FATF nedir, Mali Eylem Görev Gücü (FATF) Türkiye gri listeden çıkıyor mu? Türkiye gri listeden ne zaman çıkacak?

G-7 ülkelerince kara para aklamanın uluslararası alanda önlenmesi amacıyla OECD bünyesinde kurulan FATF, 2021’de Türkiye’yi gri listeye almıştı. İtalya’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı G-7 Liderler Zirvesi’nin ardından atılacak yeni adımlarla, bu alanda ilerleme sağlanması bekleniyor. Kripto para evreninde ABD, Hindistan, Birleşik Krallık’ın ardından 4’üncü ülke kabul edilen Türkiye’deki işlem hacminin, 150 milyar dolardan fazla olduğu tahmin ediliyor. Kripto varlıkların toplam piyasa değeri, 2021’de 2 trilyon 600 milyar dolar iken, Mayıs 2022’deki dalgalanmadan sonra 1 trilyon doların altına gerilemişti. Ocak 2024’te bu değer 1 trilyon 800 milyar liraya ulaştı.

GRİ LİSTE NEDİR, NE ANLAMA GELİYOR?

Türkiye, Mali Eylem Görev Gücü’nün son yıllarda getirdiği 40 uyumluluk kriterinden 39’unu yerine getirdi. Ancak FATF, özellikle kripto parayla terörizmin finansmanı tehlikesine karşı etkin uygulama isteyerek, Türkiye’yi “izleme” listesine aldı. MASAK yetkililerinin verdiği bilgiye göre, bu ay itibarıyla 60 civarında kripto varlık hizmet sağlayıcısı MASAK’ın radarında bulunuyor. MASAK’a, bu şirketlere yönelik “şüpheli işlem bildirimi” olarak 2021’de 2 bin 233, 2022’de 20 bin 569, 2023’te 48 bin 679 ihbar geldi. Bu denetimler sonucunda hizmet sağlayıcı şirketlere 100 milyon liraya yakın ceza kesildi. MASAK ayrıca 2023’te 100 milyon dolar civarında kripto varlığa el koydu. MASAK’ın el koyduğu kripto paralar arasında yurt dışındaki varlıklar da bulunuyor.

Yapılması muhtemel değişiklik ile uzmanlar, Türkiye'ye yabancı sermaye akışının hızlanacağı görüşünde. Türkiye'nin son dönemde uyguladığı ekonomik program ile yabancı yatırımcılar geri dönmeye başlıyor. Londra'daki Eurasia Group Avrupa Direktörü Emre Peker, "FATF'ın hamlesi tek başına para akışını tetiklemeyecek olsa da, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in ortodoks ekonomi politikalarını yeniden hayata geçirme ve Türkiye'yi sağlam bir yatırım destinasyonu haline getirme çabalarına yardımcı olacak" dedi. Bakan Şimşek ise geçtiğimiz ay Türkiye'yi listeden çıkarmaya kararlı olduğunu söylemişti.

TÜRKİYE GRİ LİSTEDEN NE ZAMAN ÇIKACAK?

Kaynaklara göre Paris merkezli Uluslararası Mali Eylem Görev Gücü (FATF) yetkililerinin bu ayın başında Türkiye'ye gerçekleştirdiği ziyarette önemli ilerleme kaydedildi. Kaynaklar, Singapur'daki FATF genel kurulunun 28 Haziran'daki son gününde Türkiye'nin gri listeden çıkarılabileceğinin sinyalini verdi. Türkiye'nin gri listeden çıkabilmesi için FATF üyelerinin önemli bir çoğunluğunun Türkiye lehine oy kullanması gerekiyor.

FAFT NEDİR?

Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force – FATF), “suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı ve kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanı” ile mücadelede uluslararası standartlar oluşturmak ve söz konusu standartlarla uyumlu yasal ve kurumsal tedbirlerin alınması ve bu tedbirlerin operasyonel açıdan etkili bir şekilde uygulanmasını teşvik etmek amacıyla 1989 yılında G-7 ülkelerinin (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada) Paris’te yapılan toplantısında kurulan hükümetler arası bir organizasyondur.

FATF’in görev süresi, kuruluşundan itibaren periyodik olarak uzatılırken, 2019 yılının Nisan ayında alınan kararla süresiz hale getirilmiştir.

FATF’nin karar mercii olan Genel Kurul yılda üç kez toplanmaktadır.

FATF GRİ LİSTESİNDE HANGİ ÜLKELER VAR?

Halihazırda FATF'nin gri listesinde Türkiye'nin yamı sıra; Bulgaristan, Burkina Faso, Filipinler, Güney Afrika, Güney Sudan, Haiti, Hırvatistan, Jamaika, Kamerun, Kenya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Mali, Mozambik, Namibya, Nijerya, Senegal, Suriye, Tanzanya, Vietnam, Yemen bulunuyor. Gri listede yer almak, ülkelerin uluslararası bankalar ve yatırımcılarla iş yapma kabiliyetlerini azaltıyor. FATF'nin kara listesinde ise İran, Kuzey Kore, Myanmar yer alıyor.