Dünyanın en güvenli parası

1 Ocak 2009’da tedavüle çıkacak yenilenmiş Türk liraları dün Başbakan Erdoğan’ın da katıldığı bir toplantıda tanıtıldı. Türk Lirası, 12 güvenlik önlemi ile kalpazanlara karşı korunurken dünyada ilk kez holografik şerit folyo uygulaması da yeni paralarda kullanıldı

2006 yılında Türkiye’nin gündemine gelen Yeni Türk Lirası, bu yılın sonunda yerini yeniden Türk Lirası’na bırakıyor. Yeni Türk Lirası ve Türk Lirası 1 yıl boyunca birlikte kullanılacak. 1 Ocak 2009’dan sonra ise Türkiye’nin para birimi yeniden lira olacak ve önündeki Yeni ibaresi kalkacak. Yeni Türk Liraları yavaş yavaş piyasadan çekilirken, 1 Ocak 2010’dan sonra da tedavülden kalkacak paralar Merkez Bankası ya da Ziraat Bankası şubelerinde 10 yıl boyunca değiştirilebilecek.

Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın TL’ye dönüş ve yeni banknotlarla ilgili düzenlenen basın toplantısında verdiği bilgilere göre 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren piyasaya sürülecek TL banknotlarda 12 güvenlik önlemine yer verildi. Türkiye’nin son lirası, Holografik şerit folyosu ile dünyanın en güvenli parası da oldu.
Yeni banknotlardaki güvenlik özellikleri 4 gruba ayrılıyor. Bunlar halka, profesyonellere, makinelere ve Merkez Bankasına münhasır özellikler olarak belirleniyor. Halka ve profesyonellere yönelik özellikler de 12 başlık altında şu şekilde sıralanıyor:



"-Emniyet şeridi: Tüm banknotlarda kağıda gömülü olarak yer alıyor.
Banknot ışığa tutulduğunda her 2 yüzden de kesintisiz bir hat şeklinde görülüyor.
Şerit üzerinde yer alan kupür değeri ve TL harfleri de okunabiliyor.
-Filigran: Ön yüzünde yer alan Atatürk portresinin küçüğü ile kupür
değerini gösteren sayıdan oluşuyor. Banknot ışığa tutulduğunda her 2 yüzden de
görülebiliyor.
-Holografik şerit folyo: Bunun dünyada ilk kez uygulanmış bir folyo tipi
olduğu belirtildi. Banknotların ön yüzünde bulunuyor ve tasarımla uyumlu çeşitli
görsel motiflerden oluşuyor.
Banknot hareket ettirildiğinde parlak ve renkli yansımalar veriyor.


Farklı açılardan bakıldığında, ay-yıldız motifin altındaki dikdörtgen şekil
içindeki TL harfleri kupür değerine dönüşüyor.
Bu özellik, yeni banknotlarda yer alan, akılda tutulması ve kontrolü
kolay en belirgin güvenlik özelliklerinden biri olarak niteleniyor.
-Kabartma baskı: Atatürk portresinin ve üstte yer alan "Türkiye
Cumhuriyeti Merkez Bankası" ibaresinin yanı sıra orta bölümde kupür değerini
gösteren sayılar ve yazılarda kabartma baskı bulunuyor.
Baskının en belirgin olduğu yerler sol alt ve sağ üst köşelerdeki kupür
değerini gösteren sayılar olarak belirtiliyor.
-Gizli görüntü: Portrenin sağ alt tarafında, yedigen şeklin içinde,
banknota yatay konumda göz hizasında bakıldığında kupür değerini gösteren gizli
görüntü bulunuyor.
TL banknotlar, yatay olarak tutulduğunda, bu özelliği ekrandaki gibi net
şekilde görülebiliyor.
-Bütünleşik görüntü: Banknotlar, ışığa tutulduğunda, sol üst kenarda yer
alan şekiller, arka yüzdeki şekillerle birleşerek kupür değerini oluşturuyor.

YENİ BANKNOTLARIN FARKLARI


-BOYUT FARKI-
-Boyut farkı: 5 TL banknotların boyutu 64x130 mm, 10 TL banknotların
64x136 mm, 20 TL banknotların 68x142 mm, 50 TL banknotların 68x148 mm, 100 TL
banknotların 72x154 mm, 200 TL banknotların ise 72x160 mm.
TL banknotların 7. güvenlik özelliğini, boyut farkı oluşturuyor. Tüm
banknotların uzun kenarında 6 mm, kısa kenarında ise ikili grup olarak 4 mm fark
bulunuyor.
Her banknotun kupür değeriyle orantılı olarak uzun olmasının, görme
engellilerin paraları tanımalarını kolaylaştıracağı belirtiliyor.
-Renklendirilmiş banknot kağıdı: TL banknotlarında her kupürün hakim
renginin açık bir tonu kağıt rengi olarak uygulandı.

-GÖRME ENGELLİLERE YÖNELİK ÖZELLİKLER-
-Görme Engellilere Yönelik Özellikler: Türk Lirası banknotları
tasarlanırken, görme engelli vatandaşların ihtiyaç ve beklentilerine özel önem
verildi. Tüm banknotlarda aynı bölgede olmak kaydıyla, banknotların ön yüzünde,
sol üst kenarda Braille alfabesinden yararlanılarak oluşturulan noktalar,
dokunulduğunda hissedilirken, noktaların sayısına ve yerleşim şekline göre kupür
değerleri kolaylıkla anlaşılabiliyor. 5 TL’den 200 TL’ye doğru sırasıyla, 1’den
6’ya kadar rakamlar Braille Alfabesi ile yazıldı. Kupürlerde boy farkı ve diğer
kabartmalarla birlikte, görme engellilerin banknotu tanımalarını en çok
kolaylaştıracak bir diğer özellik de bu noktalar olacak.
-Renk Değiştiren Şerit: Banknotların arka yüzünde, üzerinde kupür
değerini gösteren "sayı" ve "TL" harfleri bulunun Renk Değiştiren Şerit,
banknot hareket ettirildikçe yarı şeffaf sarı renkli yansıma veriyor.
Banknotlarda mikro yazılar yer alırken, banknotların ön yüzünde, ay-yıldız
motifinin içinde, kupür değerini gösteren "sayılar" ve "TL" harfleri mikro
yazılı. Para ile ilgili mesleklerde çalışanlar büyüteçle bu yazıları kolaylıkla
görebilecek. Mikro yazıların tüm kupürlerde aynı yerde olması bir başka
kolaylık.
-UV Özellikleri: 5 farklı özellik içeren ultraviyole güvenlik
özellikleri, özellikle para ile doğrudan ilgili mesleklerde çalışanlar için büyük
önem taşırken, normal kağıttan farklı olarak banknot kağıdında UV ışık altında
parlama bulunmuyor. UV ışık altında mavi ve kırmızı renkte parlayan kılcal lifler
yer alıyor. Emniyet şeridi UV ışık altında, 5 ve 10 TL’de mavi, 20 ve 50 TL’de
kırmızı, 100 ve 200 TL’de ise sarı renkte parlama veriyor. Ön yüzde Atatürk
portresi alanında, kupür değerini gösteren "sayı" ve "TL" harfleri belirerek
UV ışık altında kırmızı renkte parlama veriyor. Aynı özellikler tüm banknotlar
üzerinde bir arada görülüyor. Yine UV ışık altında arka yüzde, kırmızı renkteki
seri ve sıra numarası "canlı ve parlak kırmızı" yansıma vermekte, siyah renkli
seri ve sıra numarası ise "sarımsı-yeşil" renge dönüşüyor.
Bu arada, Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın verdiği bilgiye göre,
12 başlık altında, 16 özelliği açıklanan TL banknotlar, açıklanmayan diğer
güvenlik özellikleri ile birlikte en güvenilir banknotlar arasında yer alacak.

-TL MADENİ PARALAR-
Yılmaz, toplantıda yeni madeni paralarla ilgili de bilgi verdi.
Buna göre, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından
düzenlenen tasarım yarışması sonunda, yarışmaya katılan tasarımların içinden 6
eser kullanılmaya değer görüldü.
Tüm madeni paraların arka yüzünde, paranın ortasında, bir daire içinde
Atatürk’ün aynı tip rölyefi kullanıldı. Bu rölyef, halen kullanılmakta olan 5
Yeni Kuruş’un üzerinde bulunan Atatürk rölyefinin aynısı. Atatürk rölyefinin
çerçevesinde ise "Türkiye Cumhuriyeti" yazısı yer alıyor. Her madeni paranın ön
yüzünde de standart bazı tasarım özellikleri bulunuyor.

-Ön yüzlerde: -1 Kuruş: "Kardelen Çiçeği" motifi
-5 Kuruş: "Hayat Ağacı" motifi
-10 Kuruş: "Rumi" motif
-25 Kuruş: Kufi yazı ile geçme desen
-50 Kuruş: "Boğaziçi Köprüsü" motifi
-1 TL: Ön yüzünde halka içine yerleştirilmiş bitki formlu bordür ile orta
daire içinde Rumi motif bulunuyor.

-TL’YE GEÇİŞ TANITIM KAMPANYASI-
Öte yandan Merkez Bankası, TL’ye geçiş için bir tanıtım kampanyası
düzenliyor.
Buna dönük hazırlanan tanıtım afişleri, banknotların, madeni paraların ve
öne çıkan güvenlik özelliklerinin yer aldığı bir anlayışla tasarlandı.
Genel broşürlerde ise, banknotların, madeni paraların tasarımları ile
halka yönelik 6 temel güvenlik özelliğine dikkat çekildi. Broşürde banknotlarda
yer alan şahsiyetler hakkında da kısa bilgilere yer verildi.
Merkez Bankası, TL kampanyasında çocuklara da özel önem verdi. Bu amaçla,
içerik, görsellik, dil ve üslup olarak çocukların kolaylıkla anlayabileceği,
severek okuyabilecekleri, özel çocuk broşürleri hazırlandı. Bu broşürler de,
Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğiyle okullarda dağıtılacak.
Halka yönelik genel tanıtım ve bilgilendirme çalışmalarının yanı sıra
özellikle para ile uğraşan profesyonellere yönelik, daha kapsamlı ve teknik
ayrıntıları içeren bir tanıtım kitabı da hazırlandı. Söz konusu tanıtım
malzemeleri, İngilizce olarak da dağıtılacak.
Kampanyanın 2. aşamasında Merkez Bankasının web sitesi de güncellenecek.
Yazılı, görsel ve işitsel tüm tanıtım materyallerine web sitesinden de
ulaşılabilecek. Web sitesinin çocuklara özel bölümünde ise interaktif oyunlarla
yeni paraların çocuklara eğlendirerek tanıtılması hedefleniyor.
Tanıtım toplantısı sırasında kampanyada kullanılacak 2 ayrı televizyon
filmi de izlettirildi
Filmin birinde banknotların üzerinde portreleri yer alan kişileri
tanıyanların anılarına yer verildi ve bu kişilerin öz geçmişleri hakkında bilgi
verildi. Filmde, sanatçı Ahmet Özhan ile, yazar Sunay Akın da yer aldı.
Merkez Bankasındaki tanıtım toplantısına, Devlet Bakanı ve Başbakan
Yardımcısı Nazım Ekren, Devlet Bakanı Mehmet Şimşek ile Hazine Müsteşarı İbrahim
Çanakcı da katıldı.

-2009’DA TL VE YTL BİRLİKTE KULLANILACAK- Türkiye, paradan 6 sıfır atılmasını öngören kanun uyarınca 1 Ocak 2005
yılında paradan 6 sıfırı silerek, Yeni Türk Lirası’na geçti.
Daha sonra çıkarılan bir Bakanlar Kurulu Kararı ile paradaki "Yeni"
ibaresinin kaldırılması kararlaştırıldı.
Bu çerçevede, 1 Ocak 2009’da yeniden Türk Lirasına dönülecek. Ancak, YTL
ve TL banknotlar ile madeni kuruş ve yeni kuruşlar 2009 yılı boyunca birlikte
tedavülde bulunacak. YTL banknotlarının ve madeni paraların tedavül süresi 31
Aralık 2009 günü sona erecek.
Bu tarihten sonra banknotlar 10 yıl (31 Aralık 2019), madeni paralar ise
1 yıllık zaman aşımı süresi boyunca, Merkez Bankası ve Ziraat Bankası şubelerinde
kabul edilecek.

PARAMIZLA İFTİHAR EDİYORUM

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, "Yıllar yılı paramızın değer kaybetmesinden şikayetçiydik, şimdi paramızın değerli olmasından şikayetçi olmak bana göre yanlış. Paramızın değerli olmasından iftihar ediyorum" dedi.

Erdoğan, Merkez Bankası'ndaki Türk Lirası banknot ve madeni paraların tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, paradan 6 sıfır atma operasyonunun sonuna çok yaklaşıldığını belirterek, "1 Ocak 2009'dan itibaren asıl arzuladığımız, o asli para birimimiz olan, yenilenmiş, itibarı ve değeri artmış Türk Lirası'na dönüyoruz" dedi.

Türkiye'nin geçen on yıllarda çok ağır enflasyon baskısı yaşadığını anlatan Erdoğan, geçmiş yıllardaki enflasyon rakamlarından örnekler verdi. Enflasyonun 1994 yılında üç haneli rakamlara çıkarak yüzde 125 oranına ulaştığını anımsatan Erdoğan, dünyada eşine az rastlanan bu enflasyon sürecinin sadece ekonomik ortamı değil, siyaseti, dış politikayı ve sosyal hayatı derinden etkilediğini ifade etti.

Erdoğan, kronik enflasyonun başta yoksulluk, işsizlik ve gelir dağılımında eşitsizlik olmak üzere göçten teröre, çarpık kentleşmeden siyasi istikrarsızlığa kadar hemen her alanda derin ve telafisi zor izler bıraktığını söyledi.

Başbakan Erdoğan, 1980'lerden itibaren seçime giren her siyasi partinin, birinci sorun olarak enflasyonu görerek, enflasyonla mücadele vaadiyle iktidara geldiğini, bu mücadelede başarı sağlayamadan iktidardan ayrıldığını ifade etti.

İktidara geldiklerinden bu yana uyguladıkları sıkı mali ve para politikaları sonucunda 2003'ten itibaren enflasyonda hızlı düşüş kaydedildiğini anlatan Erdoğan, enflasyonu 2004 yılı sonunda tek hanelere çektiklerini kaydetti.

Bu yılki küresel kriz nedeniyle tüm dünyada enflasyon oranlarında kısmi yükselme söz konusu olduğunu dile getiren Erdoğan, "Türkiye'de geçen bir yıl zarfında yaşanan bazı iç politik gelişmeler sebebiyle kısmi bir yükselme olsa da
hükümet olarak enflasyonla mücadeledeki kararlılığımızı sürdürüyor, yaşanan bazı iç ve dış olumsuzluklara rağmen enflasyonu kontrol altında tutmaya devam ediyoruz" dedi.

Yüksek enflasyonunun olumsuz etkilerinden birinin para biriminde olduğunu, fiyatların sürekli arttığı ortamda para biriminin sürekli değer kaybettiğini anlatan Erdoğan, paraya hemen her yıl yeni bir sıfır eklendiğini ifade etti.

Erdoğan, 1995 yılında basılan 1 milyon liralık banknotu göstererek, "Bakıyorsunuz, yanında 6 tane sıfır. Bu bizim için gerçekten çok çok anlamlı, üzücü ve düşündürücüydü. Bunları hatırlamamızda fayda var" diye konuştu.

Sonraki yıllarda 10 ve 20 milyon liralık banknotların basıldığını anımsatan Erdoğan, "Üzerinde tam 7 adet sıfır olan 8 haneli bu paramız, dünyada en fazla sıfırı olan paralar arasında yer aldı. Sıfır arttıkça paramız itibarını
kaybetti" diye konuştu.

O dönemde maaşını alanların parasının değerinin kaybolmaması için döviz
bürolarına koştuğunu anlatan Erdoğan, "Bazı ülkelerde 'kim milyoner olmak
ister' yarışmalarında bol sıfırlı banknotlarımız kullanılıyordu. Bunlar bizim
için adeta istihza noktasında çok ağır ithamlardı" dedi.

O dönemde Türk Lirasına özel hesap makineleri, benzin pompaları
üretildiğini dile getiren Erdoğan, şunları söyledi:
"Çok şükür bu günleri artık geride bıraktık. Enflasyonla mücadelede elde
ettiğimiz başarının sonucu olarak, paramızdan 6 sıfır atmaya karar verdik ve
bugün artık operasyonu nihai aşamaya getirdik. Bizden önce bir çok hükümet bu
hayali kurmuş, ancak enflasyonla mücadelede başarı elde edemedikleri için bu
amaçlarını gerçekleştirememiş, paraya yeni sıfırlar ekleyerek iktidardan
ayrılmışlardır. Biz paradan 6 sıfırı atma hedefimizi açıkladığımızda, bazı
çevreler bunu imkansız girişim olarak görüyorlardı."

"KARIŞIKLIK YAŞANMAZ"

Erdoğan, 1 Ocak 2005'te başlayan Yeni Türk Lirası döneminin, Türk
Lirası'na geçiş sürecinin en önemli halkası olduğunun ve sorunsuz atlatıldığının
altını çizerek, şöyle devam etti:
"Operasyonun en önemli aşamasını başarıyla tamamladık ve bugüne geldik.

Yeniden Türk Lirası'na dönüyoruz. Yeni Türk Lirası hazırlık çalışmaları sırasında
kimi çevreler tarafından alışkanlıkları üzere çok olumsuz senaryolar üretildi.

'Enflasyon yükselecek, fiyatlar yükselecek, karmaşa yaşanacak, halkın alışması,
uyum sağlaması zor olacak' dediler. Tüm bu senaryolar boşa çıktı. Operasyonu çok
büyük başarıyla yürüttük ve Yeni Türk Lirası çok hızlı bir şekilde kabul gördü.

Çizilen bu karamsar senaryoların hiç biri gerçekleşmedi. Dünyada eşine çok az
rastlanan bir operasyonu büyük bir dikkat ve titizlik içinde yürüttük ve nihai
aşamaya geldi. Yine o dönemde çok sayıda söylenti de ortaya atıldı. Banknotların
tasarımlarına ilişkin, üzerlerindeki resim ve yazılara ilişkin çok sayıda
dedikodu üretildi. Benzer dedikoduların, benzer olumsuz senaryoların Türk
Lirasına geçiş öncesinde de üretildiğine şahit oluyoruz. Bu konuda ilgili
makamların yapacağı açıklamalar dışında hiçbir söylentiye inanılmaması konusunu
aziz milletimizin dikkatlerine sunuyorum. Aslında çok güzel tasarımlar
gerçekleştirilmiş, gülümseyen bir Türk Lirası tasarımı oluşturulmuş
vaziyette."
Banknotlar ve madeni paraların görünür ve görünmez özellikleriyle çok
emniyetli hale getirildiğini vurgulayan Erdoğan, Yeni Türk Lirası banknotlarının
da bir yıl içinde piyasadan toplanmış olacağını kaydetti.

Başbakan Erdoğan, Türk Lirasına dönüşte tasarım farkı dışında hiçbir
zorluk görülmediğini dile getirerek, "Milletimiz Yeni Türk Lirasına çok hızlı
uyum sağlamıştı. Türk Lirasına dönüşte de hiçbir karışıklık yaşanmayacağına
inanıyorum" dedi.

"PARAMIZ İTİBARINI YÜKSELTTİ"

Türk ekonomisi ve günlük yaşantının paradan 6 sıfır atılmasından çok
olumlu etkilendiğini ifade eden Erdoğan, "6 sıfırın atılmasıyla birlikte artık
uluslararası para birimi oldu. Paramız saygınlığını yeniden kazandı, itibarını
yükseltti, her şeyden önemlisi değerini yeniden kazandı" dedi.

Erdoğan, 2007 yılı Temmuz ayı sonunda dolaşımdaki banknot tutarının 2004
yılı sonuna göre yüzde 117 oranında arttığını anlatarak, halkın uzun bir aradan
sonra kendi parasını kullanmaya başladığını vurguladı.

Paranın değerli olmasından zaman zaman şikayet edildiğini anımsatan
Erdoğan, "Biz paramızın değerli olmasını savunuyoruz ve savunacağız. Yıllar yılı
paramızın değer kaybetmesinden şikayetçiydik. Şimdi paramızın değerli olmasından
şikayetçi olmak bana göre yanlış. Ben, paramızın değerli olmasından iftihar
ediyorum. Artık benim vatandaşım cebinde Türk Lirasını göğsünü gere gere
taşıyorsa biz mesafe aldık demektir" diye konuştu.

Erdoğan, paradan 6 sıfır atılmasının moral olarak da ülke ekonomisi
üzerinde olumlu etki yaptığını ifade ederek, yüksek enflasyon sürecinin
bittiğinin, istikrar ve güven sürecinin yerleştiğinin tescil edildiğini
söyledi.

"TÜRKİYE KÜRESEL KRİZE DİRENİYOR"

İyimser beklentilerin yatırım ve üretimi olumlu etkilediğini dile getiren
Erdoğan, şöyle devam etti:
"Hükümet olarak enflasyonla mücadele noktasında mali ve para
politikasında en küçük bir tavize bile sıcak bakmadık, bakmıyoruz. Türkiye'nin on
yıllar boyunca tecrübe ettiği olumsuz şartların, olumsuz ortamın, kronik
problemlerin geri gelmesine asla müsamaha göstermedik, göstermeyeceğiz. 2002 yılı
sonundan itibaren Türkiye, çok sağlıklı bir ekonomik dönüşümü başlattı, bu süreci
devam ettiriyoruz. Eğer bizler de 1990 ve 2000'li yılların krizlerinden ders
almamış olsaydık şu anda mevcut küresel ekonomik krizin darbesi bizi de süratle
vurabilirdi. İnanıyorum ki biz bundan en az etkilenen ülke konumunda olacağız.

Türkiye, devam etmekte olan küresel krize güçlü ekonomik yapısıyla direniyor,
karşı koyuyor. Elbette dikkati ve ihtiyatı elden bırakmıyoruz. Gelişmeleri an be
an tüm kurumlarımızla takip ediyoruz. Alınması gereken önlemleri hiç tereddüt
etmeden alıyoruz, alacağız. İnanıyorum ki bu küresel türbülansı en az etkiyle
aşacak, Türkiye ekonomisindeki dönüşümü tavizsiz şekilde sürdürecek ve
hedeflediğimiz gibi Türkiye'yi dünyanın en büyük ilk 10 ekonomisi arasına sokmuş
olacağız."
Erdoğan, konuşmasının sonunda Türk Lirası'nın hayırlı olmasını dileyerek,
bu çalışmalarda emeği olan bakan, bürokrat ve tüm görevlilere teşekkür etti ve
"Allah bu millete bir daha o bol sıfırlı günleri göstermesin" temennisinde
bulundu.