Enerjisini tüketenler bankaların kapısında

Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği (ELDER) Yönetim Kurulu Başkanı Serhat Çeçen, elektrik piyasasında kapalı kapılar ardında konuşulan ancak net olarak ortaya konmayan rakamları ilk kez telaffuz ederek sektördeki oyuncuların sıkıntısını dile getirdi.

Türkiye’de elektrik sektöründe son 10 yılda 23 milyar doları bulan özelleştirmeler gerçekleştiğini kaydeden Çeçen, bunun 13 milyar dolarının dağıtım ve perakende, 10 milyar dolarının üretim tesislerinin özelleştirilmesinde kullanıldığını belirtti.

18 milyar $ kredi

Çeçen, bu özelleştirme bedelinin şirketlere göre değiştiğini belirterek, “Genel ortalamada yüzde 20’lik bölümü öz kaynaklardan, yüzde 80’lik dilimi kredi olarak karşılandı. Toplamda 18 milyar dolarlık bir kredi kullanımından bahsedebiliriz. Tamamı Türk bankalarından ancak dolar bazlı kredi olarak kullanıldı. TL olarak bu kredileri uzun vadeli kullanma imkanı yoktu. Az sayıda lira ile borçlanmanın kısa vadeli köprü finansman ile yapıldığını belirtmek gerekir” diye konuştu.

Özel sektörün son 10 yılda elektrik sektörüne 95 milyar dolarlık yatırım yaptığını da ifade eden Çeçen, bunun 77 milyar dolarlık kısmının üretim tesisleri için, 18 milyar dolarlık kısmının dağıtım şebekesi için harcandığını kaydetti. Çeçen, dolar kurundaki artıştan çok etkilenildiğini ifade ederek şöyle konuştu:

100 milyar $ yatırım

“100 milyar dolara yakın yapılan yatırım tartışmasız Türkiye tarihinin en büyük rakamlarıdır. Bu yatırımlar neticesinde özel sektörün bugün faiz hariç 50 milyar dolarlık bir kredi yükü mevcut. Kredilerimizin vadesi genelde 10 yıl. Elektrik sektörünün bir bütün olarak, yılda 5 milyar dolar ana para ve 2 milyar dolar faiz olmak üzere 7 milyar dolar banka geri ödemesi var. Diğer yandan elektrik sektörünün tüm cirosu 75 milyar lira yani yaklaşık 17 milyar dolar. 17 milyar dolarlık cironun yaklaşık 3 milyar doları vergiler, 2.5 milyar doları şebeke bedelleri. Enerji bedeli için kalan rakam 12 milyar dolar. Maliyetlerimizi çıktıktan sonra 7 milyar dolar borç ödememiz gerekiyor. Samimiyetle bu durum sürdürülebilir değil. Borçlarımız dolar, gelirlerimiz lira. Dolar kurundaki 2 kuruşluk bir artış borcumuzu 1 milyar lira artırıyor. Elektrik sektörüne yatırım yapmış ve kredi geri ödemeleri tamamlanmamış özel sektör oyuncularının önemli bir bölümü bankalar ile yeniden yapılandırma için görüşüyor. Bankalarla bu süreçler oldukça yavaş ilerliyor. Onlar da yaşananları anlamaya ve risklerini yönetmeye çalışıyorlar.”

Albayrak ile yeni vizyon kazandık

Yeni dönemde enerjide dijital dönüşümün tamamlanacağını belirten Serhat Çeçen, “Bir yanda da yerli ve yenilenebilir kaynakların enerji üretimimizdeki ağırlığını daha da artıracağız. Bu sayede Türkiye, enerjide kendisine her geçen yıl daha fazla yetebilen, hatta kendi yenilenebilir kaynaklarından ürettiği enerjiyi ihraç edebilen bir ülke haline gelecektir” dedi.

Türkiye’nin eski sisteminin son Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın ülke enerji politikalarına yepyeni bir vizyon kazandırdığını ifade eden Çeçen, Milli Enerji ve Maden Politikası”nın o dönemde hayata geçtiğini hatırlattı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in Türkiye’nin enerji politikalarına önemli katkılar sunduğunu ve sektörün gelişimine ön ayak olan pek çok projede bizzat yer aldığını anlatan Çeçen, şunları söyledi: “Yeni dönemde Türkiye enerjide kendisine her geçen yıl daha da fazla yetebilen, hatta kendi yenilenebilir kaynaklarından ürettiği enerjiyi ihraç edebilen bir ülke haline gelecek. Dağıtım sektörü özelinde akıllı şebeke altyapısı tamamlanacak, enerjiyi verimli kullanmak için hanelerde, iş yerlerinde ciddi uygulamalar hayata geçirilecek.”