEDEN DÜŞTÜ?
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Arslan Soydan, fındık fiyatındaki gerilemenin nedenlerini şöyle anlattı:
“Sezon başında üreticilere, fındığı satmayın dedik. Serbest piyasa kurallarına göre doğru yaptık. Çünkü pazara fındık inmezse fiyat artacaktı. Pazara fındık inmemesine rağmen fiyatlar düştü. Bundan sonra serbest piyasanın sorgulanması lazım, serbest piyasa sistemi çöktü. Artık fındıkta devlet elinin olmasını istiyoruz. Fındıkta yabancı bir firma ve yerli işbirlikçileri tekelleşmeye gidiyor.”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi ve Trabzon Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı HASAN Kozoğlu da, fındıkta fiyat düşüşünün nedenlerini şöyle dile getirdi:
“Üreticinin çoğu ürününü bekletiyor. 7 firma piyasadan 25 bin ton emanet fındık topladı. Üreticiye de, ‘Fiyat ne kadar düşerse düşsün paranızı 13 liradan alacaksınız’ deyip, fındığı depoluyorlar. Fiyata böyle müdahale ediyorlar. Üreticinin silahıyla üreticiyi vuruyorlar.”
Kaynak: Milliyet
