Fındık üretiminde yeni dönem
Arz fazlası nedeniyle kamuya yük olan fındıkta, yeni strateji belgesi açıklandı. Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker tarafından açıklanan Strateji Belgesi’ne göre ruhsatlı fındık bahçesinde üretim yapan üreticiye 2010 yılı başından itibaren dekar başına yıllık 150 TL destek verilecek. Bu kapsamda 3 yıl içinde fındık üreticisine toplam 1 milyar 800 milyon TL ödeme yapılmış olacak. Ruhsatsız fındık bahçesinde üretim yapan çiftçiye ise 3 yılda toplam dekar başına 600 TL destek ödenecek.
Fındık Stratejisi’nin temel unsurlarını Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker beraberindeki dört bakanla birlikte açıkladı. Bakanlar Kurulu sonrasında yapılan basın toplantısında fındık politikasının önümüzdeki dönemde nasıl şekilleneceğine ilişkin bilgiler veren Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, 2008 yılında dünya fındık üretiminin 1 milyon 100 bin ton ve tüketimin ortalama 750-800 bin ton seviyesinde gerçekleştiğini bildirdi. Dünya fındık üretiminde Türkiye’nin yüzde 75’lik bir paya sahip olduğunu belirten Eker, “Türkiye’de 342 bin üretici, 642 bin hektar alanda üretim yapıyor. Ancak bunun 456 bin hektar olması gerekiyor. Fındık üretiminde, kendi ekolojisi dışına çıkılmış bulunuyor. Dikilmemesi gereken yerlerde fındık ekilmiş. Şu anda Türkiye 550 bin ile 800 bin ton arasında yıllık fındık üretimi yapıyor. Halbuki Türkiye’nin yıllık fındık tüketimi 100-110 bin ton arasında seyrediyor. Üretim ile tüketim arasındaki dengesizlik, bugüne kadar fındıkta müdahale alımlarıyla giderilmeye çalışılmış. Arz fazlası yükü bir şekilde kamu tarafından çekilmiş. Özellikle arz fazlası stoklar oluşmuş, bu da kamunun yükünü yıldan yıla artırmış” diye konuştu.
-RUHSATSIZ FINDIK ÜRETİMİ YAPANLARA 3 YILDA 2.6 MİLYAR TL DESTEK ÖDENECEK-
Normalde fındık dikilmesi gereken 406 bin hektarlık alanda fındık diken vatandaşlara, alan bazlı ödeme yapacaklarını açıklayan Bakan Eker, “Çünkü o alanda çiftçinin yapacağı başka alternatif bir faaliyet yok. Onu orada desteklemeye devam edeceğiz. Bunun dışında, ruhsatsız alanlarda fındık dikmiş olanlara da alternatif ürüne geçmeleri için destek ödemesinde bulunacağız. Buna göre 2009 -2012 yılları arasında 3 yılda uygulanacak yeni destek modeliyle 209 bin üreticiye toplam 2.6 milyar TL destek ödemesi yapmış olacağız. Tabii Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) bundan sonra fındık alımı yapmayacaktır. Şu anda TMO’nun elinde bulunan geçmiş yıllara ait 535 bin ton ürün stoku bulunuyor. Üretici fiyatında istikrarın yakalanması ve piyasanın bozulmaması amacıyla bu stokun piyasaya sunulmasına müsaade etmeyeceğiz. Stokun büyük bir bölümünü yağ üretiminde kullanacağız” diye konuştu.
-RUHSATLI ALANDAKİ ÜRETİCİYE DEKAR BAŞINA 150 TL DESTEK VERİLECEK-
406 bin ruhsatlı alandaki 209 bin üreticiye yıllık dekar başına 150 TL desteklemeyle 3 yıl için toplam 1 milyar 800 milyon TL ödeme yapılmış olacağını kaydeden Bakan Eker bununla ilgili maliyet çalışmalarını yaptıklarını belirtti. Eker, ruhsatsız alanlarda fındık üretimi yapanlara yönelik olarak izleyecekleri stratejiyi şöyle açıkladı: “Alternatif ürün desteği ödeyeceğimiz yerlerdeki 176 bin hektar alandaki 81 bin üreticiye, 2009-2012 yılları arasında, sonbahar ve ilkbahar ekim dikim dönemleri dikkate alınarak 3 yıl için toplam dekar başına 600 TL destek verilecek. Ruhsatsız üreticiye ilk yıl hem söküm desteği, hem de alternatif ürüne geçme desteği olarak ödeme yapılacak. Birinci yıl söküm desteği vereceğiz, alternatif ürüne geçtiği anda, 150 TL, söküm desteği artı, 150 TL’de alternatif ürün desteği ödeyeceğiz. İkinci ve üçüncü yıl da devam ettiği takdirde 150 TL ödeme yapacağız. Toplamda ruhsatsız alanda fındık bahçesi sahibi olan üreticiye, 3 yıl için dekar başına 600 lira destek almış olacak Alternatif üretime yapılacak desteklerle katma değeri yüksek ürünlerin yetiştirilmesi sağlanacak. 3 yıl sonunda ruhsatsız alanlarda fındık üretimine izin verilmeyecek.”
-"HAVZA ÇALIŞMASI TAMAMLANDI"-
Türkiye tarım havzası üretime destekleme modelinde o bölgeler için öngörülen ürünlerin yetiştirilmesinin teşvik edileceğini anlatan Eker, “Bu bölgelere ilişkin havza çalışmasının tamamlandı. Havza projemizde, hangi ürünler, nerede üretilebileceği bilgisine sahibiz. Bunu vatandaşımızla paylaşacağız. Bu ürünler elma, yağlı tohumlar, kivi, yaban mersini gibi ürünler olacak. Hem getirisi yüksek ve hem de katma değeri yüksek ürünler bunlar. İnanın fındıktan daha 3-4 kat daha fazla gelir getirebilecek bu ürünler. Bu model ile bu strateji çalışmasıyla kimsenin kaybı olmayacak, kazançlı olacak” dedi.
-YENİ STRATEJİYLE YASAL ALANDAKİ ÜRETİM KORUNACAK-
Alternatif ürünlerin 170 bin hektar alanda yetiştirilmesi halinde ortalama 3.9 milyar TL bitkisel üretim değeri sağlanabileceğini kaydeden Eker, fındık stratejisi uygulaması sonucunda yasal alandaki üretimin korunacağını, haksız rekabetin önleneceğini belirtti. Taban arazilerinde ise katma değeri yüksek ürünlere geçiş sağlanacağını dile getiren Eker, arz ve talep dengesinin kurulacağını bildirdi. Fiyatların serbest piyasada oluşacağına değinen Eker, “Rakip ülkelerin üretimi cazibesini bu şekilde kaybedecek. Onların stok yükünü biz çekiyoruz. Onlar daha yüksek fiyatla fındıklarını pazarlama imkanına sahip hale geliyorlar. Biz mevcut politikanın devamıyla rakiplerimize yardımcı oluyoruz. Bundan sonra Türkiye uluslararası piyasalarda ürün arzında belirleyici olacak. Sürdürülebilir destekleme modeli uygulanacak. Kamu harcamalarında etkinlik sağlanacak. Fiyatta ve ihracat gelirlerinde istikrar sağlanacak.
-İLK ÖDEME 2010 YILINDA BAŞLAYACAK-
Eker, yöneltilen bir soru üzerine bu sene fındık rekolte tahmin çalışmasında, dünya piyasasının talebini aşan bir fındık üretimi beklenmediğini belirtti. 500 bin ton civarında üretim beklendiğini dile getiren Eker, “Bu da dünyaya çok rahat satabildiğimiz bir miktardır. Ancak ileriki yıllarda eski politika devam ederse sıkıntı yaşanır. Örneğin geçen yıl 800 bin ton üretim oldu. 300 bin ton fazlanın bize getirdiği maddi yük 1 milyar TL oldu. Bu sene 500 bin ton üretim bekleniyor. Arz sınırlı, üreticinin herhangi bir kaybı olmayacak. Aksine biz bu sene gerçek fındık üreticisine destek vermiş olacağız. Ruhsatsız alandaki üretici de bu sene üretimini verecek. Önümüzdeki dönemde söküm yapacak. Hem söküm, hem de ürün desteğini alacak. Bu yıl ruhsatlı üretici gerekli başvuruları yapacak. İlk ödeme 2010 yılı başında yapılacak” dedi.
-BABACAN: “BAKANLAR KURULU’NUN ONAYINDAN GEÇTİ”-
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan fındığın çok önemli bir ihraç ürünü olduğunu belirterek, özellikle Doğu Karadeniz başta olmak üzere bazı bölgelerde halkın temel geçim kaynaklarından bir tanesi olduğunu söyledi.
Bundan yaklaşık bir ay kadar önce Tarım Bakanlığı’nın “Fındık Stratejisi’yle” ilgili yeni bir çalışması olduğunu anımsatan Babacan, konunun önce Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda görüşüldüğünü, bugün Bakanlar Kurulu’nun onayını aldığını vurguladı.
-YASAYA GÖRE FINDIK EKİMİ YAPILABİLECEK YERLER-
2844 sayılı kanuna göre Türkiye’de fındık üretimi yapılabilen 13 il bulunuyor. Bu iller arasında Artvin, Rize, Trabzon, Sakarya, Kocaeli, Ordu, Sinop, Kastamonu, Zonguldak, Bartın, Giresun, Düzce. Mevcut düzenlemeye göre fındık üretimi yapılabilecek alanlar yüzde 6’nın üzerinde eğiminin bulunması ve deniz seviyesinden 750 metreye kadar yükseklikte olması gerekiyor.
